कादंबरी

कर्कश वाजणार्‍या फोनमुळे साराला जाग आली. बेडवर उठून तिने उशी खालचा मोबाईल शोधला, पण मोबाईल तिथे नव्हता, कसेबसे डोळे चोळत ती बेडवरून उठली, आणि वाजणारा मोबाईल नक्की कुठे वाजतोय ते बघायला लागली. मोबाईल नेहमीप्रमाणे किचनमधे मायक्रोवेव्हवर होता. झोपेतच तिने फोन घेतला “हॅलो” ती म्हणाली.

पलिकडे नक्की कोण होतं हे माहित नाही, पण धनु, बॉलीवूड, न्युजपेपर असले शब्द ऐकून हा रॉंग नंबर नाही, इतकं तिच्या लक्षात आलं. पलिकडचा माणूस जाम वैतागलेला होता, तमिळमधून काय बडबडत होता, ते मात्र तिला अजिबात समजलं नाही.

समुद्र विशाल असतो, अमर्याद असतो, अथांग असतो.
पण प्रत्येक समुद्राला एक किनारा असतो...
आणि तो किनारा त्या समुद्राला थोपवून धरतो. हा किनारा त्या समुद्राची सीमा असतो.
किनार्‍याकडे स्वत:ची काहीच शक्ती नसते. बघायला गेलं तर जमिनीचा एक तुकडा...
पण समुद्राला थांबवायची कला मात्र त्या किनार्‍यामधे असते.
किनारा.... त्या समुद्रासाठी विश्रांतीचं शेवटचं ठिकाण.
किनारा.... त्या समुद्राची अखेर.
किनारा.... त्या समुद्राची सुरूवात....
घणाघाती येणार्‍या लाटांशी सतत युद्ध खेळत किनारा तिथेच असतो, अविचल, अविरत.

'लिंब इजंला धार्जिणा असतो' या वाक्याने एकेकाळी मनावर गारूड केलेलं. साहित्य आणि साहित्यप्रकारांतलं फारसं काही कळत नसण्याच्या काळात अभ्यासाच्या पुस्तकांत कथा कादंबर्‍यांची पुस्तकं ठेऊन गुपचूप वाचायचो, शिवाय आधीच्या इयत्तेत असताना थेट बारावीपर्यंतची मराठीची पुस्तकं आसुसल्यागत वाचायचो, तेव्हा. पुढे हे वाक्य 'संदर्भासहित स्पष्टीकरण द्या'मध्ये प्रश्नस्वरूपात आलं तेव्हाही परीक्षकांना कंटाळा येईस्तोवर त्यावर लिहिलं जायचं. आता अभ्यासक्रम संपला, आणि परीक्षाही. पण शंकर पाटलांच्या लक्षात राहून गेलेल्या अनेक वाक्या-वाक्प्रचारा-शब्दप्रयोगांसारखंच हे चार शब्दांचं वाक्य जे मनात कोरलं गेलं, ते कायमचं.

' बिंदूसरोवर' - ले. राजेन्द्र खेर
विहंग प्रकाशन : डिसेंबर २००८
मूल्य १६०/- रु. पृष्ठसंख्या - २०८

मुखपृष्ठ बघून मी एकदम थांबलेच दुकानात. खजिन्याची पेटी, अक्राळ-विक्राळ राक्षसांचे चेहरे, हवेत उडणारी भूतं, गूढरम्य वातावरण, ढगात चमकणारी वीज, एक तेज:पुंज चेहरा; सगळं सगळं मला माझ्या बालपणात घेऊन गेलं. आणि आपसुक हात पुढे झाले 'बिंदूसरोवरा'ला घ्यायला !