#कविता

परापूजा

Submitted by मंदार गद्रे on 4 November, 2024 - 02:49

आदि शंकराचार्यांनी केलेल्या ’परापूजा’ ह्या अतीव सुंदर संस्कृत रचनेचा समश्लोकी मराठी भावानुवाद (सुमंदारमाला वृत्तामध्ये).

++++++

मूळ रचना:

अखण्डे सच्चिदानन्दे निर्विकल्पैकरुपिणि ।
स्थितेऽद्वितीयभावेऽस्मिन्कथं पूजा विधीयते ।।

पूर्णस्यावाहनं कुत्र सर्वाधारस्य चासनम् ।
स्वच्छस्य पाद्यमर्घ्यं च शुद्धस्याचमनं कुत: ।।

निर्मलस्य कुत: स्नानं वस्त्रं विश्वोदरस्य च ।
अगोत्रस्य त्ववर्णस्य कुतस्तस्योपवीतकम् ।।

निर्लेपस्य कुतो गन्ध: पुष्पं निर्वासनस्य च ।
निर्विशेषस्य का भूषा कोऽलन्कारो निराकृते: ।।

शब्दखुणा: 

दिपावली

Submitted by ---पुलकित--- on 30 October, 2024 - 12:34

तेजोमय आकाशदीप हा
प्राचीवर लाविला कुणी
किरणांची आरासही पहा
रंगावली जणु नभांगणी

भल्या पहाटे गात भूपाळी
विहग विहरती वनोवनी
वृक्ष लेवुनी तिलक कपाळी
कृतार्थ होती मनोमनी

दाही दिशांना गुलाल उधळुनी
लीन मेघ शरदाच्या स्तवनी
पाही कौतुके दीप उजळुनी
सरिता ती जलदांची जननी

इच्छा धरिते एक इथेची
दिपावली ही सृष्टीची
कथा सरावी दुष्काळाची
व्यथा नको अतिवृष्टीची

शाश्वत करण्या मार्ग आपुला
साथ हवी ऋतुमानाची
तिमिर भेदण्या अज्ञानाचे
ज्योत हवी विज्ञानाची

शब्दखुणा: 

तुला भावणारा ..

Submitted by मंदार गद्रे on 7 October, 2024 - 03:31

"कवितेचं पान" या मधुराणीताईने चालवलेल्या नितांत सुंदर चॅनेलवर एक आशयघन कविता ऐकायला मिळाली. रश्मी मर्डी या कवयित्रीने सुरेख लिहिलीये, आणि गायलीयेही फार अप्रतिम. नक्की ऐका -

"तुला भावणारी" - रश्मी मर्डी (https://youtu.be/DVe2EKZS1nA?t=94)

तुला भावणारी अशी रोज नवखी कशी होत गेले मला ना कळे
किती यत्न केले तुला जिंकण्याचे तरी ना कसे रे तुला आकळे
तुझ्या जाणिवांना जपावे किती सांग मी रोज आतून कोमेजते
आता शांत मी ही हळू होत आहे जशी ज्योत हळुवार मंदावते

शब्दखुणा: 

प्रतीक्षार्थ

Submitted by मंदार गद्रे on 5 October, 2024 - 23:34

मावळत्या शुक्रामागुन
मधुरात्र लाजरी येईल
किरणांना खेळायाला
दंवबिंदू देऊन जाईल

चांदवा - प्रियाचा भास!
बरसेल सखीची प्रीत
हेव्याने धरणी लाविल
चंद्राला काजळतीट

वाळूवर लपलप लाटा
सा-याच खुणा पुसतील
उमटेल पुन्हा आशेने
कधि पाउल संयमशील?

थकलेली पिवळी पाने
गळतील तळ्याच्या काठी
आरक्त-धवल शोकाकुल
प्राजक्त मूक सांगाती

तुज अलगद आठवताना
मन गवतफुलांचे होईल
हुरहूर - मधाचा ठेवा!
त्या फूलपाखरा देईल

शब्दखुणा: 

दिली पावसाने हाळी

Submitted by पॅडी on 23 July, 2024 - 05:33

* दिली पावसाने हाळी *

दिली पावसाने हाळी
रोमांचले रंध्र रंध्र
धरा कस्तुरीचा फाया
पसरला मृदगंध...

दिली पावसाने हाळी
ऊब भिनली गात्रात
नखशिखांत शहारे
मोती नदीच्या पात्रात...

दिली पावसाने हाळी
पिसाटला रानवारा
ओले घरटे; पाखरू
शोधी आडोसा निवारा...

दिली पावसाने हाळी
हरखल्या वृक्ष वेली
पोरसवदा धरती
आज न्हातीधुती झाली...

