मराठी गजल

--खूप आहे--

अंतरीच्या मनाला भाव खूप आहे,
माझिया प्रेमाला नाव खूप आहे..।

कधीतरी यावे ओठांवर ते गीत,
माझिया मनावर घाव खूप आहे..।

भरकटले ते सारे आसवांचे मेघ,
वळणावर लागले मज गाव खूप आहे..।

विस्तवातील ठिणग्या जाळ धरु लागल्या,
ह्रदय जाळणारे ते आव खूप आहे..।

गेले आकाशी सारे,स्वच्छंदी अशी पाखरे,
भूईवर राहिले ओरडणारे काव खूप आहे..।

प्राण सोडूनि गेले,भाव भक्ष झाले,
नाठाळ लांडग्यांनी मारले ताव खूप आहे..।

--निलेश पाटील--
--पारोळा,जि-जळगाव--
--मो-९५०३३७४८३३--

टिचभर पोटासाठी मित्रा दिली सुळावर मान कशाला
दोन भुकेच्या प्रहरांसाठी जन्माचे नुकसान कशाला...

मान्य मला की जात आपली शूर वीर बलदंड वगैरे
पण या गर्वापायी दुसर्‍या जातींचा अपमान कशाला...

शाप भुकेचा दिलाच तर मनगटात तितकी शक्तिही दे
अश्वत्थाम्यागत झुरणारे फसवे जीवनदान कशाला...

ईश्वर देतो अन मी लिहितो कविता गजला गद्य उतारे
मी तर केवळ माध्यम आहे मग माझा सन्मान कशाला...

चक्रव्यूह भेदणे समजले पण सुटकेचा मार्ग न कळला
अभिमन्यूला नडले शेवट असले अर्धे ज्ञान कशाला....

कोरडवाहू आयुष्याला वावर म्हटलो...चुकले का?
अन दुःखाला लोखंडाचा नांगर म्हटलो...चुकले का?

नको भिती शत्रूची ठेवू नको कोणत्या शस्त्राची
मात्र तुझ्या कपटी मित्रांना घाबर म्हटलो...चुकले का

याला आत्म्याच्या वळणीवरती.. टांगुन प्राक्तन गेले
म्हणून या नश्वर देहाला लक्तर म्हटलो..चुकले का?

तिचा नि माझा वाद मिठीतिल या घटनेने पेटवला
ओठांना मी ओठ भिडवले ...नंतर म्हटलो..चुकले का?

रुसवे फुगवे याची कटकट कशी.. किती सांभाळू मी
अखेर वैतागून सुखाला अडसर म्हटलो...चुकले का?

जीवनाला.. वेदनांची एक यादी कर म्हणालो
मात्र त्या यादीत हळवे प्रेमसुद्धा धर म्हणालो ..

लोभ इर्ष्या वासना यांनीच आहे व्यापले मन
काय चुकले मी मनाला दुर्गुणांचे घर म्हणालो ....

फक्त भाकर घेउनी खेड्यातल्या शाळेत शिकलो
त्यामुळे त्या भाकरीला शेवटी दप्तर म्हणालो ....

चोळले जखमेस होते मीठ जगताना जगाने
मी तरी स्पर्शास त्याच्या नेहमी फुंकर म्हणालो...

याच घटनेने भडकले युद्ध रात्री आमचे...बस,
ती मला चादर म्हणाली...मी तिला पांघर म्हणालो...

पापणीने रोज गार्‍हाणेच केले आसवांचे
एकदा वैतागलो मी ...तू तुझे निस्तर म्हणालो...

जरी माघार होती घेतली..पळणार होते का
खरोखर सांग.. पुर्वज आमचे गद्दार होते का ...?

कशाला एवढी गर्दी जमा केलीत दुःखांनो
मला पाहून सरणावर कुणी रडणार होते का...?

मुलांना प्रेम दे मित्रा..तुझा पैसा नको फ़ेकू
बियाणे फ़क्त मातीने कधी गर्भार होते का..?

शहीदाची मिळाली देशभक्ती आज देशाला
घरी बापास त्याच्या लेकरु मिळणार होते का..?

तिला आनंद व्हावा याचसाठी शांत निजलो मी
गळा कापून हत्या एरवी अलवार होते का..?

तिला साडी पुरवताना...पुरवले शस्त्र का नाही
तुलादेखील अन्यायी कुणी म्हणणार होते का..?

जुन्या जखमेतुनी आठव असे वाहून का आले
हृदय तुटते तसे काही पुन्हा घडणार होते का.. ?

