रायगड जिल्ह्यातील प्रसिद्ध आगरी कादंबरीकार श्री कैलास पिंगळे यांची नुकतीच प्रकाशित झालेली आणि अल्पावधीतच वाचकांच्या पसंतीस आलेली स्व.ना.ना पाटील तथा अप्पासाहेब यांनी नेतृत्व केलेल्या आणि भारतरत्न डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांचे मार्गदर्शन लाभलेल्या , ऐतिहासिक चरी शेतकरी संपावर आधारित “फसकी” ,या कादंबरीचा समिक्षात्मक आढावा:
प्रा.महेश बिऱ्हाडे अलिबाग रायगड
शशी कपूर----एक अभिनेता म्हणून हे नाव कधी मला लक्ष द्यावसं वाटलच नव्हतं. लहानपणी कधीतरी टीवी वर ना ना करते प्यार तुम्हिसे कर बैठे म्हणणारा एक छान चॉकलेट हीरो म्हणून इतकीच यांची ओळख. जास्तीत जास्तं दीवार, त्रिशूल मधे अमिताभचा भाऊ किंवा मित्र म्हणून. बस, त्यापुढे या शशी कपूर या हिरोची ची ओळख असली तरीही शशी कपूर ह्या अभिनेत्याची कधीच ओळख नव्हती.
काही दिवसांपूर्वी एक झालं की एक गोड गाणं ऐकायला मिळालं. हे गाणं कशातलं असेल म्हणून शोधत होते तर एक फार छान चित्रपट हाती लागला. हा चित्रपट होता जुनून. दिग्दर्शक श्याम बेनेगल आणि निर्माता शशी कपूर.
शालेय पिकनिकनंतर इतक्या वर्षांनी परवा "मुंबई स्कूल"च्या चित्रांचं प्रदर्शन पाहण्यासाठी छत्रपती शिवाजी महाराज वस्तुसंग्रहालयात गेले होते. प्रदर्शन पाहून झाल्यावर जहांगीर निकोल्सन कलेक्शन पाहण्यासाठी गेले होते. तिथे सुधीर पटवर्धन यांनी १९९९ मध्ये काढलेलं "मृत शहर" हे चित्र आवडलं. माझ्या आवडत्या मुंबईला खरतर अश्या स्वरुपात बघून थोडं दु:ख पण झालं. पण शहराचं असं वास्तव नाकारू तर नाही शकत. (http://csmvs.in/collection/gallery/jehangir-nicholson-collection/124-dyi...)
ऐकली माझी व्यथा, वरवर दिला आधार त्यांनी
आणि नंतर त्या व्यथेचा मांडला बाजार त्यांनी
सोबतीला मी स्वतःची सावली नेईन म्हणतो
छाटले आहेत सारे वृक्ष डेरेदार त्यांनी
राहत्या वस्तीत माझा छान पाहुणचार झाला
धाडली आमंत्रणे अन् बंद केले दार त्यांनी
आज माझे गीत इतके भावले नसते तुम्हाला
छेडली नसती कधी जर वेदनेची तार त्यांनी
आतमध्ये साचलेले कागदावर मांडले मी
ते कुठे कळले? जरी केली समीक्षा फार त्यांनी
साठले होते तरीही नितळ आणि निखळ होते
डोह करुनी टाकला माझ्या मनाचा पार त्यांनी
शब्द माझ्याशीच माझे वागले परक्याप्रमाणे
बोललो आभार, माझे मानले आभार त्यांनी!
सॉमरसेट मॉमच्या 'द बुक बॅग' ह्या कथेत वाचनाबद्दल सुरेख भाष्य आहे - 'Some people read for instruction, which is praiseworthy and some for pleasure, which is innocent; but not a few read from habit, and I suppose that this is neither innocent or praiseworthy. Of that lamentable company am I.' वाचनाच्या छंदाचं हळूहळू सवयीत - किंवा खरं तर व्यसनात - रूपांतर कसं होत जातं आणि ज्ञानवर्धन किंवा रंजन हे हेतू कसे मागे पडत जातात यावर भाष्य करणारे हे उद्गार. अशा काही मोजक्या, भाग्यवान वाचकांचे पुस्तकांबद्दलचे किंवा एकंदरीतच साहित्यव्यवहाराविषयीचे अनुभव वाचणं, ही देखील एक पर्वणी असते.