गझल

वाट वारंवार पायाखालची ठेचाळली
आंधळे ऐसे जिण्याला जिंदगी कंटाळली

झाकलेल्या भाकिताच्या शेकडो रेघांतुनी
प्राक्तनाची रेघ होती नेमकी ढेपाळली

ज्या स्मृतींनी तेवलेले सांजवेळीचे दिवे
त्या स्मृतींची सावली तुज पाउली रेंगाळली

सापडे ना आज हक्काचा स्वत:चा चेहरा
आरशानेही तशी मग शक्यता फेटाळली

आठवावी लागली म्हणतेस अपुली भेट 'जी'
एवढया गर्दीतही मी 'ती' स्मृती सांभाळली

दोष कोणा द्यायचा अन रोष कोणी घ्यायचा
कैक पानांची जुनी यादी अता गुंडाळली

वेदनांचे केवढे ओझे उराशी वाहिले
जीव जाता शेवटी हर वेदना ओशाळली

आद्या

टाकले पाऊल पहिले, थांबणे आता कुठे !
शब्द माझे गीत व्हावे सहज गुणगुणता कुठे !

आरसा हसतो मला अन् प्रश्न एकच टाकतो
दावितो जैसे जगा तैसे तुम्हि असता कुठे !

काम त्याचे तेच आहे, तेच तो करणार आहे
दोष का काट्यास द्यावा तो असा रुतता कुठे !

जन्म घेतो, श्वास घेतो, वयपरत्वे वाढतो
पांढरे होतात केसहि, खाउनी खस्ता कुठे !

रंग माझा, पाट माझा, चित्रकारही मीच व्हावे
आणि अलगद तुज टिपावे तु अशी दिसता कुठे !

लपविण्या मी दुखः माझे मार्ग सोपा काढला
हासले खोटेच तेहि, मी असे हसता कुठे !

फासुनी शेंदूर कोणा येतसे दैवत्व का?
झुकविता डोके समोरी दगड तो नुसता कुठे !

(बांधण जनप्रतिष्ठान आयोजित काल (४ मार्च) पुण्यात झालेल्या "गजलोत्सव २०१२" अंतर्गत मुशायर्‍यामध्ये सादर केलेली गझल. दोन मतले सुचले होते, दोन्ही इथे देतोय)

जुने नाते अजुनही रेशमी आहे
तरीही बघ तुला परकाच मी आहे!

जुने नाते अजुनही रेशमी आहे
अजुनही त्यात थोडासाच मी आहे!

तुझ्या पत्रातला मजकूर विश्वासू!
तुझे प्रत्येक अक्षर मोसमी आहे

अता "आम्ही" म्हणवतो मी स्वतःलाही
(तुझ्याबद्दल दिलेली ती हमी आहे!)

म्हणे तू प्रेमही केलेस माझ्यावर!
तुझ्या-माझ्यातली ही बातमी आहे

भटकतो पावसाचे थेंब शोधत मी
रुजायाची मुळी क्षमता कमी आहे!

कधी हलकेच भळभळतो स्वतःशी मी

ऐकली माझी व्यथा, वरवर दिला आधार त्यांनी
आणि नंतर त्या व्यथेचा मांडला बाजार त्यांनी

सोबतीला मी स्वतःची सावली नेईन म्हणतो
छाटले आहेत सारे वृक्ष डेरेदार त्यांनी

राहत्या वस्तीत माझा छान पाहुणचार झाला
धाडली आमंत्रणे अन् बंद केले दार त्यांनी

आज माझे गीत इतके भावले नसते तुम्हाला
छेडली नसती कधी जर वेदनेची तार त्यांनी

आतमध्ये साचलेले कागदावर मांडले मी
ते कुठे कळले? जरी केली समीक्षा फार त्यांनी

साठले होते तरीही नितळ आणि निखळ होते
डोह करुनी टाकला माझ्या मनाचा पार त्यांनी

शब्द माझ्याशीच माझे वागले परक्याप्रमाणे
बोललो आभार, माझे मानले आभार त्यांनी!

