मराठी

विंटबणा मराठीची
( कविवर्य कुसुमाग्रज यांची एक कविता वाचनात आली तीच्या सुरुवातीच्या ओळी अशा होत्या
होय, तुमची खानदानी प्रवचन
छानच आहेत, त्यावरून मायबोलीवर गेले काही महिने चालू असलेल्या गलिच्छ प्रकारांबद्दल लिहावेसे वाटले. जोवर असे प्रकार होत राहतील तो वर हा धागा वर काढेल . )

भाषेशी खेळू नका
************

भाषेशी खेळू नका कुणी
माझ्या मुशीला जाळू नका कुणी
चार टुकार डोक्यांची
हुशारी पाजळू नका कुणी

कैलासाची लेणे माझे
त्यावरी सिमेंट फासू नका कुणी
इंग्रजळल्या कार्ट्यांसाठी
आईस बाटवू नका कुणी

भाषा तुका ज्ञानेशाची
चांदण्याची वस्त्र ल्याली
चिखलात मूर्खपणाने रे
तिला लोळवू नका कुणी

एकेक अक्षराचा असे
उंच उंच बुरूज इथे
हलवून पाया तिचा
उगा बुजवू नका कुणी

आकड्यांची जोडाक्षरे
फार काही अवघड नाही
पेलण्यास भाषाप्रेम
काय तुमच्यात धाडस नाही

मायबोली
माय मराठी, आई मराठी
वाढलो आम्ही बोलत मराठी
नाव मराठी, गाव मराठी
अनं हावभाव आमचे ते बी मराठी.

संतांची वाणी मराठी,
सहयाद्रीची गाणी मराठी
शिवशंभूंचे राज्य मराठी
अनं भगवे आमुचे रक्त ते बी मराठीचं

शिरकाव झाला परभाषेचा
कोनीच न उरला वाली
पेचात पडली आमुची मायबोली

धुंद झाली आमुची मती
आमचीचं आम्ही केली माती
सांगावे लागेल जगाला
आमची मराठी काय होती

महाराष्ट्र शासनाच्या शिक्षण खात्याने मराठी क्रमांक शिकवताना ते दहा दोन(१२) , दहा आठ(१८), तीस दोन(३२) असे शिकवण्याचा निर्णय घेतला आहे.

विद्यार्थ्यांना क्रमांकातील जोडाक्षरे जमत नाहीत म्हणुन हे सोपे केले आहे असे त्यांचे म्हणने आहे.

हा निर्णय घेताना भाषातज्ञांना, पालकांना व शिक्षकांना विश्वासात घेतले होते का? त्यांचे मत विचारले होते का?
काही सर्वेक्षण केले होते का? त्याचा सँपल साईझ किती?

या प्रयोगाचा विद्यार्थ्यांच्या शिक्षणावर काय परिणाम होणार त्याची जबाबदारी कुणाची?

उन्हाळा सुरु होतो. शाळेच्या सुट्ट्यांचे वेध लागतात.
परीक्षा संपल्या कि एकच हुर्यो होतो आणि मे येतो.
सोबत येतो तो.
आंबा.
फळांचा राजा.
आंब्याच्या आठवणी सांगणं कठीण आहे कारण प्रत्येक चांगल्या आठवणीत आंबा आहेच. लहान होतो तेंव्हापासून सगळ्या उन्हाळ्याच्या आठवणी गावाशी जोडलेल्या. माझं गाव छोटंसं खेडंच खरंतर. डोंगरांच्या मधोमध वसलेलं. दर उन्हाळ्याच्या सुट्टीत आम्ही सगळे गावी चांगले दीड महिनाभर सुट्टीला जायचो. वीस बावीस जणांचं कुटुंब. सगळे काका काकू, चुलतभावंडं, आतेभावंडं जमायचो. फुल्ल दंगा चालायचा.

