परवा टिव्ही वर स्पेशल ऑप्स ही सीरीज बघताना रॉ चे ब्रीदवाक्य दिसले
"धर्मो रक्षतो रक्षितः"
अर्थाचा नीट विचार केलेला नव्हता कधी पण आता केला. आणि डोक्याला किडा लागला.
प्रचलित अर्थ साधारण पणे - धर्माची रक्षा करणार्याचे रक्षण धर्म करतो असा काहीसा सांगितला जातो पण शब्दशः पाहिले तर तो अर्थ चुकीचा वाटतो.
धर्मो रक्षति - हे सरळ आहे , पण धर्मो रक्षति रक्षकः असे नसून ते "रक्षितः" असे आहे. रक्षित = ज्याचे रक्षण केले गेलेले आहे असा होतो. ज्याने त्या ओळीचा अर्थ बदलतो! मग मी तो पूर्ण श्लोक शोधला तो असा :
धर्म एव हतो हन्ति धर्मो रक्षति रक्षितः
संत एकनाथ एकदा नदीवर स्नानास गेले असता बाहेर आल्यावर एक विकृत माणूस त्यांच्यावर थुंकला. त्यांनी परत नदीत बुडी मारली आणि बाहेर आले. विकृत परत थुंकला, नाथांनी परत बुडी मारली. अस १०८ वेळा घडलं. नाथांनी ना त्याला शिव्या दिल्या, ना शाप दिले, न काही बोलले.
शिक्षकांनी ही गोष्ट वर्गात सांगितली आणि त्यांनी यावरून या गोष्टीच तात्पर्य कुणी सांगेल का….?
असा प्रश्न केला ज्याने त्याने आपापल्या बुद्धीप्रमाणे उत्तर दिली:
मी मला भास वाटतो आता
की मला मीच टाळतो आता
फारसे बोलणे बरे नाही
पथ्य मी छान पाळतो आता
दोष ना लावला जरी काही
मी तुझा रोख जाणतो आता
भावना साचता कधी डोळा
घोर जीवास लागतो आता
आठवांच्या निलेश डागण्या
ना तसा फार त्रासतो आता
निलेश वि. ना. शेलोटे
वृत्त :- लज्जिता (गालगा गालगा लगागागा)
नमस्कार
मराठी दिनानिमित्त आम्ही आमच्या मित्रपरिवारात काही खेळ खेळलो.
त्यापैकी एक शब्दखेळ आपल्या विरंगुळ्यासाठी आणि भाषाज्ञानाला चालना देण्यासाठी इथे देत आहे.
खाली दिलेल्या शब्दजोडीची समर्पक उत्तरे द्यायची आहेत. दोन्ही उत्तरे ३ अक्षरी आहेत. जोडीच्या दोन्ही उत्तरांची पहिली दोन्ही अक्षरे समान आहेत. तर फक्त तिसरे भिन्न आहे.
उदा: मधला / दलाल
उत्तर आहे : मध्यम / मध्यस्थ
……..
०१ प्रीत /ओंकार
०२ सहाय्य /अनंग
०३ खटाटोप /प्रस्थान
०४ जुळे /एक शब्दालंकार
०५ लोक /संयोग
भाषाशात्र्यज्ञांच्या मते संवादचे माध्यम असणाऱ्या भाषांचे ४ भागात वर्गीकरण करता येते। या भाषांची जर एक उतरंड पद्धतीने मांडणी केली तर सर्वात तळाशी येते ती " बोली भाषा " ज्यामध्ये जगातील ९८% भाषा समाविष्ट होतात। या परिघावरच्या भाषा जगातील १०% पेक्षा कमी लोक बोलतात। या भाषा छोट्या छोट्या समुदायात संवादासाठी वापरले जातात। त्यानंतर नंबर लागतो तो काही प्रमुख " प्रादेशिक/राष्ट्रभाषा यांचा ".
थोडा विरंगुळा.
बघा या चित्रातील म्हणी ओळखता येतात का ?
संयोजक,
चालेल ना हा उपक्रम ? धन्यवाद.
अ अ रे आईचा
ब ब रे बाळाचा
क क रे कोणाचा?
काळ्या काळ्या केसांचा
ख ख रे खाण्याचा
ग ग रे गाण्याचा
घ घ रे कोणाचा ?
तो तर माझ्या घराचा
च च रे चकलीचा
छ छ रे छत्रीचा
ज ज रे कोणाचा?
जेवणातल्या जिलबीचा
झ झ रे झोपेचा
ट ट रे टोपीचा
ठ ठ रे कोणाचा?
ठ तर आहे ठेंग्याचा
ड ड रे डब्याचा
डबा असतो खाऊचा
ढ ढ रे ढगाचा
काळा ढग पावसाचा
ण ण रे कशाचा?
पाणी गाणी शब्दामध्ये
ण तर असतो शेवटचा
२७ फेब्रुवरी, मराठी भाषा दिवसाच्या निमित्ताने...
जपानी प्रवासी हरुतो ताकाहाशी सान यांच्या प्रवासात चोरीला गेलेल्या डायरी मधील नोंदी:
