मराठी पुस्तक

सभागृहाच्या भिंतींना कापरे भरतील एवढ्या टाळ्यांच्या कडकडाट आज ज्ञानपीठ जाहीर झाला. सभागृह गच्च भरलय, पुढे vip लोकांच्या रांगा, त्यांच्या मागे बसलेली रसिक मंडळी, या सुवर्णक्षणाचे साक्षीदार बनायला शेकडोंच्या संख्येने भरलीय. त्या पुढच्या रांगेतून उठून एका व्यक्तीची सगळ्यांना प्रतिसाद देत हळू हळू व्यासपीठाकडे जाणारी पाठमोरी आकृती मला अंधुकशी दिसतेय. हो...तिला मिळालाय ज्ञानपीठ!

विजयी पताका घेऊन रणांगणावर धावणाऱ्या कर्णा, तुला वाटल होत का रे तूच तयार केलेल्या रक्ताच्या चिखलात म्लान होऊन तीच धरती, जिने आजवर तुझा दिग्विजय पाहिला, हो तीच तुझ्या रथाच चाक जागेवर गिळंकृत करेल? तू अतोनात प्रयत्न करशील पण तुझ्या बाहुत असलेल सगळ सामर्थ्य पणाला लावून देखील ते चाक निघणार नाही? तुला वाटल होत कारे जेंव्हा समोर साक्षात मृत्यू उभा असताना तू इतक्या कसोशीने मिळवलेली विद्या तुला दगा देईल? या शाप अभिशापाच्या खेळात तू फक्त एक कवडी बनून जाशील?

तू फक्त भेट तिला किनारा बनून
फिरू दे ना थोड तिला
तुझ्या प्रेमाच्या किनाऱ्यावर,
भिजू दे ना तिला थोड,
त्या तुझ्या बऱ्या वाईट लाटांतुन उडणाऱ्या तुषारांमध्ये,
कळू देत तिला काय देण लागते ती या समुद्राच
भेट तिला एकदा किनारा बनून...
रेखाटू देत तिला ही
तिच्या मनात लपून ठेवलेल्या जखमा
तुझ्या मनाच्या रेतीवर,
पण हो लाटांनी त्या पुसायचा प्रयत्न मात्र नको करुस
मग बघ बांधेल तीही,
तिच्या स्वप्नांचा महल.
तू मात्र शंख शिंपल्यांची आरास करून तिला थोडीफार मदत मात्र कर.

होते रात्र अधाशी, सांजही हुलकावण्या देते
औदुंबराला पाठ लावून, पणतीही जीव तोडते

एक आर्त साद येते, दुर क्षितीजापल्याडून मिनमिनतो राऊळातला दिवा, जीव मुठीत धरून

एक घास रात्रीचा घेताना, घश्यात काटा रुततो
या किर्रर्र काळोखात, एक उपाशी पिंगळा दिसतो

आकळेच न मजला, किती आहेत शून्य सोबती
का बोथट जाणिवांचे, शल्य खुपते हृदयामंधी

या विषण्ण संध्यासमयी, कुठे आसरा मिळतो
अन जीर्ण घरट्यापाई, एकटाच पारवा रडतो
©प्रतिक सोमवंशी

हिम्मत नाही माझ्यात
त्याच्या उरात दाटलेल्या
भाबड्या प्रश्नांना उत्तरे द्यायची
मी तर नेहमीच टाळत असतो
पण गणित, भूमितीचे सोडून तो फालतु प्रश्न जास्त विचारतो
हे असंच का? न ते तसच का?
सगळ्या डोक्याची आईबहीण करून सोडतो
आज जरा शांत होता तो , म्हटल आज तरी सुटलो
तेवढ्यात त्याच्या तोंडाच्या बंदुकीतून एक गोळी सुटलीच
कर्म माझ...
“दादा, ते पान कश्याला पडत झाडावरून” -तो
“सोड रे, पडल झडल तरी पानच ते उगेल परत
उगेल रे दुसर, सोड ना बाबा” -मी
मग झडलेले बाबा न पडलेली आई परत का उगवली नाही?-तो
(मी निरुत्तर)

सुधीररराव खिडकीत वृत्तपत्र वाचत बसले होते. समोर टेबलावर वाफाळत्या चहाचा कप थंड होत होता. खिडकीबाहेर पावसाला उधाण आलेल. रेडिओवरील किशोर कुमारांच्या मधुर आवाजात आणखी एका आवाजाची भर पडली. “अहो ऐकता का ss, आपल घर गळतय, तुम्हाला दरवर्षी सांगत असते, एकदाचा गच्चीला गिलावा करून घ्या...पण तुमच आपल बाई, कश्या कश्यात लक्ष नसत.” वृत्तपत्र वाचण्यात मग्न झालेल्या 'सुधी'च्या कानावर जेंव्हा जयश्री बाईंचे पस्तीस पावसाळे एकासुरात बरसले तेंव्हा सुधीला भान आल.