माबोवर लिहिलेले माझे बोटीवरचे आणि इतर सर्व अनुभव अर्थातच मराठीत आहेत. प्रतिसादामध्ये तुम्ही त्यांचं कौतुक खूपच केलंत. मात्र हल्ली बहुतांश मुलांना इंग्रजी माध्यमात शिक्षण झाल्यामुळे मराठी व्यवस्थित वाचता येत नाही. 'वाचता येत नाही' असं म्हणणं तितकसं बरोबर नाही. ते टाळतात.
शामभट्ट (एक नामांकित जोशी) आणि त्याचा शिष्य बटो यांचा वृत्तांत
पुस्तके आवरायल घेतल की नैराश्य येत. काय ठेवायच काय नाही हे ठरवताच येत नाही . ज्योतिषातील अनेक दुर्मिळ पुस्तके, अंधश्रद्धा, तत्वज्ञान, मानसशास्त्र समाजशास्स्त्र ,अध्यात्म, विज्ञान, अशा विषयांवरील विविध पुस्तके त्या त्यावेळी घेतली होती. कधी वाटत आता बास झाल घालून टाकाव रद्दीत पण धाडस होत नाही. किती भूतकाळ उराशी बाळगायचा? पत्रव्यवहार कात्रणॆ हस्तलिखिते लेख यांच्या फाईली किती कवटाळायच्या. दर वेळी आवरायला घेतो व धाडस होत नाही. याला कचरा म्हणवत नाही. तरी महत्वाचा भाग ई ग्रंथालायांवर अपलोड करुन ठेवला आहे आपण गचकलो तरी तो जालसागरात उपलब्ध असेलच.
मी चोरलेलं पुस्तक
मी त्यावेळी मुंबईला नोकरीला होतो. १९८६-८८चा तो काळ. राहायला मरोळ पोलिस हेडक्वार्टर आणि नोकरी भायखळ्याला. नोकरी १२ तास सलग ड्युटी आणि २४ तास ऑफ अशा रोटेशनमधे होती. त्यामुळे छंद जोपासायला वेळ मिळायचा. फलज्योतिषाचा व्यासंग तर चालूच होता. वाचनाचा नाद असल्यानं दादरला मुंबई मराठी ग्रंथालय आणि विलेपार्लेला महिला संघाचं ग्रंथालय या दोन्हींचा वर्गणीदार झालो. दोन्ही ग्रंथालयांत ज्योतिषाची पुस्तकं थोडीफार असायची. ती वाचायचो. कधी कधी जूनी उत्तम पुस्तकं वाचायला मिळायची. तसं ग्रंथालयांचं आणि माझं फारसं जमायचं नाही.
आजकालपासून – किंवा असं म्हणता येईल की कालपरवापासून – सामाजिक स्थितीमुळे आपल्या वैयक्तिक जीवनातील कोणत्याही कृतीत बेगडीपणा घुसून जणू काही मुरून बसलाय. हा बेगडीपणा हल्ली इतका सामान्य झालाय की कोणी ‘सामान्य’ वागला तर तोच इतरांना ‘बेगडी’ वाटायचा! इतरांना सामान्य वागणं वेगळेपणाचं वाटेल की नाही ते मला निश्चित सांगता यायचं नाही; पण सामान्य वागण्याला ‘मागास’ समजण्याची नवीन रीत निर्माण झाली आहे. हा सुद्धा आपल्या सामाजिक व्यवस्थेचा दुष्परिणाम आहे, असे ना का! आपण पुन्हा बेगडीपणाकडे वळूयात.
शालेय वयात असताना पेपरांत मनोरंजनाच्या पानावरती विजय तेंडुलकर लिखित ‘शांतता ! कोर्ट चालू आहे’ या नाटकाची जाहिरात नेहमी दिसायची. जाहिरातीची रचना आणि या वैशिष्ट्यपूर्ण नावावरून त्याबद्दल खूप उत्सुकता वाटायची. पुढे कॉलेज जीवनातही अधूनमधून ती जाहिरात पाहिली. पण ते नाटक काही पाहणे झाले नाही. कॉलेजच्या स्नेहसंमेलनात विद्यार्थ्यांनी केलेले ‘घाशीराम कोतवाल’ पाहिले होते. सन 2000 च्या सुमारास टीव्हीवर तेंडूलकरांच्या नाटकांवर आधारित काही कार्यक्रम पाहण्यात आले. तेव्हा त्या चर्चांमधील दिग्गजांनी ‘शांतता’चा आवर्जून विशेष उल्लेख केलेला आढळला.
आज कामानिमित्त किती दिवसांनंतर या भागात आले. पुस्तकांचं जुनं दुकान दिसल्यावर आपोआप आत शिरले. तेही आता थोडं बदललं होतं. हवं ते पुस्तक स्वतः हात लावून घेता येणार होतं. मी "New Arrivals" च्या शेल्फसमोर जाऊन उभी राहिले. एक पुस्तक उघडलं. नकळत नाक पानांच्या अगदी जवळ नेऊन, त्याचा भरभरून वास घेतला, तू घ्यायचास तसाच. अचानक तूच जवळ आल्याचा भास झाला. मी इकडे तिकडे पाहिलं आणि पानं उलगडायला लागले.
दोन शब्दांतील अवकाशाचे अर्थ शोधीत आहे
दोन वाक्यात दडलेले गर्भित वाक्य शोधीत आहे
मी दररोज हे जगण्याचे पुस्तक वाचताना
मागील पानांवरती पुढचा मार्ग शोधीत आहे
भूत, हा क्षण, भविष्य सारे या पुस्तकी तोललेले
मी माझ्याच लेखणीने ते पारडे तोलीत आहे
पान पलटता अखेरचे, पहिला भाग मिटवताना
संचिताचे जू मी दुसऱ्या भागी ओढीत आहे
मीच लेखक-पथिक-वाचक माझ्याच पुस्तकाचा
या प्रवासवर्णनासाठी पूर्णविराम शोधीत आहे
- रोहन
दोन शब्दांतील अवकाशाचे अर्थ शोधीत आहे
दोन वाक्यात दडलेले गर्भित वाक्य शोधीत आहे
मी दररोज हे जगण्याचे पुस्तक वाचताना
मागील पानांवरती पुढचा मार्ग शोधीत आहे
भूत, हा क्षण, भविष्य सारे या पुस्तकी तोललेले
मी माझ्याच लेखणीने ते पारडे तोलीत आहे
पान पलटता अखेरचे, पहिला भाग मिटवताना
संचिताचे जू मी दुसऱ्या भागी ओढीत आहे
मीच लेखक-पथिक-वाचक माझ्याच पुस्तकाचा
या प्रवासवर्णनासाठी पूर्णविराम शोधीत आहे
- रोहन
