ललित

एकटेपणा व स्वातंत्र्य
स्वातंत्र्य आणि एकटेपणा म्हंटलं की मला निर्जन बेटावर अडकलेल्या खलाशाची आठवण होते. पण एकटेपणा अनुभवण्यासाठी निर्जन बेटावर जायला नको. लोकांनी वेढलेला माणूससुद्धा एकटा असू शकतो कारण एकटेपण ही मानसिक अवस्था आहे.

कवडश्यांनी सजवलेली मैफिल,
तुझ्या घरात डोकावणार्‍या निसर्गाचं लक्षण होतं...

सूर्यकिरणांच्या त्या तिरिपेने वाहून आणलेल्या धूळीच्या कणांची रांग मोडण्याचा,
लाडका खेळ खेळण्यात घरातलं इवलं पाऊल अगदी रमून जायचं...
त्या इवल्या हातांनी कवडसे गच्च धरल्याच्या आनंदात,
घराला, कित्येकदा गोंडस हसण्याने न्हाऊ घातलं

पण महत्त्वाकांक्षांना तरलता उमजते का?

अंगणातली माती, त्या रांगणार्‍या गुडघ्यांनी घुसळून निघाली..
त्याच गुड्घ्यांना हलक्या हाताने खोबर्‍याचे तेल लावतांना, डोळे पाणावले तुझे!
तुझं पाणी पाहून कावरं बावरं ते, अजूनच बिलगत असे तुला..
ती वेडी भाषा तुलाच कळत असे..

अपयश झेलण्यासाठी
काही क्षण पुरतात, पण पेलण्यासाठी मात्र
सबंध आयुष्य!

महत्वाकांक्षांचे अपयश एकवेळ
पचतेही, पण नात्यांनी कच खाल्ली, की
सावरणारे हातच दुबळे पडतात...

तिथे 'आपलं' काही उरत नाही
'तुझं-माझं' नावाचा एक विचित्र प्रवास सुरू होतो!
आणि हळूहळू, वाटाच निर्णय घेऊन टाकतात,
विरुद्ध निघून जाण्याचा!
दोन प्रवासी- वेगळ्या वाटा, हुरहूर मात्र आत जपलेली..

ही खाल्लेली कच, रुतणारा सल
आणि लागलेली हुरहूर, मनात घर करून राहते,
नि त्या घरावर अपयशाचा झेंडा!!

आता स्वतःला समजवण्याचे अनेक नवे मार्ग, नवी कारणे, समर्थनाचे लाखो उपाय!

गेल्या दोन महिन्यात घडलेल्या असंख्य घडामोडी आणि धावपळीनंतर आत्ता कुठे तिला जरा शांतता, फुरसत मिळाली होती. म्हणजे अजून तसा प्रवास संपलेला नाहीच आहे. पण तरीही सकाळपासून रेल्वेचा प्रवास, मग एअरपोर्टवर सिक्युरिटी वगैरे नाटकं संपवून पॅरिसच्या 'चार्ल्स डे गॉल' विमानतळावर ती पुढच्या विमानाची वाट पाहात थांबली होती. दगदग, गडबड होती तरी हातात घेतलेली सगळी काम यथायोग्य पार पडली या विचारानीच तिला शांत वाटत होतं. असं दमून-भागून शांत, स्वस्थ झाली की कायम बसल्या बसल्या 'काय काय घडून गेलं' याची उजळणी, त्यावर विचार करायची तिची नेहेमीची सवय.

त्रिवार अर्जुन!!!
महाभारत! भारतीय माणसाचा जीव की प्राण! यातील अनेक पात्रांना अनेक लोक वेगवेगळ्या कारणांसाठी आदर्श मानत आलेली आहेत. पण त्यातल्या त्यात अर्जुन हा सर्वांना, विशेषतः तरुणांना नेहेमीच हवा हवासा वाटलेला आहे. लाडका असणं ठीक आहे, पण आजच्या तरुणासमोर तो आदर्श ठेवू शकेल? होय, अगदी नक्कीच ठेवू शकेल. सध्याच्या आर्थिक मंदीच्या काळात IT industry मध्ये काम करणारया तरुणांसमोर तर शब्दशः त्रिवार आदर्श ठेवू शकेल तो. त्याच्या जीवनातील ३ प्रसंगांमुळे.

