रंगभूमी

ह्ल्ली अनेकदा मला आपण पुण्यात रहात असल्याचा भास होतो. पुणेकर कलेच्या बाबतीत जरा 'elitist' असतात, तसेच बे एरियातही आता आढळुन येतं. निव्व्ळ मनोरंजना पेक्षा विचारंना चालना देणार्‍या कलाकृती इथल्या रसिकांना जास्त प्रीय असतात. 'कला' च्या 'समीप रंगमंच' चा दुसरा प्रयोग त्याच पठडीतला.

समीप रंगमंच म्हणजे 'theater-in-a-room'. कमीतकमी props/नेपथ्य वापरुन नाटके सादर करायची. त्यामुळे यात मोठे सेट्स, मेकप वगैरे फार काही

नसतं. थोड्क्यात, मैफिल का अंदाज आणि नाटकाचा बाज. अशा वातावरणात गेल्या शनिवारी, 'छुनेसे प्यार बढता है' आणि 'स्वामी', समीप रंगमंच च्या उपक्रामात 'कला' ने सादर केल्या.

"ते आले, त्यांना पाहिलं, त्यांनी हसवलं! " .....
टोक्यो मराठी मंडळाच्या गणेशोत्सव कार्यक्रमाचे प्रमुख पाहुणे म्हणून आलेल्या दिलीप प्रभावळकरांचं असं वर्णन नक्कीच करता येईल. साधारण २-२.५ तासाचा असा हा कार्यक्रम, सुरुवातीपासुन शेवटपर्यंत त्यांनी हसताखेळता ठेवला!

बरेचसे चित्रपट नाटके सहजपणे काळाच्या पदद्याआड जातात. साधारण एक वर्षानंतर चित्रपट साफ विसरले जातात. अनेक वर्ष लोकांना आठवतात. लोक पुन्हा आवर्जुन पहातात असे फारच थोडे चित्रपट व नाटके असतात.

चित्रपट पुन्हा पहायला काहीच अडचण नसते. ज्यांना चित्रपटगृहातच जाऊन चित्रपट पहायचे असतात त्यांच्यासाठी सदाबहार चित्रपट पुन्हा पुन्हा येत रहातात. आजकाल सी.डी./डी.व्ही.डी च्या युगाततर हा पर्याय आणखीनच सोपा झालाय.

सूर्याची पिल्ले --- नाटक तसं जुनच. वसंत कानेटकरांनी लिहिलेलं.

१. ५ एप्रिल १९७८ साली "धी गोवा हिंदु असोसिएशन" प्रथम रंगमंचावर आणलेलं. दिग्गज कलाकारांनी रंगवलेलं. नुसती नावं जरी घेतली तरी कल्पना येते. माधव वाटवे, बाळ कर्वे, दिलिप प्रभावळकर, मोहन गोखले, सदाशिव अमरापुरकर, शांता जोग इत्यादी इत्यादी.
२. व्हीसीडी च्या जमान्यात याच पुर्वीच्या संचात थोडेफार फरक करून सर्वांपर्यंत पोहोचलेलं हे नाटक. कानेटकरी विनोदाची एक वेगळीच मांडणी आणि जातकुळी सांगणारं हे नाटक. काळ बदलला तरी संदर्भ फारसे न बदलल्यामुळे ताजं वाटणारं.

महाराष्ट्राला मोठी संतपरंपरा लाभली आहे असे नेहमी कानावर पडते. संत म्हटले की आठवतात ते ज्ञानेश्वर, तुकाराम, एकनाथ, नामदेव.. अजुन थोडे आठवायचा प्रयत्न केला तर सावता, चोखोबा, गोरा हेही आठवतात. स्त्री संत मात्र मुद्दाम आठवाव्या लागतात आणि ती आठवणही मुक्ताई-जनाबाईपासुन सुरू होऊन कान्होपात्रेकडे संपते. या दोघीतिघींव्यतिरीक्त अजुन काही स्त्री संत होऊन गेल्यात का हेही माहित नसेल.

अशा वेळी आविष्कार निर्मित, सुषमा देशपांडे संकल्पित-लिखित-दिग्दर्शित 'संगीत बया दार उघड' हे नाटक बघायचा योग आला आणि त्याद्वारे अजुन काही संत स्त्रियांशी ओळख झाली.

दोन चार दिवसांपूर्वी योगेश२४ नावाच्या मायबोलीकराने 'गाणी मनातली (आवडलेली मराठी गाणी) या विषयावर लिहिताना बालगंधर्वांच्या संदर्भात श्रीराम रानडे यांनी लिहिलेल्या एका लेखाचा उल्लेख केला होता.

http://www.maayboli.com/node/16889?page=6

माझ्या माहितीच्या काही मंडळींनी ' हे तुझे बाबा का गं' अशी विचारणा केली आणि या मालिकेतले इतर लेख वाचायची इच्छाही व्यक्त केली.
मराठी विश्व नाट्य संमेलनाचं औचित्य साधून गेल्या ३ महिन्यात माझ्या वडिलांचे नाट्यविषयाशी निगडीत असलेल लेख लोकसत्ता मधे प्रसिद्ध होत होते/आहेत.

नाट्यसम्मेलन उर्फ नाटकाचा फड पार पडला. चार दिवस काही बागराज्यकरांनी जीवाची पर्वा न करता मरोस्तोवर काम केलं आणि इतरांनी अ. भा. म. ना. सं. चा आस्वाद घेतला. कार्यक्रम इतके होते की अजून दोन दिवस त्याला मिळाले असते तरी ते कमी पडले असते.

शुक्रवार संध्याकाळी शिकागोला झालेल्या एकांकिकांचा कार्यक्रम होता. तीन, दोन, एक अश्या क्रमांकाने या एकांकिका झाल्या. त्यात नंबर तीनची एकांकिका मस्त होती ती पाहता आली. नंबर दोनच्या एकांकिकेचा पसारा की पिसारा १५/२० मिनिटे पाहूनही कळला नाही. आपल्याला झोप येत असावी म्हणून कळत नाहीय, असा समज करून घरी गेलो.