मराठी गझल

वादात या कुणीही सहसा पडू नये
पडल्यावरी कुणीही नंतर रडू नये

वाटे असे मलाही 'मोठी जगात हो'
माझ्यामुळे तुझेही कोठे अडू नये

अडवून मार्ग माझा शिक्षा तुलाच की !
ध्यानात ठेव इतके कोणा नडू नये...

घ्यावे जवळ कधीही, कोठे, कुणासही
इतकीच काळजी घे, मस्ती जडू नये

येथे स्थिरावलेले होते असे किती?
कोणा उगाच वाटे काही घडू नये

शिशिरात पालवीची शोभा नुरे जशी
प्रतिभा कुण्या कवीची इतकी झडू नये

जातील चंद्र, तारे कोठे लपूनही
गुणवान कोणताही कोठे दडू नये

**** पहिली ओळ कैलासची आहे.

जरी वाटेल माझे बोलणे खोटे तुला
हृदय माझे कधी नव्हते दिले उसने तुला

मनाशी रोजची हितगूज होती चालली
तुझ्याशी बोललो मी वाटले होते तुला

जगाशी भांडल्याने आपले होते हसे
जगालाही मजा येते जशी येते तुला

जसा हा चंद्र आकाशी बदलतो वागणे
तसे आकाश त्या बदल्यात बोलवते तुला ?

महागाई किती प्रेमातही बघ वाढली
तरी स्वस्तात माझा भरवसा आहे तुला

मला तू सोडले आहेस नाही खंत ही
दिले आहे जगाशी बांधुनी नाते तुला

मला सर्वांपुढे तू टाळते आहेस; पण...
मला माहीत आहे कोण आवडते तुला

दु:खास कीव माझ्या इतक्यात हाय! आली
दिसलो सुखास मीही - ही बात काय झाली ...1

भयग्रस्त मी भुकेला डोळे तहानलेले
व्याकूळलो दुधास्तव दारात माय आली ...2

प्रतिभेस जाग येण्या आक्रोश आत केला
विझता थकून मी- ती रंगात काय आली ...3

काव्यात मांडिले मी मंथूनिया स्वतःला
अमृत प्राशिलेल्या कंठात साय आली ...4

"ईच्छा हवीच थोडी"- भ्रांतीत जीव गेला
मक्ता अनाम गाता सुरुवात काय झाली ...5

रामकुमार

ओसाड वाळवंटी हिरवी फुटेल जेंव्हा
माझ्यातल्या तुलाही येईल पूर तेंव्हा !...१

संतापल्या उन्हाला वाटे विषाद, हेवा
अमुच्यात दंग आम्ही छाया असे नसे वा !...२

दिस आज आठवांचे येतील का फिरोनी ?
खोपे, लपाछपी अन गोड शिवारी मेवा !..३

गर्दीत भोगियांच्या नादावला कुबेर
त्याला पुरे न अवघा नगरीमधील ठेवा !...४

ही कोणत्या मनाची स्वप्नील आस आहे ?
अंधार पेरिताही उगवेल सूर्य केंव्हा ?...५

दिधलीस तूच तृष्णा, सलही उरात देवा
का फक्त अंकुशांनी केली तुझीच सेवा ?...६
--रामकुमार.

सोसण्याच्या पार झाले
दु:ख आता फार झाले..

शोषणारे देशप्रेमी
भांडणारे ठार झाले..

काय कुठल्या चाहुलींनी
लांडगे होश्शार झाले..

झेलली मी वादळे पण,
आसवांचे वार झाले..

सोयरे सोडून जाता,
झुंजणे बेकार झाले..

रात मागे चांद नुसता,
चांदणे बेजार झाले..

तू दिलेले गंध गेले,
श्वास आता भार झाले..

मारव्याची साद येता,
आज मी गंधार झाले...

थोड्या वेगळ्या वृत्तामधला एक प्रयत्न

टाळतो किती मी त्यांचा ससेमिरा पण, सायास फोल आहे
तीच तीच नाती भेटायचीच कारण... आयुष्य गोल आहे

टाकले खडे मी नाना प्रकारचे पण, उपयोग शून्य झाला
समजले अखेरी... रांजण तुझ्या मनाचा भलताच खोल आहे

रोजच्या झळांनी गेली सुकून स्वप्ने, गेलेत खोल डोळे
त्यामुळे खरे तर डोळ्यांमधे जराशी अद्याप ओल आहे

शेवटी मिळाली... फुटकळ जुनीच दु:खे, किरकोळ जून जखमा
पुण्यसंचयाचे देवा तुझ्या दुकानी इतकेच मोल आहे?

