संबंधित व्यक्तींची आणि हॉस्पिटल/बँकची नावं बदलून लिहिलेली ही एक सत्यकथा आहे.
ह्या सत्यकथेला दोन पार परस्परविरोधी अंगं आहेत -- एक "स्वर्गकथे"चं, आणि दुसरं "नरककथे"चं.
--------------------
त्यांपैकी "स्वर्गकथा" अंगातल्या दोन व्यक्ती शुभा आणि माझी ताई.
शुभा.
वयाच्या सोळाव्या वर्षी तिच्या आईवडिलांनी लग्न करून दिलेली आणि नववीपलिकडे लौकिकार्थाने "शिक्षण" घेण्याची संधी कधीच न मिळालेली, पण कमालीची बुद्धिमान, अतिशय सुसंस्कृत, अतिशय विचारी, आणि अतिशय थोर मनाची अशी ३९ वर्षांची शुभा. ('अतिशय" हे क्रियाविशेषण अव्यय मला तीनदा वापरावंच लागलं आहे.)
माझा मित्र अनिल. दापोलीला महाविद्यालयीन शिक्षणावेळचा माझा वर्गमित्र. तेंव्हा पासूनच तो काहीसा अबोल आणि अतीसंवेदनशील वगैरे. चार मित्रांच्या घोळक्यात फार न बोलता कडेला उभा राहून विनोदांची मजा घेणारा. शिक्षण पूर्ण झाल्यावर त्याला ठाण्याला एका स्थानिक वृत्तपत्रात नोकरी मिळाली.
..................................................अध्याय पहिला......................................................................
नैमिष नावाचं एक अरण्य होतं. इथे शौनक आणि इतर अनेक ऋषी महर्षी जगत्कारण आणि जगत कल्याणाविषयी चिंतन, अभ्यास, साधना करत असत. एक दिवस त्यांच्यात वाद घडला. आणि सत्य या गोष्टीबद्दल बरीच मतमतांरे झाली. शेवटी खरा निर्णय करण्यासाठी ते सर्व सूत महर्षींकडे गेले. तेंव्हा त्यांच्यात व सूतात झालेला संवाद म्हणजेच हि सत्याची- सत्य कथा होय. ती आपणा सर्वांनी आता ऐकूया.
"चलायचं?" शांत रस्त्यावर त्याचा दमदार आवाज त्यालाच घुमल्यासारखा वाटला.
"हो, तू सामान घेतलंस ठरल्याप्रमाणे?"
"कमॉन यार, फक्त एक रात्र. उद्या सकाळी परत येतोय आपण." ब्रायनने बेफिकीरपणे उत्तर देत सायकल दामटली. दोघांनीही शर्यंतीत भाग घेतल्यासारखा सायकलचा वेग वाढवला. गप्पांच्या नादात किती अंतर पार केलं ते लक्षात आलं नव्हतं, पण हळूहळू हिरव्यागार झाडीत दडलेल्या काळ्याभोर रस्त्यावरची वर्दळ कमी होत गेली. दोघांच्या सायकली टपरी सारख्या दिसणार्या दुकानासमोर थांबल्या तेव्हा पाय भरुन आले होते. वाफाळलेल्या कॉफीने ब्रायनच्या चेहर्यावर तरतरी आली.
"जयला आणून सोड तू आज. मी परस्पर पोचतो."
"अरे, वाटेत तर घर आहे माझं. जाता जाता थांब ना."
"नाही." फिलीपच्या तुसडेपणाला लारा वैतागलीच पण जय उत्साहात होता. त्याच्या चेहर्यावरचा आनंद पाहून तिने तोंडातून बाहेर पडू पाहणारे शब्द गिळले.
"ठीक आहे. तू दोन वाजता दरवाज्यापाशी उभा राहा. जयला खूप आनंद झालाय तुझ्याबरोबर सामना पाहायला मिळणार म्हणून. मजा करा."
"नक्कीच."
"आणि परत आणून तू सोडशील ना?"
"छे, असलं काही नाही जमणार. मी बसने जाणार. उलटसुलट होईल."