मला लहानपणी, बस स्टॅण्डवर मिळतात तसली पॉकेट बुक्स वाचायची सवय लागली होती. खुनी कौन? गहरा सच, वगैरे डिटेक्टिव्ह कहाण्या वाचत बकऱ्या चारताना, शेतात बांधावर बसून, झाडावर बसून, अंगणात खाट टाकून किंवा छतावर चटई टाकून या रहस्यकथा वाचण्यात मी रंगून जायचो. मोठेपणी आपण डिटेक्टिव्ह होऊ असं ठरवलं होतं. कहाणीतील डिटेक्टीव्हने खुन्याला पकडला की, त्याची कॉलर पकडून मीच त्याला पोलिसांच्या तावडीत देतोय असं दिवास्वप्न मी पाहायचो. गावात एकमेव टीव्ही आला तेव्हा कृष्णधवल 'व्योमकेश बक्षी' ने त्या विचारांना अजून खतपाणी घातलं. मोठं झाल्यावर डिटेक्टिव्ह होता आलं नाही. पण ते कसब जागोजागी कामाला आलं.
भयंकर आहे हे सगळं! कोकण ट्रीपला जाताय? सावधान, आधी नीट चौकशी करा.
*येवा कोकण आपलाच (अ)नसा*
आणि कोकण अजिबात सुरक्षित नसा
(हा गेल्या आठवड्यातील AdvDr Suchitra Ghogare-katkar यांचा अनुभव आहे, गेल्या सोमवारचा)
असा शाम मोही
कधी शीळ येते पहाटे कुणा ती अनोख्या अनामा खगाची तरी
भुलावून टाके मनाला स्वभावे निळे स्वप्न तेही निळी बासरी
निळेभोर आकाश पूर्वे उजाळे क्षितीजात मंदावला शुक्र तो
हिरा कोंदणी शुभ्रचि तेवणारा रुळे कुंतली श्याम निद्रिस्त जो
झळाळे सुवर्णी जरी माखलेला निलावर्ण शेला कटीचा तया
ललाटी तया कस्तुरीचा सुरंगी टिळा शोभलासे रवी सौम्यसा
असा शाम मोही मना वेढुनिया ह्रदी ज्योत तिही निळी गोमटी
कळेना कदा ती कुडी व्यापूनिया निळा डोह कालिंदि घाली मिठी
......................................................................................
गेल्या काही दिवसापासून उन्हाचा तडाखा वाढलाय. तापमान आणि महागाई यांच्यात शर्यत लागलीय असं वाटतंय. माणूस आणि प्राणी हवालदिल झालेत. मिळेल तिथे सावली आणि गारवा शोधताहेत. ज्यांना पाय आहेत आणि जे चालत जाऊन सावलीत बसू शकतात त्यांनीआपलं सावलीतील अढळपद शोधलंय. पण जे चालू शकत नाहीत आणि ज्यांच्या पायांनी अन्नपाण्यासाठी जमिनीला जखडून घेतलंय ती झाडं मात्र सूर्याचा जाळ सोसत आणि पायवाल्यांना सावली देत उभे आहेत.
सायंकाळ
सायंकाळी एकाजागी, आज वाटते स्वस्थ बसावे
उलगडणारे क्षण वेचावे, विसरून त्यांना कधी रुसावे कधी हसावे
विहरत जाते मन वाऱ्यावर अन् तुझ्याच पाशी येऊन घेई क्षणिक विसावा
नव्हते काहीच पाश त्याला, तुलाच स्मरता सायंकाळी कातर व्हावे
उनाड झाल्या आठवणींची, अलगद सुटली एक एक गाठ
दूर वाटल्या होत्या त्यांना, तुझ्याच म्हणूनी बिलगून माझ्या हृदयी घ्यावे
संध्या छाया पसरत जाई, लाल गुलाबी किरणे घेता काळी चादर
काळोखाने प्रकाश होता, रूप तुझेही असे आठवून मोहून जावे
ब्रह्मदेवाला वाटलं एकदा
करावं काहीतरी अफाट!
