वड

( यम बोलला वडाला)

वटपौर्णिमेच्या भल्या सकाळी

बायकांच्या आधी यमच आलेला पाहून

वडाला विस्मय वाटला.

पानांची सळसळ करत बोलला यमाला

काय रे यमा, कलियुगात

सत्यवान शोधतो आहेस का सावित्री?

यम लाजत लाजत बोलला

मला वटसावित्रीचं व्रत बघायचं आहे.

वड त्राग्याने म्हणाला,

बाबारे, आजचा एकच दिवस माझ्या धंद्याचा

तू इथे बसलास तर बायका आणि भटजी

कशाला येतील इथे?

यम बोलला वडाला

पूजा तर बघेनच आणि

फांदीही दे एक मला.

वड खो खो हसत म्हणाला,

तू फांदी घेऊन करणार काय?

तुला नवरा म्हणून मागणारी आहे तरी कोण?

यम बोलला... मला नको रे,

वड... (वृत्तबद्ध)
डोंगरमाथ्या वरी संपते वाट जिथे अवघड
एकाकी हा उभा कधीचा तरुराज योगी वड ||१||

पर्णांचा संभार हरित तो घेऊनी माथ्यावर
पारंब्या करड्याच केशिका लोलंगती भूवर ||२||

तोलोनि घरकुले खगांची फांद्यावरी निश्चल
पांथस्था वरी धरी कुणीअसो हा सावली शीतल ||३||

फळे लाल गोमटि देतसे पक्षा पिला खावया
पारंब्या-सूर मौज लुटविसि पोरांसी खेळावया ||४||

जेष्टाच्या मासात येतसे हरसाल वटपौर्णिमा
गाती सुवासिनी पतिव्रता सावित्रिचा महिमा ||५||

वर्षाकाळी कधी चमकते आकाशी विद्युल्लता
एखादी ती पडे तव शिरी देई तुला छीन्नता ||६||

ऐसा तू स्थितप्रज्ञ भोगिसी सुखदुख:सम भावना

मी यापुर्वी अनेकवेळा उंबराच्या झाडाबद्दल लिहिले होते. ते इथे एकत्र करतो. पण मी यापूर्वी
इतके सविस्तर लिहिले नव्हते. कारण हे सर्व अद्भूत तर आहेच शिवाय आपल्या कल्पनेपेक्षाही
क्लिष्ट आहे. पण ते सोप्या शब्दात मांडण्याचा प्रयत्न करतो.

खरे तर उंबर ज्या कूळात येतो, ते सगळेच कूळ आपल्या परिचयाचे. वड, पिंपळ, रबर ही
सगळी याच कूळातली मंडळी. रबराचेही मूळ स्थान भारतच आहे.
वड, पिंपळ काय किंवा उंबर काय, या सर्व झाडांना आपण पवित्र मानतो. बहुतेक गावात एक
पूर्ण वाढलेले वडाचे नाहीतर पिंपळाचे झाड असतेच. गोव्याला तर बसथांब्यांची नावे, वडाकडे,
पिंपळाकडे अशी आहेत.