मनी वाहे भरुनी आनंद ....
आज सकाळचीच गोष्ट. सकाळी सकाळीच कंपनीची बस पकडावी लागते. बसमधे जरा स्थिर-स्थावर झाल्यावर सवयीने मोबाईलला इअर फोन लाऊन कधी आकाशवाणी वरचे संगीत -सरिता इ. कार्यक्रम तर कधी मस्त मोबाईलवर डाऊन लोड केलेली गाणी ऐकणे असा कार्यक्रम असतो. कोणी हातात पेपर(वर्तमानपत्र) दिलाच तर जरा त्यातील बातम्यांवर नजर फिरत असते पण कानांवर काय पडतंय याची जास्त उत्सुकता असते. कारण आकाशवाणीच्या पुणे केंद्रावर सकाळी आठच्या सुमारास जी २-३ भक्तिगीते लागतात त्यात कधी कधी लॉटरीच लागते अगदी ...
अनवट हा शब्द सहसा अप्रचलित रागांसाठी वापरतात. गुणक्री, रायश कानडा असे काही राग आपण नियमित
ऐकत नाही, आणि त्या रागांतील रचना कानावर पडल्या तर काही खास ऐकतोय असे वाटते.
पं. मालिनी राजूरकरांचे "चाल पहचानी", जयमाला शिलेदारांचे " कोपला का ", रामदास कामतांचे "संगीतरस सुरस" अशा काही रचना ऐकल्या, कि असेच हरखून जायला होते.
पण आपली आशा ( आशा भोसले, आपलीच ती ) पण काही कमी नाही. पण होतं काय, अशा अवघड रचना ती
इतक्या सहजतेने गाते कि आपल्याला वाटतं, फारच सोप्प आहे कि हे, पण ज्यावेळी आपण गुणगुणायला जातो
त्यावेळी मात्र, त्यातले अनवटपण जाणवते. तर अशा काही रचना, मला आठवतात त्या. आणि अर्थातच
पंचम (३): ऊत्कृष्ट दहा गाणी (माझ्या नजरेतून)
या लेखमालिकेतील भाग १ मध्ये स्पष्ट केल्याप्रमाणे- "अर्थातच हीच गाणी टॉप टेन का, दुसरी का नाही यावर ऊत्तर नाही.. माझ्या एकंदरीत सर्व पार्श्वभूमी, दृष्टीकोनातून ती तशी आहेत, ईतकेच. प्रत्त्येकाचे कारण वेगळे. काही गाण्यांना वैयक्तीक वा व्यावहारीक आयुष्यातील काही घटनांचे, स्थळांचे संदर्भ आहेत, काहींना तंत्र (टेक्नोलॉजी) चे, काहींना ईतर कसले. मला जो पंचम सापडला तोच तसाच तुम्हालाही सापडायला हवा असा आग्रह नाही, पण एकदा माझ्याही नजरेतून पहा एव्हडीच अपेक्षा."
कधी रे येशील तू... (येथे ऐका)
ओघवती प्रवाही चाल - मुखडा आणि पहिला अंतरा यमन मध्ये..
दुसरा अंतरा - 'शारद शोभा..' केदार मध्ये, परंतु हा अंतरा पूर्ण करताना 'अंतरीचे हेतू..' या शब्दावरून उकारान्ती तान घेऊन पुन्हा यमनमध्ये बेमालूम प्रवेश....
'हेमन्ती तर नुरली हिरवळ,
शिशीर करी या शरीरा दुर्बळ..'
अद्भुत सोहोनी आणि त्यानंतर शिशिरात ठेवलेला कोमल धैवत..!
'पुन्हा वसंती डोलू लागे..' मधून डोकावणारा बसंत..
आणि 'प्रेमांकित केतू..' वरून पुन्हा अगदी सहज पकडलेला यमनचा मुखडा..!
मला गाण्यातील स्वर आणि तालाच्या आधी, त्यातले शब्द भावतात. शब्दांच्या केलेल्या हरकती , खेळ यां कड़े माझे जास्त लक्ष जाते.
अनूप जलोटा यांचे भजन '' हे मैंया मोहि मैं नहीं माखन खायो'' याचे उत्तम उदहारण. सुरुवातीचे हे मैंया मोहि मैं नहीं माखन खायो आणि आता आई ऐकतच नाही अजुन तिला संशय आहे असे लक्षात आल्यावर झालेला बदल हे मैंया मोहि मैंनेही माखन खायो, हा बदल जेंव्हा समजतो तेंव्हा हे शब्दच सुर आणि तालाच्या सुन्दर कव्हर मधला मुद्देमाल आहे हे लक्षात येते.
