आई

"तुम्ही दोघांनी जर पटपट खाल्लं तरच पार्कमधे जायचंय, नाहीतर नाही" तिने नेहेमीप्रमाणे मुलांनी लवकर खावं म्हणून सांगितलं. आर्यन आणि विहान वय वर्ष पाच आणि तीन, दोघांनी आईची धमकी कितपत गंभीर आहे याचा अंदाज घेतला. आर्यनने पहिला घास तोंडात टाकला आणि "आय डोन्ट लाईक डोसा" म्हणून तोंड वाकडं केलं. विहानने तर भरवलेला घास तोंडातून फू फू करून बाहेर काढला. "त्यांना नकोय तर जाऊदे ना कॉर्नफ्लेक्स खाऊ दे त्यांना" नवर्याचा एक्स्पर्ट ओपिनियन! तोही मुलांसमोरच! तिला सुचेना की आता आधी मुलांना ओरडावं की नवर्यावर चिडावं ! "आपल्या पोटातल्या गुड बॅक्टरीयासाठी आंबवलेले पदार्थ चांगले असतात.

आई म्हणजे कायमचा गुरू
स्वतः सोसून शिकवणे सुरु
आई म्हणजे आत्म्याची हाक
आई म्हणजे मनाचा धाक
आई म्हणजे अनुभवांची गाथा
आई म्हणजे टेकलेला माथा
आई म्हणजे घडवणारा कुंभार
आई म्हणजे कोमल गंधार
आई म्हणजे मनाची श्रीमंती
आई म्हणजे डोळस भ्रमंती
आई म्हणजे मायेचा घास
आई म्हणजे न संपणारी आस
आई म्हणजे डोळ्यांतलं पाणी
आई म्हणजे शांतवणारी गाणी
आई म्हणजे मनाचा साज
आई म्हणजे आतला आवाज
आई म्हणजे सखी अन् मैत्रीण
आई म्हणजे काळजातली घट्ट वीण
आई म्हणजे पहिलंवहिलं नातं
सगळं जग त्यानंतरच येतं ........

आई
जिचं प्रेम मोजता येत नाही ती आई...
उगवत्या सूर्याची तेज आई...
काटेरी वनातल नाजूक फुल आई...
पावसाळ्यातली छत्री, थंडीतली शाल,
उन्हाळ्यातली सावली जिच्या पदरात
आहे ती आई पहिला श्वास म्हणजे आई...
आयुष्याच्या पुस्तकातील पहिले पान आई...
घरातल्या घरात गजबजलेल गाव आई...
घराचा पाया, मंदिरातील देव आई...
समईतून उजेड देणारा धागा आई...
मायेचा फटका, जेवणातल मीठ आई...
प्रश्नाला पडलेले उत्तर आई...
बहिर्याचे कान लंगड्याचा पाय
वासराची गाय तशी लेकराची माय आई...
सरतही नाही आणि पुरतही नाही अशी
जन्माची शिदोरी आई...
कवितेची ओळ, गाण्याची चाल आई...

गेले काही दिवस आपण धोनी, कोहली आणि रहाणे या तीन क्रिकेटपटूंची जाहीरात पाहिली असेल ज्यात त्यांनी आपल्या आईचे नाव टीशर्टवर लिहिलेले दाखवले आहे.

आज याच उपक्रमा अंतर्गत नरकचतुर्दशीच्या मुहुर्तावर सर्वच भारतीय खेळाडूंनी आपल्या आईचे नाव टीशर्टवर लिहित मैदानावर उतरायचे ठरवले.

आणि काय तो चमत्कार, 2-2 अश्या बरोबरीत चाललेल्या मालिकेत आज अखेरच्या सामन्यात भारताने न्यूझीलंडला फक्त 79 धावांत गुंडाळत तब्बल 190 धावांनी एक विक्रमी विजय मिळवला आणि सर्वच आयांची पोरे चमकली.

आता याला श्रद्धा म्हणा किंवा एक सकारात्मक उर्जा, किंवा निव्वळ योगायोग...

। आई ।

का सोडून गेलीस वासराला ?
कोण देई मज वात्सल्य तुझ्याविना ?
कोण भरवी मज घास तुझ्याविना ?

का दूर केलेस मज मातेस ?
काय अपराधांची हि शिक्षा ?
असे का प्रारब्ध दिले मज ?
कसा हा तुझा न्याय ?
केले पोरके या बाळाला

तुझ्यावीना अपूर्ण सारे सुख
तुझ्यावीना अपूर्ण हे उत्सव
कोण देई मज आशीर्वाद

तुझ्यावीना अपूर्ण हि भक्ती
कोण करी मज मार्गदर्शन
तुझ्यावीना अपूर्ण माझे स्वप्न
कसे होतील पूर्ण तुझ्यावीना

# अमितवा

डिनर सेट!