चिंब पावसात सखी
उभे निथळे लावण्य
मन भरतीची लाट
देह पेटले अरण्य...!
***

शब्दखुणा: 

तू सोबत हवी होतीस

Submitted by अभिषेक_ on 16 July, 2024 - 12:08

मरगटलेला वृक्ष होतो मी
तू चैत्राची पालवी होतीस
आज पुन्हा एकटाच मी
तू सोबत हवी होतीस..

पाणी नव्हते घोटभर जिथे
तू पावसाची धार होतीस,
दुःखाच्या पुरात बुडताना
तूच माझा आधार होतीस,
दुःखात जीवन कंठत होतो
तू सुखाची चावी होतीस,
आज पून्हा एकटाच मी
तू सोबत हवी होतीस..

वाट चूकलेला वाटसरू मी
तूच माझी दिशा होतीस,
वाट तापली उन्हानं तेव्हा;
तू थंडगार निशा होतीस,
जूनाटलेल्या मनास माझ्या
तू झळाळी नवी होतीस,
आज पुन्हा एकटाच मी
तू सोबत हवी होतीस...

शब्दखुणा: 

दोन धृवावरच्या दोन मुली

Submitted by पॅडी on 25 March, 2024 - 23:54

एक कोवळी पोर
वारसा हक्काने अंथरलेल्या
मखमली पायघड्यांवर
नाजूक पावले टाकत;
गोंदवून घेते अंगभर
कोडकौतुकाचा गंध वर्षाव,
दुसरी फाटक्या बापाच्या
रापल्या हातांनी वाजवलेल्या
जीर्णविदीर्ण ढोलाच्या तालावर
सांभाळते दोरावर तोल; घेते-
श्वास रोखून धरलेल्या
बघ्यांच्या काळजाचा ठाव

एक स्वाक्षरी संदेशासाठी
सरसावलेल्या वह्यांवर
लफ़्फ़ेदार सराईतपणे
वडीलांचे नाव लावते; दुसरी-
चिरमटल्या देहाची कमान करून
मातीत रोवलेली सुई
डोळ्यांच्या पापणीने अल्लाद उचलते

विषय: 
शब्दखुणा: 

आज काहीतरी वेगळंच वाटतंय

Submitted by अभिषेक_ on 3 January, 2024 - 09:14

एरवी भिणभिणणारा वारा
आज संथ वाहतो आहे,
संतापलेला सूर्य काहिसा
स्तब्ध पाहतो आहे,
तसं सारं काही खुशाल
पण मनात अनामिक दुःख दाटतंय
आज काहीतरी वेगळंच वाटतंय..

चेहऱ्यावर नेहमीचीच प्रसन्नता
पण मनातून खिन्नता,
शून्यात नजर रोखून कुठे
डोळ्यांतही सून्नता,
ऋतू कुठला त्याचा मागमूस नाही
फक्त तुझ्या आठवणींचं धुकं मनात दाटतंय,
आज काहीतरी वेगळंच वाटतंय..

शब्दखुणा: 

कंपता दिवा

Submitted by अभिषेक_ on 26 November, 2023 - 11:15

या कंपत्या दिव्याला
कुणी तेल द्याल का रे?
उजळेन मग असा की
हे लाजतील तारे!

ना आस मज घडाची
तिळभरही फार आहे,
पुन्हा प्रकाशण्याचा
माझा विचार आहे!

फडफडलो मी जरीही
विझणार आज नाही,
अंधार झटकल्याची
ही एक मुक्त ग्वाही!

दिलेत वादळांचे
त्यांनी मला इशारे,
वणव्याचे रक्त माझे
मज जोर देती वारे!

शब्दखुणा: 

पानगळ

Submitted by VD on 8 October, 2023 - 07:57

या रुक्ष माळरानाची जाणीव असमंती,
घेऊन गंध फिकट, वाळलेल्या गावताचा
भिनतो वारा निंबोणीच्या अंगी.

ऋतुबदलात जाणवते पानांना,
इछा तरुची,
पुन्हा मोहरण्याची,
नव्या पलवीची.

सोडून भार वाऱ्यावर,
कातरलेली पाने,
मद्यधुंदीत, घेत हिंदोळे,
जातील तिथे,
वारा घेऊन जाईल जिथे

अथांग अंथरलेला सुवर्ण गालीचा,
सयंकाळी संभ्रमात रंगांच्या.
सोडूनं अट्टाहास हिरवा,
उरतो रंग सावळा-पिवळा,
मौसमात पानगळीच्या.

रात्रीस पौर्णिमेच्या ,
निंबोणीआड तडकलेला,
तरल लहरींवर जळाच्या,
निखळला चंद्र जरासा.

Pages

Subscribe to RSS - #कविता