सत्यभयकथा - स्वप्नकल्लोळ

माझा मित्र अनिल. दापोलीला महाविद्यालयीन शिक्षणावेळचा माझा वर्गमित्र. तेंव्हा पासूनच तो काहीसा अबोल आणि अतीसंवेदनशील वगैरे. चार मित्रांच्या घोळक्यात फार न बोलता कडेला उभा राहून विनोदांची मजा घेणारा. शिक्षण पूर्ण झाल्यावर त्याला ठाण्याला एका स्थानिक वृत्तपत्रात नोकरी मिळाली.
नोकरी लागल्यावर अनिलचे लग्न झाले. पण काही दिवसातच घटस्फोट देखील झाला. नक्की कारण त्याने काही सांगितले नाही पण घाटस्फोटानंतर त्याची प्रचंड मानसिक, सामाजिक आणि आर्थिक घसरण झाली. पत्नीने त्याच्यावर नाही नाही ते आरोप केले. कोर्टाच्या वाऱ्या, वकिलाच्या महागड्या फिया, पोटगी ह्यामध्ये तो पूर्णपणे पिळवटून निघाला. जवळच्या नातेवाईकांनीच नाही तर घरातल्या लोकांनी देखील पाठ फिरवली. ह्या सर्व क्लेशदायक प्रसंगांना तो एकट्याने सामोरा गेला. ह्या काळात तो प्रचंड नैराश्याग्रस्त होता. तो मित्रांचे फोन देखील टाळायचा. पूर्ण सामाजिक अलगीकरण. त्याचे नोकरीतले काम देखील कारकुनी पद्धतीचे असल्याने कामाच्या ठिकाणी देखील त्याचा फार लोकांशी संपर्क येत नसे. कामाच्या ठिकाणी त्याला मनोर जवळच्या एका खेड्यात बदली घेण्याचे सुचवत होते. त्यालाही त्याने नकार दिला.
आशा हताश काळात तो एकदा आजारी पडला. ऑफिस मध्येच कणकण आल्यासारखी वाटल्याने तो लवकर घरी आला. त्याकाळी तो ठाण्याला एकटा छोट्या ब्लॉक मध्ये राहायचा. घरीच असलेल्या थोड्याफार औषधाच्या गोळ्या घेऊन तो झोपी गेला. त्याला एक स्वप्न पडलं.
स्वप्नात तो एका जुन्या लाकडी घरात बसला आहे. घर अनोळखी आहे. समोर त्याची लहान बहीण आहे. बहिणीसोबत त्याचे संभाषण चालू आहे. तो बहिणीला म्हणत आहे की - तू चल माझ्या सोबत मी समजावतो त्याला. घाबरतीस कशाला. मी आहे ना.
बहीण मग रडायला लागते. तो बहिणीला हाताला धरून घराबाहेर आणतो. घर थोडे निर्जन ठिकाणीच आहे. आजूबाजूला फार वस्ती नाही. संध्याकाळ आणि रात्रीच्या मधली काहीशी फसवी वेळ. इतक्यात तिथे रिक्षा येते आणि दोघे रिक्षात बसून निघतात. रिक्षा एका कच्च्या रस्त्याने जात आहे. आजूबाजूला बाभळीची झाडी आहे. त्याला दिसते की थोडे पुढे एक नदीवर पूल आहे आणि पूल ओलांडल्यावर रस्ता पुन्हा आल्या त्या दिशेने जात आहे. U असल्यासारखा. इतक्यात रिक्षावाला रिक्षा थांबवतो आणि म्हणतो -
"आईला, हाच की तो पूल."
"कसला पूल?"
"साहेब, हा पूल चांगला नाही. तुम्ही इथेच उतरा आणि मला जाऊ द्या. मी पुढे येणार नाही."
अनिल म्हणतो - " हे बघ..आम्हाला पालिकडे जाणे फार फार महत्वाचे आहे. तू घाबरू नकोस.तू चालव रिक्षा काही नाही होत"
आढेवेढे घेत शेवटी रिक्षावाला रिक्षा सुरू करतो आणि जोरात पुलाच्या दिशेने निघतो. इकडे बहीण रामनामाचा जप सुरू करते. अनिल पण जोरजोरात तिचे अनुकरण करतो. उत्तर संध्याकाळची ती वेळ असते. रिक्षा पूल ओलांडते आणि काठाच्या चढाईच्या रस्त्याला लागते. अनिल रिक्षावाल्याला म्हणतो -
"बघ. मी म्हणत होतो ना काही नाही होत."