चार दिवसावर गणपती येणार! घरात आवरा आवरी सुरु झाली. त्यात आईनं स्वच्छता करायचं फर्मान सोडलं... उगीचच! घराची स्वच्छता करणे म्हणजे वेळेचा अपव्यय आहे हे मी लाखवेळा सांगून पण तिला कधीही पटलेले नाहीच. स्वच्छता केल्यावर दोन तीन दिवस ते स्वच्छ राहणार मग परत कोळी, मुंग्या, पाली वगैरे येणार ते येणारच! परत पाली , मुंग्या वगैरे म्हणजे मुलं-बाळं असलेल्या सवाष्णीसारख्या; त्याना असं सणासुदीला घराबाहेर बाहेर काढू नये असं इमोशनल ब्लॅकमेल वगैरे करून पाहिलं पण काही उपयोग झाला नाही. मुलांचे लॉजिकल सल्ले ऐकणे वगैरे गोष्टी आई या व्याख्येत येत नाहीतच! तर त्यामुळे स्वच्छता!

कालच मातृदिन झाला. आईच्या माहात्म्याबद्दल वेगळं काही सांगावं अशी खरंच गरज नसते कारण प्रत्येक व्यक्तीला तो अनुभव...स्वानुभव असतोच. आईसंबंधी वाटणारी ममत्त्वाची, कृतज्ञतेची भावना व्यक्त करणार्‍या असंख्य कविता आपण आजवर वाचत/ऐकत आलोय.. तशातच माझ्या माहीतीतील, महाजालावरील तीन जणांनी ’आई’वर केलेल्या कवितां माझ्या वाचनात आल्या आणि वाचता वाचता सहजपणाने त्या तीन कवितांना मला ज्या चाली सुचल्या, त्या मी माझ्या आवाजात गाऊन युट्युबवर सादर केलेत...त्याचा दुवा मी इथे देत आहे...आपण ह्या कविता वाचाल आणि ऐकालही अशी मी आशा करतो.

[पुरुषी मनाला विचार करायला लावणार. बाहेर समाजात वावरणारी स्त्री जिच्यावर अत्याचार होतो, जिला त्रास सहन करावा लागतो, ती तुमची आई, बहिण, बायको, मामी, मावशी कोणीही असू शकते. तेंव्हा स्त्रीचा आदर करा. ]

*********************
दुनियेचे जीवघेणे इशारे
आणि लचके तोडण्यास सरसावलेले हात
चौफेर वखवखलेली नजर
आणि अंग चोरून चालणारी ती…
दुनियेच्या खोचक कमेंट सहन करत
कानाडोळा करून, रस्ता कापणारी
थोडी घाबरलेली,
मनात असंख्य विचारांचं काहूर घेवून
एकटी घराबाहेर पडलेली ती….

लेखणी आहे हातात, पण मन नाहीच कशात
विचारणारे विचारतात, नवीन काही नाही का डोक्यात?
काय सांगू होत नाही साकार, कल्पना बुडतात शून्यात.
बर्मूडाच आहे ते शून्य - विचार त्यात गुडुप्प होतात.
लिहिलेली पानं व्याकूळ होऊन फ़डफ़डतात,
कोपरा दुमडलेला - आज एक अचानक हातात?
दशकं तीन आणि वर वर्ष सात लोटली -
आईची प्रतिमा-माया त्या शून्न्यात लपली.
आठवत बालपण,धरून हात तिनीच गिरवला-श्रीगणेश,
तेंव्हाच म्हणाली तुझ्या आजोबांच नाव पण गणेश.
ओसरी समोर कोवळ्या उन्हात आसन असायच दोघांच,अ‌न्‌
कुंपणावरच्या विलायती चिंचांचा, मोह कठिण आवरायचा.

आई म्हणजे. . . . . . .
लेकरां साठी असते वात्सल्याची मूर्ती
मुला करता सत्यात उतरणारी कृती
लेकरां साठी भावनांची इच्छा पूर्ति
कुटुंबा साठी सतत धगधगणारी क्रांति

आई म्हणजे. . . . . ..
लेकरां साठी डोळे सदा पाझरती
सगळ्या करता अखंड वाहणारी स्फूर्ती
आईच्याच कुशीत मिळेल मला मुक्ति
मुलीच्या सतत ओठावर असणारी उक्ति

आई म्हणजे. . . . .. .
मुलांच्या चेहऱ्यावर हसू आणणारी युक्ती
सगळ्यांना घराची ओढ लावणारी व्यक्ति
कितीही संकटे आल्यास लढणारी शक्ति
आईची सेवा केल्यास मिळेल मोक्ष्याची प्राप्ती

आई म्हणजे. . . . .. .
आभाळा येवढी तिच्या मायेची व्याप्ती