पृथ्वी बनवण्याचा घेतला मक्ता
नवनिर्मितीचा गिरवत कित्ता,
पृथ्वीभोवती दिला एक पहारेकरी
त्याच्या हाती समतोलाची दोरी,
चंद्र आपला घालत राहिला गस्त
काही वर्षात तिचे हाल बघून झाला त्रस्त!
एके दिवशी म्हणाला ब्रह्माला,
हा असा नग देवा, तुला कसा सुचला?
बाकी सगळी सृष्टी चालते नियमाने,
नियम मोडायच काम हा करी नेमाने!
तुझं चालू आहे की सगळं
सुरळीत नियमित अव्याहत
वर्षामागून वर्ष जात आहेत
ऋतुमागून ऋतू बदलत आहेत
फाल्गुन संपला की चैत्राची चाहूल
नाविन्याकडे पुढलं पाऊल
शिशिरात सारं जीर्ण सोडून द्यायचं
आपली आपणच करायची डागडुजी
वसंतात पुन्हा बाळसं धरायचं
मोहोर, धुमारे, सुकुमार चैत्रपालवी
तू लाख शिकवशील हे सगळं, लाखवेळा
पण इथे वेड पांघरायच्या नाना कळा
तेव्हा तुझा आपलं चालू दे असंच
सुरळीत नियमित अव्याहत
कधीतरी येईल शहाणपण आम्हालाही
तुझ्याकडून काय, किती आणि कसं घ्यायचं?
कुठे वहात जायचं आणि कधी थांबायचं?
सूर्य महाराज एकदा खूप खूप चिडले
ताप ताप तापले अन् फटकन फुटले
छोटे मोठे गोळे इकडे तिकडे पडले
सूर्याभोवती सारे गोल फिरू लागले
पहिला झाला बुध, सगळ्यात जवळचा
एका वर्षात होतात त्याच्या चार चार फेऱ्या
दुसरा म्हणे मी शुक्र आहे फार तापट
सगळ्यात चमकतो, रंग माझा पिवळट
तिसरी आहे कोण? ही तर आपली पृथ्वी
पक्षी प्राणी माणसांनी इथेच केली वस्ती
चौथा आहे मंगळ पृथ्वीपेक्षा छोटा
माणसांनी शोधला इथे पाण्याचा साठा
पाचवा म्हणे बघा, मी आहे सगळ्यांचा गुरु
एकोण ऐंशी चंद्र माझे लागतात फेर धरू
आठवतो आज पुन्हा
माझा गाव माझी माती
सारं काही सोडले मी
वितभर पोटासाठी.
बरसून येती मेघ
भिजूनिया जावे चिंब
ओंजळीत पावसाचे
झेलूनिया घ्यावे थेंब
घेवूनिया हाती काठी
जात होतो पोरं पोरं
माळावरी चरावया
घेऊनिया गुरं ढोरं.
रानपाखरांच्या जैसे
रानिवणी हिंडण्यात
किती आठवू ते दिस
मौज होती जगण्यात.
मग सरले ते दिस
हरवले बालपण
शहरात पोटासाठी
सुरू झाली वणवण.
उलटले दिस मास
किती काळ गेला पुढं
तरी मना अजूनही
आहे गवाचीच ओढ.
मुलांनी जेंव्हा पहिल्यांदा दिवाळीचा किल्ला बनवला तेंव्हा चमचाभर मोहोरी आणि चमचाभर हळीव मी त्यांना मसाल्याच्या डब्ब्यातुन काढुन दिले. दिवाळी झाली. त्यानंतरही किल्ला होताच. त्यावर हिरवं जंगल दाटले होतं. मग त्या वाफ्यात काहीतरी लावायचं म्हणुन नाखुषीने किल्ला पण काढुन टाकला.