रिक्षावाला रिक्षा थांबवतो आणि म्हणतो "साहेब एकदा पुलाकडे बघा."
अनिल रिक्षातून खाली उतरतो आणि पुलाकडे पाहतो. अंधारात नीट दिसत नसते पण पुलाच्या अगदी मध्य भागी कठड्याला खेटून एक काळी आकृती उभी असते. पुरुषाची आकृती. अनिलला जाणवते की आकृती त्याच्याकडेच पाहत आहे. आकृती थोडी मागे जाते आणि त्याच्या डोळ्यादेखत काठड्यावरून नदीत उडी घेते. मागून रिक्षावाल्यालाचा आवाज येतो - "मी म्हणालो नव्हतो? पूल घातकी हाय"
ह्या स्वप्नानंतर अनिलला जाग आली. त्याचे सर्व अंग घमाने भिजले होते. तो नखशिखांत घाबरला होता.
पुढे काही महिन्यांनी तो थोडा थोडा नैराश्येच्या गर्तेतून बाहेर येऊ लागला. आम्हा मित्रांना देखिल भेटायला लागला. एका अशाच भेटीच्या संध्याकाळी त्याने त्याची पूर्वकहानी (पडलेल्या स्वप्नासहित) मित्रांना सांगितली. पुढे आम्हा मित्रांनी त्याला बराच मानसिक आणि आर्थिक आधार दिला. मित्रांच्या आग्रहाखातर तज्ञांकडून समुपदेशन देखील घेतले. त्याला ह्या गर्तेतून बाहेर काढायचा जणू आम्ही चंगच बांधला होता. आम्ही ह्या प्रयत्नात यशस्वी देखील होत होतो. आम्ही नियमितपणे भेटत होतो असे नाही. पण परत तो त्या मानसिक नैराश्यात अडकणार नाही ह्याच्यावर नजर ठेवून होतो. त्याच्या बाबतीत सर्व काही ठीक होईल असे वाटत असताना अचानक ती घटना घडली आणि सारेच फिसकटले.
एके दिवशी रात्री जेवण करून मी कुटुंबासोबत टीव्ही पाहत बसलो होतो. १०:३० च्या सुमारास फोन खणखणला. पाहिले तर अनिलचा फोन. एवढ्या रात्री का फोन केला असेल ह्या विचारात मी फोन घेतला. पुढचे संभाषण असे -
अनिल - " रफीक...रफीक..रफ्या..अरे"
"बोल अनिल. काय म्हणतोस?
"रफ्या अरे..."
त्याच्या आवाजावरून जाणवले की तो प्रचंड अस्वस्थ आहे.
"बोल अनिल. काय झाले? सगळं ठीक आहे ना? कुठे आहेस तू?"
"रफ्या अरे... मला तो पूल दिसला रे"
मी - "कोणता पूल अन्या? कुठे आहेस तू. मला नीट सांग बरे"
"तो पूल रे. मला स्वप्नात दिसलेला. तुला नाही का मी सांगितलेलं?तोच पूल रे. तीच बाभळीची झाडी. तोच कठडा"
दोन क्षण मला काहीच सुचलं नाही. मग एकदम डोक्यात प्रकाश पडला. तो कोणत्या पुलाबाबत बोलत आहे त्याचा संदर्भ लागला आणि पाया खालची वाळू सरकली.
"अन्या तू कुठे आहेस? मला सांग. मी अत्ता निघतो आहे. मला लगेच पत्ता सांग"
एव्हाना मी पायात चप्पल अडकवून गाडीची किल्ली शोधत होतो. वाढलेला माझा आवाज आणि घालमेल पाहता पत्नीला देखील कळत होतं की काही तरी भीषण घडत आहे.
"रफ्या मी पुलावरच उभा आहे रे. आणि तुला माहीत आहे का...."
काही क्षण जीवघेण्या शांततेत गेल्यावर तो बोलला.
"ती पुलावर मला दिसलेली काळी आकृती... तो मीच होतो रे. तो मीच होतो"