तुझ्या घराला सये दारे अनेक
किती मोजशील ते तारे अनेक

रास शिंपल्यांची पडली रेतीवर
सांजेस मोत्यांचे किनारे अनेक

ऐकशील का ओठांवरली गाणी
तोंडावर खर बोलणारे अनेक

उगा नाही सये येशू रडतो
त्याला कृसास ठोकणारे अनेक

उलटूनही डाव तसा मांडला
नव्याने परत खेळणारे अनेक
©प्रतिक सोमवंशी
insta @shabdalay

जेंव्हा हातात काही उरत नाही माणूस घर शोधायला लागतो. ते चार भिंतीच असावाच, त्याला कौलारू छप्पर असावाच, त्यात एखाद्या बाथटब मध्ये गरम पाण्यात शांत निजाव वा शॉवर मधून पडणाऱ्या पाण्याच्या सरीला पाऊस मानून त्यात मोकळ व्हाव अस काही नसत. त्याला फक्त घर हव असत, जे त्याला जवळ करेल, मायेने विचारपूस करेल, कितीही कटकट केली तरी शेवटी त्याची सांत्वना करेल. त्याला नेहमी समजून घेऊन फक्त न फक्त त्याच्याशी एकनिष्ठ राहील. कुणा परक्याला दारातून आत घेऊन त्याला इनसेक्यूअर फील नाही होऊ देणार. त्याच्या होणाऱ्या सगळ्या मूड स्विंगस ला आपलस करेल पण त्याला कधीच तो बेघर असल्याच जाणवू देणार नाही.

जाता जाता पुन्हा तुला डोळेभरून पाहू दे
आठवणींचा तो एक कप्पा मनामध्ये राहू दे

नाही कुंदन नाही मोती नाही कसले हिरे
काळ्या निशेचे खोटे तारे तरी तुला वाहू दे

जातीखाली चिरडले असतील कितीतरी किडे
लाटांनी तरी किनाऱ्याला खरं प्रेम दाऊ दे

पाहिजे होेत कुणी गाणार आलापात गोडवे
राग माहीत नाही तरी देठापासून गाऊ दे

पायवाटा चुकल्या साऱ्या, काटे पायात टोचले
जखडलेल्या पायांनी मला तुझ्याकडे धावू दे

मुंबई पुणे मुंबई हा माझा अत्यन्त आवडता चित्रपट आहे. फ्रेश, विनोदी, एव्हरग्रीन असा मूव्ही आणि त्यात स्वप्नील मुक्ताची केमिस्ट्री! याचा दुसरा भाग आला होता तोही छानच होता.

पहिल्या भागात फक्त गौतम आणि गौरी होते, दुसऱ्या भागात त्यांचे कुटुंबीय, मित्रमैत्रिणी, गौरीचा प्रियकर अर्णव हे भेटले.

मराठी मुव्हीची फ्रॅंचायजी होणे आणि त्याच कथेचा पुढचा टप्पा तिसऱ्या भागात येणे हे फारच अभिनंदनीय यश म्हणावे लागेल.
नुकताच मुंबई पुणे मुंबई भाग 3 बघितला. सर्वप्रथम, चित्रपट चांगलाच आहे. विशेषतः सध्या जितके वाईट चित्रपट बनतात त्या मानाने हा एकदा नक्कीच बघू शकतो.

आपल्याकडे मराठी बोलताना मध्ये हिंदी शब्द वापरले की ते कानांना खड्यासारखे टोचतात. काय तर आपल्याला त्याची सवय नसते. पण तेच ईंग्रजी या परकीय भाषेतील शब्द वापरले तर ते कानांना गोड वाटतात. काय तर सर्वांनाच आता त्या भाषेची सवय झाली आहे.

पण पिढी दर पिढी आपल्या मराठीतील ईंग्रजी शब्दांची टक्केवारी वाढू लागली आहे. येत्या पिढीत जी मुलेही ईंग्रजी माध्यमात शिकली आहेत आणि ज्यांच्या गेल्या तीन पिढ्याही ईंग्रजी माध्यमातच शिकल्या आहेत अश्यांच्या मराठी शब्दकोषावर ईंग्रजीचे अतिक्रमण वाढतच जाणार.