हातात सामान घेऊन रेल्वे स्टेशनातून बाहेर आल्यावर पहाटेचा हवेतला शिरशिरता गारवा मला चांगलाच जाणवू लागला. अंगावरची शाल घट्ट लपेटत मी दहा पावले पण चालले नसेन तोच आजूबाजूचे रिक्षावाले ''किधर जाना है? '' करत मागे येऊ लागले होते. सरळ रिक्शात बसून घर गाठावे की गारठलेल्या शरीरात चहाचे इंधन भरून गोठलेल्या मेंदूला तरतरी आणावी या विचारांत असतानाच समोर एक अमृततुल्य चहाची टपरी उघडी दिसली. झाले! माझा रिक्शात बसायचा विचार बारगळला व पावले आपोआप अमृततुल्यच्या रोखाने वळली.

तुझं पहिल्यापासून असंच!

स्वप्नांची पेरणी करत करत
वाट चालायचा तुझा स्वभाव!
पण स्वप्नं रुजून वर आली की
ती खुडून ओंजळीत घ्यायला तू
तिथे नसणारच!
तू पुढच्या वळणाच्याही पुढे पसार!
आणि यांचा उपभोग घेणारे नेहमी वेगळेच असणार!
बरं, याला तुझा नि:स्वार्थीपणा म्हणावं तर तसंही नाही!
तुझा हेतू फक्त पेरणीचाच - फळाची आशा तुला नाहीच!
उमलून आलेली तुझीच स्वप्नं
ऋतुभर तुझी वाट बघत डोलायची...
आणि एक दिवस पुन्हा मातीमोल होऊन जायची..

तुला असा स्वप्नांचा फक्त प्रवासच करायचा होता,
हे उशीरा कळलं..

आता वाटतं, मी तुझं स्वप्न झालो नसतो,
तर फार फार बरं होतं!
'हे स्वप्न फार वेगळं आहे,

खट्याळपणे आपल्याच धुंदीत,
माझ्या छत्रीवर बरसणारा तू....
आणि 'पिया बसंती रे....' गुणगुणत
घराच्या दिशेने निघालेली मी......

मन निवांत असलं ना, की तुझी बरीच रुपं दिसतात, साठवता येतात.... लोभसवाणी, निव्वळ..!
बर्‍याच दिवसांनतर झालेली लाडकी जाणीव.....!!

काळाशार डांबरी रस्ता, मस्त ओला झालेला
त्यावरचे तुझे तुषार....
भरधाव गाड्याच्या पिवळ्या झोतांमुळे मोहक दिसणारे तुझे थेंब...!

हिरवीगार पाने, त्यावरची ओल आणि रस्त्यांच्या कडेच्या लाईट्समुळे त्यावर
उतरलेली चमक.....

गढूळ पाण्याचे इवले-मोठे डबके,
त्यात तू धरलेला नाद!

सगळं कसं ल-य-ब-द्ध!

पहिल्यांदा आलेला तुझा तो नकार
वळीवाच्या सरीसारखा अनपेक्षित
तरीही चिंब चिंब भिजवुन गेलेला

माझे मित्र माझी चेष्टा उडवत असताना
अन तुझ्या मैत्रीणी नकळत हसताना
हळुच झालेली ती चोरटी नजरभेट

एकांकिके नंतरच्या एकांतातले ते क्षण
"बोल बोल "म्हणणार्‍या मनाला थांबवणारी ती आठवण
अन तुझं ते नेहमीचच गोंधळवणारं स्मितहास्य

बरंचसं मौन अन थोडासा संवाद
अचानक पडलेल्या विजेसारखा तुझा प्रतिसाद
" काय मग?, रेग्युलर फ्लर्टींग की सीरीयस ? "

मग श्रावणातल्या सरींसारख्या नित्याच्या गाठीभेटी
हिरव्यागर्द संध्याकाळी पडलेली तुझी ती चिंब मिठी
लाजत लाजत माझ्यात विरघळुन गेलेली
.
.
.

त्याचे मित्र त्याला विचित्र समजतात. अजून वेडा म्हणण्यापर्यंत मजल गेलेली नाहीए. त्याला मात्र त्याचं काही वाटत नाही. विचित्र म्हणा वेडा म्हणा की आणखी काही म्हणा.