थेट हृदयाचा ठोका होत मन तृप्त करणारा तबल्याचा ठेका आणि द्रुत लयीत जुगलबंदीचा शेवट करताना एका उन्मनी अवस्थेत मानेला वारंवार झटका दिल्याने लयीत डोलणारे डोईवरचे केस... तबलानवाज उस्ताद झाकीर हुसेन यांच्या रसिकजनांच्या मनांवर ठसलेल्या प्रतिमा...
खूप वर्षांपूर्वीची गोष्ट आहे. शाळा-कॉलेजच्या वर्षात आम्ही बिल्डींग मधली पोरं गच्चीवर क्रिकेट खेळायचो. त्या वेळेस चे पनवेल म्हणजे उंच इमारती नसलेलं आणि विशेष रहदारी नसलेलं देखील. कमी लोकांकडे गाड्या असल्यामुळे सबंध अवकाशात होर्नचा कोलाहल नसलेलं पनवेल. संध्याकाळी किंवा रात्री तीन मजल्यांच्या इमारतीच्या गच्चीवर देखील वरून जाणाऱ्या विमानाचा स्वछ आवाज ऐकू येणारे पनवेल! त्या वेळेस संध्याकाळी ६:३० च्या सुमारास घरापासून साधारण २० मिनिटे अंतरावर असलेल्या मशिदीतून अझान सुरु होयची.
काय ऐकताय हा धागा आहे आहेच...
पण तो वाहता असल्याने त्यावर आलेली अनेक गाणी वाहून गेली. म्हणून हा न वाहता धागा!
अर्थात येथे पुर्वी प्रमाणे कोणतीही गाणी चालतील. हिंदी, मराठी, किंवा इतर भाषेतली गाणी.
अभिजात संगीताचे स्वर किंवा अगदी पॉप रॉक पण चालेल.
मुखडा लिहा किंवा पुर्ण गाणे द्या शिवाय
ऐकायला आणि पाहायला साऊंड क्लाऊड किंवा युट्युब दुवे दिले तर अजून बहार!
हवे तर गाण्यातले काय आवडले, का आवडले तेही लिहा.
तेव्हा रसिकहो येऊ द्या तुमच्या मनात आणि कानात असलेली आवडती गाणी!
कुठलीही व्यक्ती भोवती घडणाऱ्या क्रियेला दोन प्रकारे सामोरे जाते. पहिला प्रकार म्हणजे ती क्रिया समजणे तर दुसरा प्रकार म्हणजे ती क्रिया अनुभवणे. समजण्याच्या क्रियेत आपल्या साथीला असतात शब्द. आणि आपण एका विशिष्ट भाषेत व्यक्त होतो. परंतु अनुभवण्याच्या स्थितीत आपल्या साथीला असतात बऱ्याच अनामिक भावना. आणि त्याच्या जोडीला असतात बरेच अमूर्त विचार आणि अगणित पैलू! त्यामुळे अनुभवण्याची स्थिती ही अधिक व्यापक आणि गूढ असते. उदाहरण द्यायचे झाले तर अशी कल्पना करूया की आपण एक रम्य भूप्रदेश पाहत आहोत. किंवा सूर्योदय होताना त्या ठिकाणी उपस्थित आहोत.
कवी सुधीर मोघे यांच्या प्रथम स्मृतीदिना निमित्त १६ मार्चला होणाऱ्या कार्यक्रमाची जाहिरात पाहिली आणि त्यांच्या इतकीच प्रकर्षाने आठवण आली त्यांचे सुहृद आणि ‘एक झोका...’ या अतिसुंदर गीताला तितकेच मधुर संगीत देणारे संगीतकार आनंद मोडक यांची. खूप दिवस मनात असलेल्या आनंद मोडक यांच्या आठवणी सांगाव्याश्या वाटत आहेत म्हणून हा शब्दप्रपंच !!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
मानसशास्त्रात भावनिक आत्मजाणीव (emotional self awareness) हा एक मोठ्या प्रमाणावर विचार होणारा विषय आहे. या विषयात एखाद्या व्यक्तीमध्ये असणाऱ्या विशिष्ट भावना आणि त्यांच्यामुळे होणारे परिणाम याचा अभ्यास होतो. विशिष्ट भावनांमुळे आपल्या कार्यक्षमतेवर काही परिणाम होतो का, आपल्या एकंदर वागण्यावर काही परिणाम होतो का हेदेखील यात अभ्यासले जाते. ह्या विषयाच्या अभ्यासात असे आढळले आहे की, समोर आलेल्या परिस्थितीला एखादी व्यक्ती दोन पध्दतींनी सामोरी जाते. एक म्हणजे ती व्यक्ती अति शीघ्र पद्धतीने प्रतिक्रिया देते ज्याला शब्द आहे react करते.
छंदोपासना करा असे सर्व सांगतच आहेत म्हणून अत्यंत आवडीचे असे वाद्यसंगीत ह्याची उपासना करायची असे ठरवले आहे. त्यासाठी इलेक्ट्रॉनिक कीबोर्ड नवा किंवा वापरलेला घ्यायचा आहे. जुनी/ नवी हिंदी गाणी वाजवता यावीत, अरेंजमेंट्स थोड्या बहुत इतकेच. वाजवलेले रेकॉर्ड करता यावे. इथे एका दुकानात १२५०० परेन्त एक बघितला आहे तो आवडला आहे पण अजून काही माहिती असल्यास बरे पडेल. मुंबईत बीट्स ९९ किंवा फुर्टाडोज मध्ये बघणार. अजून कोणी माहीत आहे का? नवी मॉडेल्स वगैरे सांगा.
परवा म्हणजेच २४ एप्रिल रोजी सायनला एक कार्यक्रम ऐकायला गेलो होतो. निमित्त होते 'दिनानाथ मंगेशकर स्मृती पुरस्कार' वितरण. अर्थात आम्ही त्यानंतर आयोजित केलेले उस्ताद झाकीर हुसैन ह्यांचे तबला वादन ऐकायला म्हणून गेलो होतो. परंतु आधीचा पुरस्कार प्रदान सोहळा न बघता नुसते तबला वादन ऐकायचे असे करणे आम्हाला पुरस्कार मिळणाऱ्या दिग्गजांचा अपमान होईल असे वाटले आणि त्यामुळे बरोब्बर वेळेत पोहोचणे आम्ही चुकवले नाही.
संगीत!
संगीत कशामधे नाही? आपल्या रोजच्या जीवनात संगीत भरून राहिलेले आहे. नाद! साद! आलाप! भारतीय शास्त्रीय संगीत जगात सर्वश्रेष्ठ आहे हे तर आता नासानेही कबूल केलेले आहे. त्यामुळे भारतीय शास्त्रीय संगीताचा नाद नाही करायचा.
आजच्या वैश्विकीकरणाच्या काळात इंग्लंड-अमेरिका आणि इतर अशा अनेकविध जोगरफीच्या संगीताचे सूर आपल्या कानावर पडतात. काही सूर आवडतात, काहींची कानाला सवय होत जाते. थोडक्यात काय, तर कुठल्या जोगरफीमधे, कुठल्या प्रकारचे म्युझिक फेस करायला लागेल ह्याचा अंदाज बांधणे आता अशक्य आहे!
