निसर्ग

लागणारा वेळ: कल्पान्तापर्यन्त
==========
लागणारे जिन्नस: पाककृतीमध्ये दिले आहेत
===========
क्रमवार पाककृती: खालीलप्रमाणे-
=============

(नका डोळयांसी वटारू | नका कानांसी टवकारू
शीर्षक योग्यची "पा.कृ."| वाटे जरी अस्थानी)

प्रथम ब्रह्माण्ड फेटावे | स्थल-काल कुपीत ठेवावे
चांदण-चुऱ्याचे लवण घालावे |चवी पुरते फेटणीत

अणु-गर्भाचे सोलीव कांदे | (बारीक चिरायचे वांधे)
फोडुनी तयांची पुष्ट दोंदे |ढकलावे फेटणीत

आदि-स्फोटाचा अग्नी पेटवा |आकाश-गंगेचा चढवा तवा
तेजोमेघांचे तेल उडवा |दोन थेंबुटे त्यावरी

पंख पसरून उडणारी डुकरे

तू माझे काय झाले याची पर्वा केली नाहीस
आणि मी हि तुझी
कंटाळा आणि वेदनांशी सामना करीत आपण चाललो आहोत वेड्यावाकड्या मार्गावर
कधीतरी पावसाकढे बघत
कोणत्या नालायकाला दोष दयावा याचा विचार करीत
आणि बघत ती पंख पसरून उडणारी डुकरे

-उडता डुक्कर

(रूपांतरित / आधारित / प्रचोरीत)

तशी मला निसर्गाची लहानपणापासूनच आवड. पण अकरावी बारावीला वनस्पतीशास्त्राच्या विषयातली किचकट लॅटिन नावे वाचून पुन्हा बॉटनीच्या वाटेला जायचे नाही असे ठरवून इंजिनीरिंग करण्याचा मूर्ख निर्णय घेतला. पण एखादी गोष्टी करायची नाही असे ठरवले आणि मग मात्र ती करावीच लागली असे बऱ्याचदा झालेय. आपली निसर्गाची आवड फक्त पक्षीनिरीक्षणापुरती मर्यादित ठेवावी आणि झाडांना त्यात आणू नये असा ठाम निश्चय केला असतानाही पक्ष्यांवरून गाडी फुलपाखरांकडे वळली आणि या जगातल्या निष्णात बॉटॅनिस्टने मला पुन्हा झाडांकडे आणून सोडलं. फुलपाखरांच्या होस्ट वनस्पती शोधताना त्यांची हळुहळू आवड लागू लागली.

या शब्दप्रपाता असला बहर यावा
निर्झर तो उंचावरूनी धबाबा कोसळावा ॥धृ॥
शब्दांचे मौक्तिक चोहिकडे विखरावे..
लेखणीमधुनी भावतरंगांचे भरते यावे ॥१॥

या शब्दलतिकांची ऐसी गुंफण व्हावी
वितानी सप्तरंगांची देखणी माला मिरवावी
या शब्दप्रपाता असला बहर यावा
निर्झर तो उंचावरूनी धबाबा कोसळावा ॥२॥

ह्या काव्यसुमनांची ऐसी उधळण व्हावी
तृण पातांवरी जलबिंदूंची शिंपण व्हावी
या शब्दप्रपाता असला बहर यावा
निर्झर तो उंचावरूनी धबाबा कोसळावा ॥३॥

ढगांच्या आतले
विजेचे वेटोळे
सुटून मोकळे
डोंगरा भिडते...तिथे ती भेटते !

निबिड रानात
पोपटी पानात
झुकून बघत
मोतिया थेंबात ... अस्फुट हासते !!

भणाण वाऱ्यात
लाटेच्या गाजेत
चांदीच्या वर्खात
किनारा शोधत ... गारूड टाकते !!!

चिमणी वाचवा निसर्ग वाचवा

1. (झाड क्र. 1 – 2 – 3) झाडांच्या रुपात तीन मुली दिड ते दोन फुट अंतर ठेऊन उभ्या आहेत.
2. (मुलगी क्र. 1) हातात पाण्याचं भांड व दाणे/धन्य ते आजूबाजूला टाकते व पाण्याचं भांड ठेवते.
3. (चिमणी क्र. 1) पंख हलवीत येते व झाडा शेजारी उभी राहते.
4. (मुलगी क्र. 2) चिमणीचे घरटे हातात घेऊन येते व (मुलगी क्र. 1) च्या शेजारी उभी राहते.
5. (चिमणी क्र. 2 व 3) पंख हलवीत विरुद्ध दिशेने त्याच वेळी तेथे येतात.

.

.

.
अवखळ मोती जलबिंदुंचे
मनमोरावर विसावले
गंधीत स्पर्शाने त्या
अवघे भावविश्व मोहरले

क्षणिक अस्तित्व त्या थेंबाना
चातक भुकेने सर्वचि वेचले
विसावून तुझ्या धुंद पाशात
जीवनी विश्वासाचे प्रेम बहरले

अवघे अस्तित्व माझ्याच स्वप्नांचे
तू येताच भान हरवते
सार्थकतेने रेशिम गाठित
स्व-बंधीत होणे सार जीवनाचे

- अंबज्ञ

गावाकडच्या मावळतीचे
…….रंग बिलोरी
प्रसन्न पिवळे, गडद गुलाबी
निवांत निळसर, कबरे करडे
पाहून निवती माझे डोळे
…....निब्बर शहरी

प्रसन्न पिवळ्या संध्याकाळी
खेळ अंगणी रंगुनी जावा
दावण तोडुन, आचळ सोडुन
....अचपळ गोऱ्हा
.....पिऊन वारा....
उधळत जावा

गडद गुलाबी संध्याकाळी
शुक्र जरासा तेजाळावा
उडता उडता पुन्हा थव्याची
......... मोडुन नक्षी...
.........चुकार पक्षी......
उतरून यावा

लोकांच्या मते एक वय असतं उत्साहाचं, उमेदीचं, काहीतरी शिकण्याचं, करून दाखवण्याचं........ त्या मताला कधीही काडीमात्र सुद्धा किंमत देऊ नये.

पण कॉलेज संपलं, नोकरी लागली, लग्न संसार यात अडकलं की नवीन काहीतरी शिकण्याचा, करण्याचा उत्साह कमी होत जातो. वय, वेळ, affordability, संकोच, संसाराच्या जबाबदाऱ्या, लोकांच्या नजरा/टोमणे.... एक ना अनेक कारणं....

अरे आता या वयात कुठं जाऊ गाडी शिकायला?

अरे पण वेळ कुठंय? मुलांच्या शाळा, माझा जॉब, घराची कामं, जाणार कधी?

सौंदर्याचे स्वप्न घेउनी रात्र येई माझ्यापाशी,
तुटता मात्र जाग येई.. मन हे माझे हरपून जाई..

सुसांग वारा थटावा मुखाशी,
नाव येई प्रियेचे ओठाशी..
क्षण असा मज कधी मिळाला,
जगून घेईन आयुष्य सारे..,
या हृदयावर नाव कुनाचे,
येईल माझ्या ओठांपाशी...