बेताल वागण्याने मी हैराण झाले
मवाळ शब्दच ओठातून गहाण झाले

कशी राहू वचनबद्ध तुझ्याशी आत्ता
पुरते वागणेच तुझे बेईमान झाले

सोंग -ढोंग का करतोस सुसंस्कृत पनाचे
कळेना तुझ्यावर मन कसे कुर्बान झाले

जनाची भिस्त जराशी असू दे मनाला
असे सांगणेच जणू पोथ्या पुराण झाले

राहिले उराशी मी सावली बनून तुझी
कशी मी तुझ्या पायातली वहाण झाले

- मनिषा बांगर -बेळगे
६ /२ /२०१२
दुबई

दूर कुठेतरी पाहिले वादळ ढगामागे
आज पुन्हा हृदय कोणते लपले मनामागे ?

शील कधीच गेले तिचे अन प्राणही गेला
लोक अजूनही नेमके होते कशामागे ?

फक्त उपोषणे पाहिली त्यांनी; व्यथा नाही
आणि जमून गेली पहा जत्रा कुणामागे

आज पुन्हा पहा एकदा आपापल्या हृदयीं
कोण असेल शक्ती खरी दुबळ्या जगामागे?

स्वर्ग नसेल उंचीवरी इतका पुढे जा तू
आणि वळून बघ एकदा थोडे पुन्हा मागे

आस तुला नसावी, तिला जितकी तुझी होती
काय उगाच कीर्ती अजय फिरल तुझ्यामागे?

नविन तरहीत माझाही सहभाग..

धन्यवाद कैलास...
------

चरण पकडून श्वासांचे मरण मी टाळतो आहे
जिथे नाही कधी रमलो तिथे रेंगाळतो आहे

कधीकाळी इथे पोहायला शिकवायचो ज्यांना
अता नुसतीच त्यांची लाज मी सांभाळतो आहे

मिळावे खायला भरपेट म्हणुनी लढविली युक्ती
व्यथांच्या भाकर्‍या करुनी भुकेला जाळतो आहे

कलंदर पायवाटांनी मला ना मार्ग दाखविला
हिशेबी राजरस्ते अन स्वत:हुन टाळतो आहे

अरे ह्या कोणत्या देशात नेले आज कवितेने?
जिथे निवडुंगही अष्टौप्रहर गंधाळतो आहे

धरेला घट्ट धरल्याने नभाला जाउनी भिडलो
विजेने लुब्ध व्हावे ह्याचसाठी वाळतो आहे

असा मी आरश्यामध्ये स्वत:ला पाहतो आता

त्याच पात्रांचे तमाशे रोज येथे...
एक होता, त्यात हा दुसरा उघडला!

**********************

पावसावर आज माझा जीव जडला
भावना समजून माझ्या तोच रडला

पटकथा एकाच नात्याची बदलली
आज अंकाचा नव्या पडदा उघडला

लाघवी हास्यास मी उत्तर समजलो
प्रश्न मग ओठांवरी कायम रखडला

चार घटका लाज सैलावून निजली
दंश चारित्र्यास ओघानेच घडला

मी जरी पत्रामध्ये नव्हतो कुठेही
अक्षरावरती तुझ्या हा जीव जडला

स्पर्श कवितेने कधी केलाच नाही
ढीग शब्दांचा ­­मनामध्येच सडला

सावलीही शेवटी सोडून गेली
भाबडा विश्वास माझा फार नडला

(एक जुनी गझल. माबोवर टाकायची राहिली असावी)

दाटुनी आलो जरी नव्हतो मुळी बरसायला
उगवलो होतो तरी होतो कुठे बहरायला?

वेदनेची जाणुनी घ्यावी खुशाली एकदा
सोबती कोणीच नसता जीव हा रमवायला

शब्द माझे अधिक तुजला खातरीचे वाटले
त्याहुनी मी योग्य होतो भरवसा ठेवायला

मी कसा समजून घेऊ सारवासारव तुझी?
कोण आठवले तुला - इतके मला विसरायला?

लोक डोकावून माझा भावही ठरवायचे
खोल मी होतो कितीसा आतवर उतरायला?

सोंग आहे रोजचे - सार्‍यांस ऐसे वाटले
फक्त तू उठलीस माझा चेहरा निरखायला

भेटलो बागेत अवचित, चार होत्या चांदण्या
बातमी झाली चवीची - लागली पसरायला!

वार तू करताक्षणी मी दरवळाया लागलो