थेट मुद्यावर येतो. आमच्या इथे प्रत्येक घराला स्वत:चा छोटासा टेरेस आहे. तो बेडरूम ला जोडलेला आहे. आज सकाळी सकाळी सोसायटीमधील एका स्वयंघोषित संस्कृती रक्षकाने प्रचंड डोके खाल्ले. विषय काय तर मी कमी कपडे घालून माझ्या घराच्या टेरेसमध्ये वावरतो यावर त्याचा आक्षेप होता. हा गृहस्थ आज सकाळी सकाळी बेल वाजवून भांडायला आलाय. बेल कुणी वाजवली म्हणून दार उघडले. बघतो तर दारात काळे थोबाड घेऊन हा उभा. याच्याविषयी आजवर मला कधीच चांगले वाटले नाही. लोकल नेता आहे. जिथे तिथे नाक खुपसायची सवय आहे. पोरं बाळगली आहेत आणि त्यांच्या जीवावर याची सांस्कृतिक दहशत चालते.
अंधारलेलं होतं आकाश एव्हाना,
अगदी त्याच्या ह्रदयासारखं नि
त्याच जुन्या विशाल उंबराखाली,
अजूनही तशीच तेवत होती ती,
नाजूक थरथरत्या पणतीसारखी ;
त्याच्या विशाल ह्रदयाचा ठाव घेत...
कित्येक पर्णं अशी गळून गेली
निसटत्या काळाची साक्ष देत ;
पण ती तशीच राहिलीय थांबून,
त्याच्या वाटेकडे नजर लावून,
कधीतरी परतेलच तो पुन्हा,
तिला एकदा ह्रदयाशी धरण्यास,
या भाबड्या निरागस आशेला
तिच्याच अश्रूंनी ताजंतवानं करत!
हिंदू धर्मात भरपूर धर्मग्रंथ आहेत , त्यापैकी एकाच्याही वाटेला मी आजपर्यंत गेलेले नाही आणि पुढेही जाण्याची इच्छा नाही , साधी सत्यनारायण कथा ऐकताना माझ्या कपाळाला आठ्या पडतात की कोणी लिहिलं आहे हे , म्हणे प्रसाद खाल्ला नाही तर रागावून नुकसान करणारा देव ... तेव्हा पुराणातल्या अमुक कर्माला अमुक शिक्षा वगैरे वर्णनं करणारे ग्रंथ माझ्या पचनी पडणार नाहीत हे उघडच होतं .. मासिक पाळीच्या काळात स्त्रीला लांब बसवावी , तिचा स्पर्श अपवित्र इथपासून नवऱ्याच्या मृत्यूनंतर केशवपन आणि सती सारख्या प्रथा असलेल्या धर्माबद्दल मला आजवर कधीच आत्मीयता वाटलेली नाही .
मी गीता वाचली आहे असं खरंतर म्हणण्याची सुद्धा माझी पात्रता नाही. परंतु माझ्या आई आणि आजी च्या अथक प्रयत्नांमुळे माझ्या सारख्या वांड कार्टीला “हू इज धिस गीता” असं प्रश्न पडत नाही. भागवद गीतेचं छोटसं पुस्तक कायम बरोबर राहू दे ही त्यांची शिकवण.. नव्हे अट्टहास होता. ही पुस्तक माझी काय आणि कशी मदत करणार आहेही मात्र गावी नव्हतं
नंतर एक वर्षी spirituality चं किडा चावला तेव्हा थोड्याश्या संशयानेच अर्थासकट गीता “वाचली”.
पूर्ण tangent ! किंबहुना चिडचिड झालेली स्पष्ट आठवते.
बळे आगळा राम हा श्रेष्ठ स्वामी
प्रभू लाभला रामराया सुनीळू
दीनाकारणे पातला तो कृपाळू
सदा भक्तकाजी उभा पाठिराखा
तया वंदिता चित्त चैतन्य देखा
उभी जानकी वामबाजूस नित्य
पुढे वंदितो मारुती भक्त मुख्य
सदा सज्जनालागि कोदंडपाणी
असा सावळा राम लावण्यखाणी
जरी अंबरी मेघ हे श्यामवर्णी
मनी लोचनी सावळा चापपाणी
असा स्वामीश्री सर्वसंपन्न गुणे
तया आठवाने समाधान बाणे
पती जानकीचा प्रभू मारुतीचा
असे स्वामि हा भक्त बिभिषणाचा
कधी भिल्लीणीकारणे सेवि बोरे
ऋषी आश्रमी राक्षसा ताडि घोरे
कोरेनाच्या संकटामुळे भयग्रस्त झालेल्या माणसांनी शहरे सोडून गावाकडे स्थलांतर सुरू केले आहे. हे चित्र खूपच केविलवाणे आणि भयप्रद आहे. माणसांमाणसांमधील शारीरिक अंतर वाढविणे ही सध्याची अपरिहार्यता असली तरी मनामनांतही अंतरच नव्हे, तर दरी माजेल असे चित्र कुठेकुठे उमटू पहात आहे. ही दरी वेळीच बुजवायला हवी. आसऱ्याच्या ओढीने वणवण करणारी माणसेच आहेत आणि केवळ अनाकलनीय परिस्थितीमुळे त्यांच्यावर ही वेळ ओढवली आहे. त्यामुळे, कोणताही दोष नसताना केवळ संकटापासून स्वत:चा बचाव करू पाहणाऱ्या या केलिलवाण्या स्थितीत त्यांना आधार देण्याची गरज आहे.
महासत्तेच्या काळातल्या अक्राळ विक्राळ रशियाचा एक भाग असणारा आणि संपूर्ण रशियाची तेलाची गरज एकट्याने भागवू शकेल इतका तेलसंपन्न भूभाग म्हणजे आजचा चिमुकला अझरबैजान देश. बाकू ही या देशाची राजधानी पूर्वीपासून तेलसंपन्न भूमी म्हणून ओळखली जाते.
सकाळ उजाडली, उन्हं अंगावर आली तरी आपापल्या घरट्यात आज पक्ष्यांना जागच आली नाही. कशी येणार? रस्त्यावर आणि आजुबाजूला कुठेही कसलाच आवाजही येत नव्हता. गाड्यांच्या आणि कर्कश्श आवाज करीत पहाटरंगी प्रकाशाला चिरत पळणाऱ्या मोटारसायकलींचा सवयीचा ध्वनी अजून कानावरही पडलाच नव्हता. कॅरियरला लटकावलेल्या दुधाच्या किटल्या सांभाळत सायकल चालविताना रस्त्यावरच्या खड्ड्यात सायकल आदळून होणारा किटल्यांचा आवाजही उजाडल्याची वर्दीच देत नव्हता. बसगाड्यांचा धूरदेखील हवेत मिसळला नसल्याने जाग येण्यासाठी सवयीचा झालेला वासही अजून नाकात शिरला नव्हता ...
