व्यक्तिमत्व

आपल्या वाटणीला आलेलं भाग्याचं संचित नियती कशी क्रूरपणे हिरावून घेते... सुनील देशपांडे यांच्या आनंदी सहवासाचं भाग्य मला गेल्या काही वर्षांत लेखनाच्या निमित्ताने लाभलं. आज सुनीलजी आपल्यात नाहीत, ही दु:खद बातमी कळली. शरीरातल्या रक्ताची एक थंडगार शिरशिरी शिरापासून पायापर्यंत सरसरत सरकली, आणि मन सुन्न झालं...

तो ही माणूस निघाला !

"चव" घेता तेव्हा कळले "तो" कडवट ऊस निघाला !
मी माणव समजत होतो तो ही "माणूस" निघाला !

शब्दांच्या बाजारी ना मन माझे विकले गेले
किंमत मोठी होती की ग्राहक कंजूस निघाला !

लोकांना दिसली माझी झोळी मोठीच सुखाची
उचलून जरा ती घेता हलका कापूस निघाला !

क्षण आनंदाचा कुठला चिरकाल कधी ना टिकला
श्रावण माझा हा सरला अन् तो ताऊस निघाला !

"संत्रीची" घेत जराशी बोलून खरे ते निजले
मी जागा, हाती माझ्या संत्रीचा ज्यूस निघाला !

लावून मुखोटे मजला नुसतेच लुबाडत होते
वर दिसण्या तांबुस पिवळा खोटा हापूस निघाला !

आधी हिंदू-मुस्लिम एकतेचे मोठे समर्थक

ह भ प.
म्हटलं की डोक्यात पगडी घातलेले , घा-या डोळ्यांचे, गो-या रंगाचे , साठी उलटलेले , धोतर नेसलेले बुवा डोळ्यासमोर यायचे. गेल्या वीसेक वर्षात हे चित्र पालटले. कीर्तन म्हटलं की अभिजन या प्रतिमेला छेद गेला. त्याला कारणे देखील आहेत. परंपरागत व्यवसाय म्हणजे धार्मिक विधींचे पुरोहित, गुरूजी यासाठी अभिजन वर्गात मनुष्यबळ नाही. उच्चशिक्षण आणि परदेशी करीयर यामुळे उलट कुणी या व्यवसायात आलाच तर त्याला अर्थार्जनाची संधी आहे परदेशी.

कधीकाळी माझ्यातला आत्मविश्वास एकदम कमी झाला होता. तो मी प्रयत्नपूर्वक वाढवू शकलो. त्या टप्प्यातनं जाताना मला उपयोगी पडलेल्या या काही युक्त्या. मी डॉक्टर/ मानसोपचार तज्ञ नाही . या युक्त्या मी नुसत्या वाचलेल्या नसून मी प्रत्यक्षात वापरून मला त्याचा फायदा झाला आहे.

तुमची आवड हाच तुमचा व्यवसाय असेल तर तुम्हाला ‘काम’ करायला कधीच लागत नाही. जे आपण करता ते अगदी मनापासून आपसूकच आपल्या हातून घडते. परंतु कितीतरी असे लोक आहेत की ते आपल्या आवडीला व्यवसायात रूपांतर करण्यास कचरतात. आपण कितपत यशस्वी होऊ याची भीती त्यांच्या मनात असते. दोन दशकांच्या पेक्षा जास्त इंजिनिअरिंग च्या विद्यार्थ्यांना शिकविल्यावर एक गोष्ट मला कायम जाणवत आलीय ती म्हणजे कित्येक विद्यार्थ्यांना आपल्याला नक्की काय करायचे आहे याचा पुरेसा अंदाज आलेला नसतो.

**स्पॉइलेर अलर्ट **

गेल्या वीकेंडला शेवटी शकुंतलादेवी पाहिलाच. सिनेमा ठीकठाक. शकुंतलादेवींचं आयुष्य बटबटीतपणे दाखवलंय, असं वाटलं. खूपच बॉलीवूड स्टाईल आहे. शिवाय विद्याची ओव्हर acting! असो. पण त्या निमित्ताने मला एका आदरणीय व्यक्तिमत्वाची आठवण करून दिली.

प्रतिभा म्हणजे मराठीत ज्याला क्रिएटिव्हिटी म्हणतात त्याला भारतात सध्या किती महत्व आहे? पुढे किती असेल?

प्रतिभा नक्की कशाला म्हणावं? मीम्स बनवणं,व्हिडिओ एक नि त्यावर गाणे भलतेच चढवून खसखस पिकवणे यांना प्रतिभा म्हणता येईल का?

क्रिएटिव्हिटी आणि फालतूपणा यांना अोळखण्याच्या खूणा कोणत्या? त्या कालपरत्वे,वयोपरत्वे बदलतात का?

अॅनिमेशन बनवणे किंवा फोटोग्राफी ही प्रतिभा आहे का? की ते तंत्र आहे?

एक प्यार का नगमा है... माझं अत्यंत आवडतं गाणं. गाण्याला अजोड उंचीवर नेऊन ठेवणारे लतादीदी आणि मुकेशजी. आणि संगीतकार लक्ष्मीकांत-प्यारेलाल. पण त्याचे गीतकार कोण, सध्या कुठे आहेत. काही माहित नव्हतं. जगाच्या विमृतीत गेलेला हा गीतकार. या व्यतिरिक्त त्यांनी कितीतरी सुंदर गाणी त्या काळात दिलीत. जसे कि:

मेघा रे मेघा रे...
तेरा साथ है जो मुझे क्या कमी है...
मोहब्बत है क्या चीज...

एक अनोळख्या प्रदेशात भटकता भटकता चौकामध्ये चार रस्ते समोर येतात. तेथील बोर्डावर बाण दाखवून कुठला रस्ता कुठे जातो हे दाखवलेले असते. तुम्ही थोडा वेळ थांबता. गावाचे नाव आणि दिशादर्शक बाण याची सांगड घालता आणि मग पुढे मार्गस्थ होता. जर लिहिलेले अनोळखी भाषेत असेल तर कुणाला तरी कुठला रस्ता घ्यायचा ते विचारता.