भाषा

मायबोली विविध विषयांवर, विविध वारंवारितेने वाचणारे लोक आहेत. आजच्या जमान्यात छापील पुस्तकांबरोबरच अनेक जण इ-पुस्तके व ऑडिओ-पुस्तकेदेखील वाचत/ऐकत असतील. आंतरजाल उपलब्ध व्हायच्या आधीच्या जमान्यात पुस्तकाबद्दल माहिती मिळवण्याची साधने व आंतरजालाच्या युगातील साधने यात जमीन-आस्मानाचा फरक पडला आहे. लोकं एखादे पुस्तक का वाचायला सुरू करतात, तेच पुस्तक का, त्याबद्दल माहिती कुठून मिळते की फक्त लायब्रीत्/दुकानात चाळता चाळता पुस्तक उचलतात याबद्दल माझ्या मनात उत्सुकता आहे.

बाळाची आई

बाळाची अाई
कामात का बाई
हाका किती मारू
ये ना गं आई....

दुपटं ओलं
कळतं तुला
म्मम्मम लागे
समजतं तुला

येतेस ना लवकर
अाई गं अाई
कोणी घेतलंय मला
कळतंच नाही...

देव भक्त

पहाटेस झाडलोट
सडा घालूनी अंगणी
रखुमाई लगबगी
शेण्या लाविते चुल्हाणी

पाणी अाणी कावडीने
धारा काढी अावडीने
विठू हरखे अंतरी
संतसंगाच्या ओढीने

दिंडी येता पंढरीस
विठू धावला वेशीत
प्रेम भक्तांचे अद्भुत
ओढी संतांना कुशीत

देवसंतांचे मिळणी
येत भाविका उधाण
गेला गेला जीवभाव
एकमेका लोटांगण

भक्तीसुखे लोभावला
देवे त्यागिले वैकुंठ
युगे अठ्ठाविस उभा
भक्तांलागी तो तिष्ठत...

"ती तुझीच चुक होती ..."

सोडून जेव्हा तू गेली तेव्हा
वाटलं माझी चूक होती..
पण पाहून आज तुला वाटलं
ती तुझीच चूक होती ...

प्रेमाचे वारे वाहत होते
माझ्याच मनामध्ये ..
तुला मात्र फ़क्त ती
झुळुक वाटत होती ..
पण पाहून तुला आज वाटलं
ती तुझीच चूक होती ..

पावसाच्या थेम्बांमध्ये सुद्धा
तुझीच चित्रं रंगवीली होती..
पाऊस उत्तरल्यावर आता
तू आठवणीत हरवून बसती ..
पण पाहून तुला आज वाटलं
ती तुझीच चूक होती ...

जगात भाषा कितीतरी आहेत पण सर्वात जवळची असते ती आपली मातृ भाषा. ती आपल्याला सर्वात प्रिय असते. आपुलकीची वाटते. आपण किती हि इंग्रजी फाडली तरी शिव्या मात्र मातृ भाषेतच देणार. त्यात जी मज्जा असते ती कुठेच नाही.
थोड्या दिवसांपूर्वी मी फिरायला म्हणून युरोप ला गेली होती. पाच ते सहा देश फिरली. प्रत्येक युरोप च्या देशाची वेगळी भाषा. छोटे छोटे देश आणि त्यांचे लहान लहान अप्रतिम, अविस्मरणीय ठिकाण. तिथे मला आपल्या कानावर भरपूर वेगवेगळे शब्द ऐकू आले.

खेळिया

खेळ मांडूनि पुढ्यात
गेला कळेना कोणास
खेळामधे दंग सारे
माथी एक कासाविस

कधी हासूनी मजेत
कधी रडती जोरात
त्याच सार्‍या विवंचना
एकरूप त्यात मस्त

धन्य धीराचे ते कोणी
खेळ देती भिर्काऊन
विचारती अांत अांत
कोण खेळिया महान

खेळियासी ओळखता
मनी कौतुक दाटले
रूप मनींचे अाघवे
उभे पुढ्यात ठाकले

खेळियाने विचारले
कोण व्हावे सांगा फक्त
हासोनिया संत बोले
देव तूचि, मी तो भक्त....

प्रेमतीर्थ

कर कटावरी । उभा तो पंढरी । भक्तांसी हाकारी । प्रेममूर्ति ।।

भक्तांसी केवळ । वाटतो निर्मळ । गोड प्रेमजळ । मुक्त हस्ते ।।

होवोनी सुस्नात । पावन तीर्थात । भक्त अानंदात । विरालेचि ।।

भक्तांची मिराशी । एक प्रेमराशी । प्रपंच विनाशी । नाठविती ।।

देव सुखावला । भक्तांसी फावला । प्रेमभाव भला । अासमंती ।।

सत्संगे अाकळे । येरव्ही नाकळे । भक्तांसी सोहळे । प्रेमतीर्थी ।।

जय हरि विठ्ठल जय जय विठ्ठल....

मिराशी - परंपरागत हक्क

सगुण ब्रह्म

वारकरी होऊ चला
तुळशीच्या कंठी माळा
तुका—माऊली साथीने
निघे गोपाळांचा मेळा

भावे गाऊया भजने
एकमेका लोटांगणे
नामघोष सप्रेमाने
टाळ वीणा संकीर्तने

धन्य संत संगतीत
दोष गेले, शुद्ध चित्त
विठू मावेना मनात
येतो अापैसा वाणीत

चंद्रभागा उचंबळे
भक्त सागर हेलावे
ब्रह्म सगुणता पावे
युगे अठ्ठावीस उभे.....

माध्यमिक शाळेत असताना आम्हाला रोजच्या वेळापत्रकात दोन मधल्या सुट्या असायच्या – एक लहान १५ मिनिटांची तर दुसरी मोठी ४५ मिनिटांची. मोठ्या सुटीमध्ये शाळेच्या ग्रंथालयात आमच्यासाठी वाचनाची सोय केलेली असे. तिथे बसून वाचताना समोरच्या भिंतीवर नजर जाई. तिथे मोठ्या व आकर्षक अक्षरात ‘ग्रंथ हेच गुरु’ हे वचन लिहिलेले होते. वाचनाच्या आवडीतून त्या वचनाची सत्यता पटत गेली, यात शंकाच नाही. मोठे होता होता मी विविध प्रकारचे तीन भाषांतील साहित्य वाचत गेलो आणि एका निष्कर्षाप्रत येउन ठेपलो. तो म्हणजे, या सर्व ग्रंथरूपी गुरूंचे गुरु म्हणजे शब्दकोश!

"विमान कंपन्यांचा ताबाच घेते आता मी." लालबुंद चेहर्‍याने मी जाहीर केलं.
"कशाला?" तितक्याच शांतपणे नवरोजींनी विचारलं.
"त्यांना सुधारायला." धुसफुसत मी उत्तर दिलं. मुलगा विनोद झाल्यासारखा खो खो हसला.
"बाबाचा ताबा तुझ्याकडेच आहे की. तो कुठे सुधारला?"