गझल

उर्दू ग़ज़ल- काही शतकांचा प्रवास- २

Submitted by समीर चव्हाण on 14 January, 2015 - 14:22

ह्या भागात म्हटल्याप्रमाणे मिर्जा़ मोहम्मद रफी सौदा ह्याचा परिचय करून घेऊ. (दर्द वर लिहायला आज शक्य होईल असे वाटत नाहीए). सौदाचा काळ १७१३-१७८०. तो प्रसिध्द शायर मीर तकी मीरचा समकालीन. समीक्षक रामनाथ सुमन ह्यांच्या कथनानुसार मीरच्या समकालीन कवींमध्ये मीर व्यतिरिक सर्वात प्रसिध्द कुणी असेल तर तो सौदा. हे समजून घेतले पाहिजे की सौदाच्या कवितेत निश्चित काही गुण असणार ज्यामुळे हे घडले. मीर गझलेसाठी तर सौदा हा कसीदा (प्रशंसात्मक कविता) साठी मोठे मानले जातात. सौदाला ही बोच असावी म्हणून तो म्हणतो:

लोग कहते है कि सौदाका क़सीदा है खू़ब
उनकी खिदमतमें लिये मैं यह ग़ज़ल जाऊंगा

विषय: 
शब्दखुणा: 

बहुधा

Submitted by समीर चव्हाण on 14 January, 2015 - 01:11

माझ्यासोबत जाइल माझी इच्छा बहुधा
सुटण्याचा कुठलाही नाही रस्ता बहुधा

माझ्या मागे नव्हते कोणी, नाही कोणी
अंत नसावा एकाकी जगण्याला बहुधा

वाट किती साधी पण नेते कोठेकोठे
भांबावुन जाईल पुढे जाणारा बहुधा

पोचावे सगळेच इथे एकाच ठिकाणी
आधी का नंतर हा चिल्लर मुद्दा बहुधा

सुकणा-या झाडाला पडली फांद्यांची तर
फांद्यांना पडली इवल्यांची चिंता बहुधा

टीपः माझे मित्र अनंत ढवळे ह्यांच्या मी इतिहासाचा एखादा सांधा बहुधा ह्या गझलेची जमीन किंवा तिचा मोह ह्याचा परिपाक म्हणजे बहुधा.

विषय: 
शब्दखुणा: 

ढोल

Submitted by मिल्या on 13 January, 2015 - 07:54

सांग माझे ढोल मी बडवू कशाला?
सूर्य मी आहेच तर मिरवू कशाला?

स्पर्श कर्जाऊ तिने काही दिलेले
रेशमी देणे असे चुकवू कशाला?

आत्मशोधाची कथा सांगून जाती
चेहर्‍यावरचे चरे लपवू कशाला?

जी कधीही माणसे घडवीत नाही
मी तरी मूर्ती अशी घडवू कशाला

मी तुझ्या डोळ्यांमधे आकंठ बुडतो
दु:ख मग दारूमधे बुडवू कशाला?

ठिकठिकाणी फाटले नाते जरी हे
वीण आहे घट्ट तर उसवू कशाला?

उर्दू ग़ज़ल- काही शतकांचा प्रवास- १

Submitted by समीर चव्हाण on 10 January, 2015 - 11:47

ग़ज़ल ही काव्यविधा काही शतकांच्या प्रवासात हजारो वाटा चोखाळते, कुठल्याही विरामाशिवाय, मजलदरमजल, हा एक चमत्कार नाही तर काय आहे. हा कारवा आजतागायत चालला आहे, ज्यात मोलाची भर पाडणारे थोडे-थोडे म्हणता शेकडो ठरावेत. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे इतक्या वर्षांनीही लोक ह्यांना स्मरत आहेत, वाचत आहेत, त्यांची पोइट्री सेलिब्रेट करीत आहेत. ह्या विधेत हिंदी-मराठी-पंजाबी-फारसी आणि विशेषकरून ह्या सगळ्यां भाषेंची घुलावट दिसून येते. ही काव्यविधा, काही प्रमाणात का होईना, समजून घेण्याचा एक सोपा मार्ग किंवा त्याकडील पहिले पाऊल म्हणजे त्यातील काही महत्त्वाच्या शायरांची किमान ओळख करून घेणे.

