तू आणि पाऊस
गच्च भरलेलं आकाश जणू,
तसच काहिसं निखरतं रूप,
तू आणि श्रावण सरी,
दोघांत आहे साम्य खूप.
बहरल्या हिरव्या डोंगर कडा,
गाभारी घुमला शंखनाद,
कौलावरती टीपटीप पाणी,
शब्द तुझे मज देती साद.
दुथडी भरून वाहे सरिता,
रोज तुझा वर्षाव नवा,
लपून बसला दिनकर कोठे?
स्पर्श गार ना उबदार हवा.
धो धो पडतो नुसता पाऊस,
तू श्रावण मी शब्द ओले,
शेवाळल्या त्या भिंती काही,
असेच काही मन ही झाले...
गजानन बाठे
लहानपणीची एक गमतीशीर आठवण सहज आठवली म्हणून..
पेमा शॉदरॉन यांच्या "Start where you are" पुस्तकातील एक उत्तम प्रकरण "Be grateful to everyone" वाचनात आले. अतिशय आवडले कारण त्याच्याशी रिलेट होऊ शकले.
गेल्या आठवड्यात शण्मुखानंद हाॅलमध्ये एका कार्यक्रमास गेलो होतो. नृत्य, गायन, सत्कार असे विविध कार्यक्रम होते. त्यात सिंधूताई सपकाळांचा सत्कार होता. सिंधूताई अतिशय साधे पातळ नेसून कार्यक्रमास आल्या होत्या. ७२ वर्षांच्या सिंधूताईंना चालण्यास थोडे कष्ट पडतात. स्टेज चढून आल्यावर जवळच त्यांच्यासाठी खुर्ची मांडण्यात आली व ज्या संस्थेतर्फे कार्यक्रम होता त्या संस्थेचे चारही पदाधिकारी आदराने त्यांच्या खुर्चीमागे उभे राहिले. सिंधूताईंनी माइक हातात घेतला व त्या फक्त पुढची १०-१५ मिनिटे बोलल्या. पण एवढ्या वेळात त्यांनी सगळे सभागृह दणाणून सोडले.
गेल्या आठवड्यात शण्मुखानंद हाॅलमध्ये एका कार्यक्रमास गेलो होतो. नृत्य, गायन, सत्कार असे विविध कार्यक्रम होते. त्यात सिंधूताई सपकाळांचा सत्कार होता. सिंधूताई अतिशय साधे पातळ नेसून कार्यक्रमास आल्या होत्या. ७२ वर्षांच्या सिंधूताईंना चालण्यास थोडे कष्ट पडतात. स्टेज चढून आल्यावर जवळच त्यांच्यासाठी खुर्ची मांडण्यात आली व ज्या संस्थेतर्फे कार्यक्रम होता त्या संस्थेचे चारही पदाधिकारी आदराने त्यांच्या खुर्चीमागे उभे राहिले. सिंधूताईंनी माइक हातात घेतला व त्या फक्त पुढची १०-१५ मिनिटे बोलल्या. पण एवढ्या वेळात त्यांनी सगळे सभागृह दणाणून सोडले.
तशी ती मुळची गावची.....लग्न झाल्यावर १०-१२ वर्षे गावी राहिलेली..... खटल्याचा संसार करून खूप राबुन तिने संसाराचे १०-१२ वर्षे कसेतरी ढकलले. तिच्या बोलण्यातून नेहमीच कळून यायचे कि सासरी खूप जाच झाला....कधी कधी भाकरी बरोबर खायला भाजी देखील राहायची नाही....सर्व पुरुष आणि छोटी मंडळी जेवायची आणि मग शेवटी बायकांच्या पंगती....उरलेले जेवण त्यांच्या वाटेला.... आणि जर भाजी उरली नसली तर पाण्यात चटणी टाकून ती भाकरी बरोबर खायची
"मी" माझ्यातली..
सहजच फोन केला माझ्या सेमिनारला गेलेल्या मैत्रिणीला
म्हटलं बाई, कशी आहेस..
खाणं, पिणं, रहाण्याची व्यवस्था कशी आहे..बरी आहे..?
ती उत्तरली, झकास, अगदी उत्तम
हाॅटेल मस्तच आणि रुम मधे सोबतीला कोणी नाही, हे तर अति उत्तम...
नाहीतर बिन ओळखीच्या, जराशा ओळखीच्या कुणीतरी एकीने सोबतीला यावं..
आणि सोबत म्हणता म्हणता तिच्यासवे आणखीनंच एकटं व्हावं…
तशी काही वाईट नसते ती, चांगलीच असते..
पण आपली आपली नसल्याने तीही कानकोंडी होऊन बसते…
७५ वर्षाचा माणूस म्हंटल्यावर साधारणतः आपल्या डोळ्यांसमोर काय चित्र उभे राहते हो ? ...
ज्याचे दोन्ही गुडघे झिजले आहेत आणि कंबर, पाठदुखी, मानदुखीमुळे जो दिवसाचा ८०% वेळ घरात आराम खुर्ची किंवा बिछान्यावर घालवत आहे.
कधी बाहेर काम पडलंच तर लगेच ड्रायव्हरला घेऊन चार-चाकी गाडी मध्ये फिरणारा,
स्वतःची सर्व वैयक्तिक कामे दुसऱ्यांच्या मदतीने करून घेणारा,
डायबिटिज, हायपरटेन्शन, आर्थराइटिस इ. रोगाने ग्रस्त आणि म्हणून मरणाची सतत चिंता करणारा,
संस्थळ मार्तंड उदंड जाहले
कानपिचक्यांचे पेव सुटले
कळप बनविती कूत्र्यावानी
समुद्रा जणू गटार चिकटले
मार्तंड उदंड जाहले , मार्तंड उदंड जाहले
स्वये विकृतीची खाण
लोका सांगे रामबाण
चेहरा सोज्वळ शालीन
मनःकणामध्ये घाण
गाभण्यापुरतेच वळू उरले
मार्तंड उदंड जाहले
मार्तंड गाती गुणगान
चेले होती बेभान
येता हटके लिखाण
मार्तंड माजवी तुफान
जणू स्वामित्वच विकत घेतले
मार्तंड उदंड जाहले
मार्तंड पिटतो हाकाट्या
धावत येति साऱ्या गोट्या
बाबांच्या अथक प्रयत्नानंतर महाराष्ट्र शासनाने भामरागड़ येथील त्रिवेणी संगमाच्या ३ किलोमीटर अलीकडे, हेमलकसा गावी काही जमीन लोक बिरादरी प्रकल्पाच्या निर्मितीकरिता दिली. प्रकल्प निर्मितीच्या सुरुवातीला, दुर्दम्य जिद्दीच्या बाबांसोबत काही १५-२० लोकं १९७३ साली घनदाट अशा दंडकारण्यामध्ये आली. सुरुवातीला बाबांसह या सर्वांनी काही राहण्यायोग्य झोपड्या आणि शेतजमिनी तयार केल्या आणि लोक बिरादरीच्या कार्याचा आरंभ झाला. या कार्यकर्त्यांमधीलच एक नाव जे बिरादरीमधे आजही आपसुक तोंडावर येते ते म्हणजे आमचे "गोविंद काका". लोक बिरादरी प्रकल्पाचे सर्वात पहिले कार्यकर्ते म्हणून ते आजही बिरादरीत ओळखले जातात.
