काव्यलेखन

मोगर्‍याला वास आहे
आठवांचा त्रास आहे

पूजिल्याने देव भेटे
अंध हा विश्वास आहे

का उगा गुलमोहरावे?
ऊन का मधुमास आहे?

टाळसी का? मानतो मी
लग्न कारावास आहे

दूध जे पीता तुम्ही तो
वासरांचा घास आहे

"लोक म्हणती काय?" याने
कोंडलेला श्वास आहे

नाळ तुटली सौंगड्यांशी
ऑनलाइन क्लास आहे

मातृभाषा नावडे पण
इंग्रजी फर्मास आहे

शांतता असते टिकाऊ
वादळा! इतिहास आहे

अपयशातच ईश्वराची
नित्य धरली कास आहे

का असा "निशिकांत" तुजला
मृगजळाचा ध्यास आहे?

उंच माझा झोका,
घेई गगनाचा ठेका..

नारळाच्या दोरीचाही असे,
त्यास आनंद रे लेका..

आड्या फांदीला टांगला,
पंचमीचा सण बघा...

वाऱ्यासंग धाव घेत,
आसमाना मारी रेघा..

दोन सया गं सोबती,
एकमेका झुलवती..

श्रावणात धरणी जणु,
फुल पानं डोलवती....

झोका चढता चढना,
पाय थकले हाकुन...

बालपणाच्या खेळालाही,
आता ठेवलं झाकून...

नाही झोका कुठं बाई,
हारपली गं वनराई..

गॅलरीच्या झोक्याला गं,
सर पंचमीची न्हाई..

©® जगदीश ढोरे आसेगावकर
दिनांक :- २९-०७-२०२२

श्रावणाच्या चाहुलीने
मी जरा रेंगाळले
घेत कानोसा सख्याचा
अंतरी झंकारले

वाट बघणे श्रावणाची
छंद मी जोपासला
आर्ततेला तुजमुळे रे
अर्थ नवखा लाभला
चित्र फुलणार्‍या कळीचे
आज मी रेखाटले
घेत कानोसा सख्याचा
अंतरी झंकारले

धडधडीचे काय सांगू !
चैन का पडते जिवा?
दार उघडे, सांज झाली
लावला लामण दिवा
नेमका ढळला पदर अन्
आत तू ! भांबावले
घेत कानोसा सख्याचा
अंतरी झंकारले

आज वेगळ्या धाटणीची छोटी गझल पेश करतोय. २० जुलै हा कारगिल दिन म्हणून पाळला जातो. एका वाहिनीवर या निमित्त प्रसारीत झालेला कार्यक्रम पाहिला आणि जुन्या दु:खद आठवणी ताज्या होऊन जाग्या भळभळाया लागल्या.. हे घडले तेंव्हा या बाबत बातम्या रोज येत होत्या. ही गझल म्हणजे माझ्या भावनांचा उद्रेक आहे. ही गझल कदाचित सदोषही असेल. भावना समजून घ्याव्यात.

वादळाला शांततेने घेरले
मानवाला जे हवे ते जाहले

काफिरांना ओळखा हिरव्यातल्या
संपवा! धर्मास ज्यांनी बाटले

भेकडांनी काढताना पळ, इथे
आपल्या मृत सैनिकांना सोडले

झाड शहारते
पाखरे उडता
तसे तू निघता
होई माझे

तुझ्या माझ्या मध्ये
निरोपाची रीत
आठवांचे गीत
हवे कशा?

दूर जा कुठेही
परिमळे गंध
अंतरीचे बंध
जुळले की

वळून एकदा
बघ विसाव्याशी
इथे पुष्पराशी
सांडतील

मिळो नव्या वाटा
तुझ्या पावलांना
माझ्या भावनांना
पुरे शब्द

द्वैत

सप्तसुरांचे सुरेल गाणे मनात हलके झंकारावे
मैफिल माझी, तुला तरीही नजरकडांनी धुंडाळावे

तुझ्यासवे का वाटे ओल्या मातीलाही गंधाळावे?
नमी असोनी, काळजात का तू नसताना भेगाळावे?

पुरे जाहले थेर गुरूंचे आश्रम सारे गुंडाळावे
ज्ञान सांगती, स्त्रीस पाहता, आस जागते कवटाळावे

नका विचारू या वयातही असा कशाने पाय घसरला
झुळझुळ वाहे प्रेम तुझे;  पण पात्राने का शेवाळावे?

तुझ्या सोबती सुवर्णक्षण हे जगता झालो धुंद एवढा!
जरा थबकुनी काळानेही या वळणावर रेंगाळावे

मोरोपतांनी रचलेल्या केकावली (उदा. "सुसंगती सदा घडो सुजनवाक्य कानी पडो") या १७ अक्षरी "पृथ्वी" वृत्तात रचल्या आहेत ज्यामुळे त्या एका विशिष्ट चालीत म्हणता येतात. तशाच काही केका रचण्याचा हा प्रयत्न :

असमाधानी मनाविषयी
---------------------------
जरी उलगडे विराट जग हे मना सारखे
तरी कधीतरी होऊन जावे जना पारखे

मित्र नसणाऱ्या व्यक्तींसाठी
------------------------------
सवंगडी सखा कुणी न समजे अजातमित्रा
कशी निपजते मनुष्यघाणी प्रजात, मित्रा

जीवनी नाना कळांचा जाहला अतिरेक आहे
ठसठशीला थांबवाया, वेदनांचा शेक आहे

श्रीगणेशालाच अश्रू दु:ख येता का गळावे?
भोगले तो खेळ नाही, फक्त नाणेफेक आहे

सभ्यतेच्या मुखवट्याला सोडता सारे म्हणाले
आज जो पदभ्रष्ट दिसतो, कालचा तो नेक आहे

आगतिकता माणसाला कुरतडोनी षंढ करते
मी जरी स्थितप्रज्ञ दिसतो, अंतरी उद्रेक आहे

काय म्हणतिल लोक याची काळजी मी सोडल्याने
कोंडलेला श्वास आता मोकळा एकेक आहे

पीक का आश्वासनांचे पाच सालाबाद येते?
कार्यवाहीची न चर्चा, फक्त फेकाफेक आहे

मनी कैक जखमा किती भळभळावे
मला मीच आता जरा फुंकरावे

जिवा लागली वाळवी आपुल्यांची
मनीच्या नमीला कसे वाळवावे?

किती माळ ओसाड माझ्या मनाचा!
बिजाने खुशीच्या कसे अंकुरावे?

हुबेहुब जसा चेहरा, बिंब दावी
वृथा आरशावर कुणी का चिडावे?

तिचा अंत होतो जरी सागरी पण
नदीने प्रवाही न का खळखळावे?

जरी भाग्य अपुल्या हातात असते
तरी कुंडलीतील गुण का बघावे?

दुशाली न देती खरी ऊब आई!
कुशीला तुझ्या शांत वाटे निजावे

जरी जाहलो डोंगरा एवढा मी
दुरूनच मला साजरे का म्हणावे?