( मी आधी विस्कळीत पणे लिहिलेली माहिती एकत्र करतोय, एवढेच ! )
केनया, पूर्व आफ्रिकेतला एक सुंदर देश. भारतीयांना आगदी आपला वाटेल असा. केनयातल्या अनेक शहरांत
फिरताना तूम्हाला भारतातच ( गुजराथमधील एखाद्या शहरात ) वावरत असल्याचा भास होईल. "केम छो ?"
वगैरे शब्द अगदी स्थानिक लोकांच्या तोंडूनही ऐकता येतील. १०० वर्षांपेक्षा जास्त काळ भारतीय तिथे वास्तव्य
करून आहेत.
केनयाच्या खाद्यसंस्कृतीबद्दल लिहायचे तर भारतीय प्रभावाबद्दल लिहिणे भाग आहे. पण भारतापेक्षाही ब्रिटीश
राजवटींनीदेखील त्यांच्या खाद्यसंस्कृतीवर प्रभाव पाडलेला आहे.
'विश्वात्मा'मधल्या एका दृश्यात अमरीश पुरी ओरडतो, "मुझे वो डाई चाहिये डाई.." दॅट्स व्हाय, इन द एंड, ही डाईज! पण तो मुख्य मुद्दा नाही.
***
पहाडासारखा माणूस सनी देओल (हिमालयासारखा लिहिणार होते पण हिमालय दासानीशी आपली तुलना होणे धर्मेंद्रपुत्रास रुचले नाही तर??? अडीच किलोचा एकेक हात! असो.) हा पहाडांमध्ये राहायला गेल्याने इकडे शहरात वेताळटेकड्या माजतात आणि धुडगूस घालू लागतात. इकडे सनी 'मनोहर देव' नावाच्या अतिमवाळ नाव असलेल्या अतिजहाल डाकूला पिटण्यात मग्न! पण तोही मुख्य मुद्दा नाही.
***
भाजीपाला
अन्नपूर्णाच्या लेखिका मंगला बर्वे यांच्या कन्या मला नायजेरियाला भेटल्या होत्या. त्या बरीच वर्षे नैरोबीत राहिल्या आहेत. त्यांच्याशी गप्पा मारताना पहिली आठवण निघाली ती नैरोबीच्या सिटी मार्केटची.
४ ) नैरोबीचा निसर्ग
या सुंदर हवामानामूळे निसर्गाचे एक अनोखे रुप नैरोबीत दिसत राहते. शहरभर मोठमोठे वृक्ष जोपासलेले दिसतात. तिथल्या वृक्षांच्या आकारमानाची कल्पना आपल्याला येणे कठीण आहे, कारण अगदी सहाव्या मजल्यावरच्या घरातूनदेखील मला मोठे मोठे वृक्ष बसल्याबसल्या दिसत असत.
तसे बघायला गेलो तर केनया प्रसिद्ध आहे तो गवताळ प्रदेश आणि त्यामधल्या तृणभक्षी प्राण्यांसाठी पण नैरोबीत मात्र वेगळ्या प्रकारचे वृक्ष आहेत.
अनेकवेळा अफ़्रिकेचा उल्लेख एक देश म्हणून केला जातो. पण तो एक भला मोठा खंड आहे. त्यातल्या काही देशांत माझे वास्तव्य झाले. तर अशाच एका सुंदर शहराची ओळख करून देणारी हि मालिका सुरु करतोय.
एखाद्या शहरात पर्यटक म्हणून जाणे वेगळे आणि त्या शहराचा रहिवासी म्हणून तिथे दिर्घकाळ वास्तव्य करणे वेगळे. एकाच शहराचे दोन वेगवेगळे चेहरे दिसतात आपल्याला.
जोहान्सबर्ग, हरारे, अदीसअबाबा आणि नैरोबी यांना आफ़्रिकेतील हिलस्टेशन्स म्हणावी लागतील. आज ती आधुनिक शहरे असली तरी आपले सौंदर्य राखून आहेत. यापैकी मी अनुभवलेले नैरोबी इथे मांडण्याचा प्रयत्न करतो.
कृपया पहिल्या भागावरचे निवेदन वाचा.
61
62
63
कृपया पहिल्या भागावरचे निवेदन वाचा.
31
32
33
काल आमच्याकडे, केनया ऑर्किड सोसायटीचे वार्षिक प्रदर्शन भरले होते. अप्रतिम फुले होती.
आधीच नैरोबीची माती आणि हवामान फुलझाडांना फार मानवते आणि हि फुले तर खास
प्रदर्शनासाठीच जोपासलेली होती. माझा मलाच हेवा वाटावा, अशी स्थिती होती खरी काल.
पण...
पण हे प्रदर्शन एक बंदिस्त हॉलमधे होते. नैसर्गिक प्रकाश नव्हताच. (आजकाल आमच्याकडे
बाहेरही उजेड नसतोच. जी प्रकाशयोजना होती ती मंद होती कारण प्रखर प्रकाशात फुले
कोमेजली असती.
दुसरे म्हणजे हे काहि एका खास थीमचे प्रदर्शन होते, त्यामूळे प्रत्येक फूल स्वतंत्ररित्या
ठेवलेले नव्हते. कमी जागेत दाटीवाटीने फुले होती, आणि मला तर प्रत्येक फूल देखणे
केनयामधे ब्रिटीशांनी एक महत्वाकांक्षी रेल्वेलाईनीचा प्रकल्प पूर्ण केला. मोंबासा-नैरोबी-किसूमु ते पुढे लेक व्हिक्टोरिया मार्गे युगांडा पर्यंत हि रेल्वेलाईन जाते. अजूनही ती चालू आहे, पण तिचा केनयाच्या अर्थव्यवस्थेतील हाअभार नगण्य आहे.
या प्रकल्पासाठी भारतातून मजूर नेण्यात आले होते. त्यात बरेच गुजराथी आणि पंजाबी शिख होते. या दोन्ही समाजातले लोक मग इथेच स्थायिक झाले. आणि आज इथे जी भारतीय संस्कृती नांदताना दिसते त्याचे श्रेय या दोन्ही समाजांना आहे.
इथली देवळे आणि गुरुद्वारा, भव्य आणि प्रेक्षणीय आहेत. अश्याच एका गुरुद्वाराला मी आज भेट दिली.
