शेत

उन्हाळ्यात पार आटलेला
पांढ-याफट्ट चेह-याचा ओढा
शेतावर रुसल्यागत
हूप्प बसतो खरा
पण स्वत:वरच रागावतो
फणफणतो, काढतो राग
वाळू, दगड, गोटे तापवून
काठावरची झाडंही खंततात
याच्या काळजीनं, हा काही बोलत नाही म्हणून
एरवी पावसाळ्यात किती खळखळाट
आता कंठ रुध्द झालाय त्याचा
पाणथळीतल्या पाखरांच्या गाण्यावाचून
गाईम्हशीच्या न्हाण्यावाचून
डोहात अर्धवट सोडलेल्या नाजूक पायावाचून
बैल पाण्यावर आल्यावर ऐकलेल्या गोड शीळेवाचून
झुकलेलं निळं आभाळही
कुठंच दिसत नाही

© दत्तात्रय साळुंके

'अजून हि शिल्लक आहे!'

घरात सुभान्या दारूपिऊन गोंधळ घालत होता. तुळजेने शांतपणे, भाजी भाकरी ताटात त्याच्या पुढ्यात सरकवले.

"मायला, पुन्ना मेथीचं गरगट अन भाकरच? तुला अंड्याची पोळी कराया संगतीला व्हती!" तारवटलेले डोळ्याने ताटातल्या भाजीकडं पहात तो बरळला. बोलताना त्याची जीभ अडखळत होती.

"कोंबड्याच्या रोग गावात पसरतुया. कोंबड्या मरु घातल्यात. अंडी नाय भेटली. तवा हाय ते खावा. अन झोपा!" आपल्या रागावर नियंत्रण करत ती म्हणाली.

सण हा आपल्या जीवनाचा अविभाज्य भाग आहेत. भारतीय शेतकऱ्याची शेतीशी नाळ जोडलेली आहे. शेतकरी विविध सण साजरे करून निसर्गाशी आपले नाते दृढ करत असतो. या सणाला रब्बीची पार्श्वभूमी आहे. या दिवसात रब्बीचा हंगाम जोरात असतो. मराठवाडाच्या भूमीत अनेक सण, परंपरा, चाली रीती साजऱ्या केल्या जातात. सणाची नावे जरी वेगवेगळी असली तरी त्यात कुटुंबा सोबत साजरा करण्याची वेगळीच मज्जा आहे.

मी एका शेतकरी कुटुंबातील मुलगी. माझे बालपण आमच्या शेताच्या सहवासात बागडण्यात गेले. आई-वडील दोघेही नोकरी सांभाळून शेती करायचे. माझी आई प्रार्थमिक शिक्षिका, वडील मुंबईत प्रीमियर कंपनीमध्ये नोकरीला होते. त्यांनी शेती सांभाळायची म्हणून कायम नाइट शिफ्ट केली. घरात माझा मोठा भाऊ व आजी असे आमचे कुटुंब होते. शेतकरी आणि शेत हे दोन्ही एकरूप झाले म्हणजे मोतीदार धान्याचे पीक शेतात डोलू लागते. आमच्या शेतात तांदळाचे पीक दरवर्षी रुबाबात मिरवत असे.