निघालो घेऊनी जत्था तुझ्या गतआठवांचा
पुरावा ठेवला मागे निनावी आसवांचा....

बघा काळीज माझे एकदा उकरुन कोणी
कसा झाला असावा खून माझ्या भावनांचा...

जिव्हारी लागली दुःखा तुझी माघार कारण
मला आधार होता तू दिलेल्या वेदनांचा....

असा आनंद मज देऊन गेली आत्महत्या
जगाने ठेवला सत्कार माझ्या लेकरांचा...

कधी देशील पायाखालची तू वीट मजला
मलाही होत आहे त्रास इथल्या ढेकळांचा...

उतारा गवसला नाही अजुन ज्यांच्या विषावर
म्हणे तो वर्ग तर असतो जवळच्या माणसांचा ..

-- संतोष वाटपाडे (नाशिक)

भुकेचा अर्थ जेव्हा पुर्णतः समजेल मित्रा
तुला ढेकूळसुद्धा आवडू लागेल मित्रा...

जिभेवर गोडवा अन बर्फ़ डोक्यावर असू दे
उभा पर्वत तुझ्यासाठी पहा सरकेल मित्रा..

स्वतः माणूसकीने वागणे आधी सुरु कर
जगाचे चित्रही केव्हातरी बदलेल मित्रा...

नको तू सापळा लावूस रस्त्यावर कुणाच्या
तुझाही पाय तेथे नेमका अडकेल मित्रा...

जगाचे लक्ष वेधायास कर सत्कार्य काही
तुझे दुष्कृत्य तर ना सांगता पसरेल मित्रा...

सुखाची हाव नुसती...चांगली नसते कधीही
मिळाया सौख्य...आधी दुःख थोडे झेल मित्रा...

कोठे विरघळलो नाही गर्दीत मिसळलो नाही
त्यामुळे कधी दुनियेला मी पसंत पडलो नाही...

जातीचे शस्त्र मिळाले आरक्षण चिलखत झाले
घरबसल्या विजय मिळाला शत्रूशी लढलो नाही..

कुणबी चढले फ़ासावर ...कळले...वाईटच झाले
आम्ही पणत्या पेटवल्या पण चिडलो बिडलो नाही..

ती जितकी वाढत आहे मी तितका बहरत आहे
वेदनेस माझ्या अजुनी मी पुरता कळलो नाही..

माघार घेतली तेव्हा मी मान वळवली होती
तुज नको कळाया म्हणुनी मुद्दामच रडलो नाही..

लावणे जीव परक्यांना असहिष्णूता जर असते
हे किती बरे झाले की.. मी सहिष्णु बनलो नाही...

-- संतोष वाटपाडे (नाशिक)

एक केवळ बाप तो

तापणारा तापतो अन मजवरी संतापतो
मी खुबीने ताप त्याचा धस्कटाने मापतो

तापल्या मातीकुतीला या ढगांची ओढणी
ओढताना ओढणीला सूर्यही मग धापतो

अंतरात्म्याचा दुरावा वाढला जर फ़ार तर
अंतराला अंतराच्या अंतराने कापतो

वाचणारा वाचतो पण; का? कशाला? जाणतो?
वाढवाया आत्मगौरव छापणारा छापतो?

आसवांच्या आसवांना धीर द्याया धावतो
निर्भयाला अभय ज्याचे एक केवळ बाप तो

                            - गंगाधर मुटे 'अभय’
----------------------------------------------

पाहून घे महात्म्या

पाहून घे महात्म्या, इथली शिवार राने
केला भकास भारत, शोषून इंडियाने

तुमचे विचार बापू, गाडून पूर्ण केला
तुमचा बघा पराभव, तुमच्याच वारसाने

चाकू - सुऱ्या प्रमाणे, हातात पेन त्यांच्या
जितके लुटायचे ते, लुटतात कायद्याने

संपूर्ण सातबारा, कोरा करू म्हणाले
भुललेत भाड़खाऊ, दिल्लीत पोचल्याने

आसुड उगारणारा, माझा स्वभाव नाही
पण; वेळ आणली या, मग्रूर लांडग्याने

वृद्धाश्रमात आई, गोतावळ्यास झुरते
गायीस मात्र माता, म्हणतात गौरवाने

इतुकेच शोध उत्तर, मातीत राबणार्‍या
बदलेल भाग्य निव्वळ, तू घाम गाळल्याने?

मुर्दाड शासकांना, सोयरसुतूक नाही