दर्शनास डोळे आतूरले कधीचे... पण पालखी दिसेना
वीज अन ढगांचा नुसताच आसमंती ताशा नि ढोल आहे

घेउनी भरारी... आव्हान अंबराला देशीलही मना पण

का असे माझ्याकडे हटकून येते?
दु:ख सुद्धा माणसे पाहून येते

मी दिवसभर कोरडा असतो तसा पण
सांज ढळली की मळभ दाटून येते

रोज अश्रूंचा सडा परसात माझ्या
रात्र विरहाच्या कळ्या घेऊन येते

सज्ज ठेवूया चला पंचारतींना
वेदना सांगा कधी सांगून येते?

बोलणे माझे कसे कोणा रुचावे?
बोलतो मी तेच जे आतून येते

शोधतो मी चांदणे केवळ तिच्यातच
ती जरी कायम उन्हे नेसून येते

चंद्र तार्‍यांची नको देऊ हमी... तू
पापण्या मिटताच अंधारून येते

ह्याचसाठी काढतो खपल्या जुन्या मी
रोज ती फुंकर नवी होऊन येते

घोषणा झाली मला फेटाळलेली...
'हुश्श' झाली आसवें कंटाळलेली

माणसे झाली पहा आता शहाणी
फार पूर्वी भोवती घोटाळलेली

पालवी कोठे नसू द्या फार मोठी
आणि ती नक्की नको नाठाळलेली

एकही अश्रू दिसेना आज कोठे
गोष्ट होती आजही रक्ताळलेली

नेहमी असते खर्‍याची गोष्ट मागे
जातसे जत्रा पुढे वाचाळलेली

मद्य कसले घेत बसता धुंद होण्या....?
जीवने बनवा नशा फेसाळलेली..!

खोल आहे मी समुद्रासारखा; पण...
आजही देतो उन्हें गंधाळलेली

फायदा नसतो उधारी फेडण्याचा
माणसे गेल्यावरी सांभाळलेली

आजही गावाकडे लज्जा दिसावी...
जीवनाची लक्तरे गुंडाळलेली..!

टेकला माथा जिथे, तेथेच फुटला...

विजयी झाल्यावर याचेही टिपण असावे
'मोठेपणही माणुसकीला शरण असावे..'

भेद मोडुया आज असा की सर्व म्हणावे...
'जन्म घेतला त्या धर्मातच मरण असावे'

एवढेच मी सांगू शकतो सरळ मनाने..
जीवनासही कोणतेतरी वळण असावे

पानोपानी जीवन भरले रसरसलेले..
ती कुठली प्रतिभा होती की दळण असावे..?

आज कशाने भावुक झालो..? प्रेम दाटले..?
आज पहा, चंद्राला नक्की ग्रहण असावे

क्षणाक्षणाला बदलत असते 'हो' की 'नाही'
नशीबासही कोणतेतरी बटण असावे

लुकलुकणारे डोळे धापा टाकत होते
आयुष्याच्या अंतीसुद्धा चढण असावे...?

देव नाकारला पण विवेक सुटला नाही
त्यांच्या अंगी निश्चीतच देवपण असावे

का अजून वर्तमान जातसे जळून..?
एकदा तुझाच भूतकाळ बघ वळून

नेहमीच जिंकणार तूच शर्यतीत
आपल्याच सावली पुढे-पुढे पळून

वेदने! नको करूस आणखी उशीर...
ये अशी मिठीत; वेळ जायची टळून...

द्या, हजार घाव काळजावरी खुशाल...!
एकदाच, पण बघा स्वतःसही छळून

काय राहिले तुझे अजून काळजात ?
जातसे अजून जीव आतला गळून...

द्या महत्त्व ज्या क्षणांस द्यायचे तिथेच...
वेळ टाळली कि फायदा नसे कळून

एवढे कधी महत्त्व मी दिले कुणास..?
आसवे तिची उगाच जायची ढळून....

जेवढी नसेल वाट काढली मळून
तेवढा विचार 'अजय' काढतो दळून