मी तिला पाहते तेव्हा सकाळचे नऊ वाजले आहेत. अर्थात लाकडाची मोळी डोक्यावर वाहताना तिचा चेहरा खाली झुकला आहे त्यामुळे मला तो दिसत नाही. तिची आणि माझी ओळख नाही आणि मी तिच्याशी बोलत नाही, त्यामुळे ती ओळख होतही नाही. स्वत:च्या कामात मग्न असणा-या त्या अनोळखी स्त्रीचा फोटो काढणं खरं तर योग्य नाही, ते एका अर्थी तिच्या खासगीपणावर आक्रमण आहे याची मला जाणीव आहे. पण तरीही मी हा फोटो काढते. माझ्या सभोवतालच्या अनेक स्त्रिया रोज अशा ओझ्यासह जगतात याची मला आठवण रहावी म्हणून मी हा फोटो काढते आहे.
“तू माझी क्षमा मागितली पाहिजेस”, ती म्हणाली.
डोळ्यातले अश्रू लपवत तो “आय अ‍ॅम सॉरी” म्हणाला.
“सॉरी नाही, क्षमा माग”, ती तिच्या शब्दावर ठाम होती.
“मला क्षमा कर,” तो थरथरत्या आवाजात म्हणाला.
“तूही क्षमा मागितली पाहिजेस”, शेजारच्या उदास स्त्रीकडे वळून ती त्याच स्वरांत उद्गारली.
“मी तुझी क्षमा मागते,” म्हणताना त्या स्त्रीला हुंदका आवरता आला नाही.
तिथे आता सुन्न शांतता होती.
एकदाही मागे वळून न पाहता, अगदी सावकाश ती छोटी मुलगी खोलीच्या बाहेर गेली.
“हं! तर आता तुमच्या पाच वर्षांच्या मुलीचा ताबा कोणाकडे असावा याबाबत आपण बोलू ....” वकील म्हणाली.
पत्र....पत्रपेटीत चक्क भारतातून आलेलं पत्र! स्मिताला आश्चर्यच वाटलं. किती काळ उलटून गेला अशी पत्र
येऊन. इ मेल, फोनचा काळ सुरु झाल्यापासून जाहिराती, सवलती अशाच गोष्टीसाठी त्या पेटीचा उपयोग. घाईघाईने तिने पत्र कुणाकडून आलं आहे ते पाहिलं. मंजिरी सावंत. कोण ही मंजिरी? काही केल्या तिला नाव आणि चेहर्‍याची सांगड घालता येईना. स्मिताने घाईघाईने तिथेच पत्र उघडलं आणि उभ्या उभ्या वाचत राहिली.
प्रिय स्मिता,
नमस्कार,
मागे काशीयात्रेबद्दल माहिती हवी आहे या नावाचा धागा टाकला होता. त्यावर आलेले प्रतिसाद,सुचना मनात घोळवत ८एप्रिल ते १३ एप्रिल या कालावधीत काशीयात्रेला जाउन आलो. अलाहाबाद, विंध्याचल व शेवटी काशी असा प्रवास होता.
त्याचा थोडक्यात वृत्तांत असा.
यात्रेची तयारी नोव्हे.१२पासुनच सुरु होती. जाने.१३ मधे ट्रेन बुकींग केले. ज्ञानगंगा एक्स्प्रेस २४तासात अलाहाबादला पोचवते असं ऐकुन तीचं रिझर्वेशन केलं.
८ एप्रिल १३(सोमवार)
स्थळ: पुणे
आईचा निरोप घेऊन निघाले तेव्हा अंधारलेच होते जरा. कालंच पाउस पडून गेलाय वातावरण पण गार झालय छान. मी माझ्याच तंद्रीत वातावरणाची मजा घेत पुढे चाललेले, थोडी भाजी फळे घेऊन डिक्कीत टाकले आणि गाडी वळवली... संध्याकाळची वेळ आणि धंतोली एरिया ....पुढे बघते तर सिग्नलवर लांबच लांब गाड्या उभ्या मग तशीच वळवलेली गाडी सिग्नल च्या आधीच्या गलीतून टाकली.
मला माहीत नाही मी काय शोधतोय दिवस-रात्र
सगळ्या तृष्णा चाळवणारं नक्की ते आहे तरी काय?
दिवसाच्या प्रकाशात दिसलं नाही की रात्रीच्या अंधारात चकाकलं नाही
माझ्या कवितांच्या सगळ्या वह्या धुंडाळल्या
माझ्या कल्पना-विश्वातल्या सगळ्या स्त्रियांच्या योनी तपासल्या
कुठेच कसे नाही?
मला आठवतं लहानपणी उन्हाळ्याच्या सुट्ट्यांत
आईला न जुमानता पळून यायचो घरातून भर उन्हात
कित्येकदा कुणीच नसायचं सोबतीला
पण तरीही उनाडत राह्यचो गल्लीबोळांत तासोन्तास काहीतरी शोधत
वय बदलतं तश्या इच्छाही, शोधही, आणि स्थळंही
पण शोधण्याची खुमखुमी तशीच आणि तेव्हढीच
तेही कशासाठी ते माहीत नसताना
गंमतच आहे
"मला तर इथं क्लॉस्ट्रोफोबिक वाटतंय... "
हाताची घडी घालत, आजूबाजूला उभ्या असलेल्या इतरांकडे आणि मग छताकडे बघत आजीबाई म्हणाल्या.
परवा आलेला एक भयाण असामान्य अनुभव .....
कुठल्याश्या अनोळखी, अजिबात आवाज नसणाऱ्या...बिन छपराच्या, आकर्षक यानात बसून
असंख्य माणूस सदृश मेटालिक कपड्यातली लोक भराभर बाहेर पडलीत ......
आकाशातून उतरणाऱ्या छोट्या गोलाकार वस्तूतून खाली आलेल्या सलाखीने...
उत्खनन सुरु केले.....वाऱ्या पेक्षाही प्रचंड वेगाने जागा खणली जात होती.....
आणि टना पेक्षाही प्रचंड वजनाची माती दूर सारली जात होती.....
मी अजूनही हे सर्व बघते आहे...मला माझ्या डोळ्यावर विश्वास बसेना.....
कुठून आलेत हे सर्व?....कोण आहेत?...आपण पूर्वी यांना कधीच कुठे कसे पहिले नाही ?
फारा दिवसांनी घरी परतल्यानंतर
पाहिलीय मी त्याच्या डोळ्यातली चमक
फार काही उजळणारी
आयुष्यात डोकावलं तर दु:ख, विषाद, खंत भरून असेलही,
पण आनंदही कुठे कमी आहे
माणूस भ्रमाच्या बुडबुड्याप्रमाणे तरंगतोही आणि विरतोही
अस्तित्व नावाची चीज विलक्षण आहे
जो तो तिला गाठीला बांधल्याप्रमाणे वावरतो खरे,
पण मानगुटावर बसल्यावर झटकतोही
ती एक अवदसा की तिचा संगही प्रतारतो आणि असंगही
अस्तित्वाचा सदरा मळकट
काढशील तर होइल फसगत
अप्राप्याचे भूत उरावर बसल्याप्रमाणे माणूस नाचत राहतो
अलिखित जमाखर्चाच्या रेघोट्या ओढीत
हेवेदाव्यांच्या तापलेल्या कढईत मन सोडून द्यायला