विषय: 
शब्दखुणा: 

शेवट...

Submitted by शिवम् on 30 November, 2014 - 07:27

झाली बरीच माझी तारीफ सोसण्याची
त्यांना बरीच घाई , माझ्याच शेवटाची...

आले न चोर केव्हा या झोपडीत माझ्या
त्यांना नसेल बहुधा, ती जाण वैभवाची...

जेव्हा अनेक गेले आले अनेक तेव्हा
जडलीच ना कुणाशी, ती वीण काळजाची....

गर्दी बरीच जमली ढाळीत अश्रु खोटे
का नेहमीच व्हावी , ती हार वादळाची...

दिसले वनात परवा जे प्रेत चातकाचे
त्याने किती पहावी, ती वाट पावसाची...

~~ शिवम्... Happy

शब्दखुणा: 

भूक...

Submitted by शिवम् on 25 November, 2014 - 14:52

ताटामधील भाकर झाली चकोर आहे..
पोटातल्या भुकेची व्याख्या कठोर आहे...

नाहीच पाहिला मी दगडात देव माझा
तो मायबाप रूपी माझ्या समोर आहे...

चल बांधुयात घरटे गावातल्या ठिकाणी...
शहरी झुळूक झाली कृत्रीम थोर आहे..

देता तुम्ही कशाला लाखोंत मंदिरांना??
तोही उभा विटेवर का लाचखोर आहे??

मी पाळले जरी हो कानून-कायदे ते
अन्याय, ठोकरांचा अंधार घोर आहे...

केली तरी मशागत भरपूर वावराची
पाऊस तो कधीचा बनला मुजोर आहे...

शब्दखुणा: 

नाइलाज

Submitted by जो_एस on 24 November, 2014 - 03:37

प्रार्थना तुला जुनीच खास ना नवीन आज
हात हे सदा रितेच साथ फक्त नाइलाज

वागताच वेगळे ठरेल ते जगात वेड
बंधने नकोच ती असेल वेगळाच बाज

बोललो न मी तसे न वागलो तसा कधीच
का तुलाच वाटते मला असा असेल माज

सर्व तर्क व्यर्थ येथ, स्वार्थ साध हाच मंत्र
तापल्या तव्यावरी मिळेल ते खुशाल भाज

झेलण्या कुतर्क सर्व हो तयार तू सुधीर
सोड व्यर्थ तर्क लाज हा स्वतःस अर्क पाज

सुधीर जोशी

शब्दखुणा: 

वाटेल तेवढा त्रास दे...

Submitted by प्रा.डॉ.दिलीप बिरुटे on 23 November, 2014 - 11:03

नमस्कार मंडळी, मायबोलीवरच्या थोरामोठ्यांच्या गझला नावाच्या रचना वाचून पहिली वाहिली रचना गद्य , पद्य का गझल कै माहिती नाही, सुचलं ते लिहिलं. दुरुस्त्या सुचवाव्यात.

वाटेल तेवढा त्रास दे,
पण मला भारी किस* दे.

तुला रागावतो कितीही मी
गालावर फिरवते ते मोरपीस दे,

गझल पाडतो चिडू नको
खर्च करायला पोरांची फीस दे,

आयुष्यात चांगल्या खुप आल्या
पण रक्त आटवायला एक खवीस दे,

विठ्ठला, मागत नाही त्रासाशिवाय
पण जाता जाता भारी किस दे.,

शब्दखुणा: 

देवपण

Submitted by समीर चव्हाण on 21 November, 2014 - 06:43

इसम एक मोठा जगाला
निकालात काढाल त्याला

नका दाखवू स्वप्न कोणी
निजू द्याल थकल्या जिवाला

विचारांविना काय अमुचे
कुठे अर्थ ह्या भटकण्याला

बरोबर असे काय असते
पकडला जसा जो मिळाला

असूद्या मला दगड-धोंडा
नको देवपण पामराला

समीर चव्हाण

शब्दखुणा: 

Pages

Subscribe to RSS - गझल