" कोसळताना वर्षा अविरत
स्नानसमाधी मध्ये डुबावे
दवांत भिजल्या प्राजक्तापरि
ओल्या शरदामधी निथळावे |
हेमंताचा ओढुन शेला
हळूच ओले अंग टिपावे
वसंतातले फुलाफुलांचे
छापिल उंची पातळ ल्यावे |
ग्रीष्माची नाजूक टोपली
उदवावा कचभार तिच्यावर
गर्द वीजेचा मत्त केवडा
तिरकस माळावा वेणीवर |"
कवयित्री इंदिरा संत यांनी 'सरकते ऋतु आणि त्या सोबत बहरणारा निसर्ग' अचुक पणे दर्शवणारे सुंदर वर्णन केल आहे. आपल्याला देखील काहीस असच वाटत असत ना ? " कोसळणार्या पावसामध्ये तल्लीन होउन चिंब भीजत रहाव, अगदी समाधी घेतल्यावर जी एकाग्रता असते त्या एकाग्रतेने स्नान करावे. मग निथळण्यासाठी सोनेरी शरदाच्या उन्हात उभे रहावे. जणू दवांत भीजलेला प्राजक्त निथळण्यासाठी शरदाचे कोवळी ऊन झेलत आहे. हेमंताचा रेशमी-उबदार शेला अंगावर ओढावा पण वस्त्र मात्र वसंतात बहरणार्या रंगी बिरंगी, सुवासिक फुला-पानांनी गुंफलेले असावे. सोबत ग्रिष्माच्या चकाकी सारखी रंगीत चोळी घालावी. आता या बरोबरच साज म्हणून गर्द विजेची माळ अगदी केवड्या प्रमाने सहज वेणीवर माळुन ऋतु सोहळ्यासाठी सज्ज असावे."
किती सुंदर भाव | अगदी तरल.
"नितळ निळाई आकाशाची अन क्षितिजाची लाली,
दवात भिजल्या वाटेवरती किरणांची रांगोळी.
पानांमाधली सळसळ हिरवी अन किलबिल पक्षांची,
झुळझुळ पाणी वेळूमधुनी उडे शिळ वाऱ्याची.
कोठेही जा अवती भवती निसर्ग एकच आहे.
हे जीवन सुंदर आहे."
विधात्याने आपल्याला दिलेली अमुल्य देणगी म्हणजे निसर्ग. याने आपले जीवन अधिक सुंदर झाले आहे.काळ, वेळ, ठिकाण,देश,हवामान यानुसार बदलतात ती निसर्गाची रुप. पण खरच जगाच्या पाठीवर कोठेही गेल तरीही निसर्ग एकच आहे. याला ठरावीक सिमारेषा नाही. देश नाही. धर्म, प्रांत, जात-पात काही लागू पडत नाही.
" गोठ्यातील गाई पासुन ते डबक्यातील बेडका पर्यंत, आणि गर्वाने पिसारा फुलवुन नृत्य करणार्या मयुरा पासुन ते भिरभीर करत कुंपण काठीवरती बसणार्या चतूरा पर्यंत, सगळीकडे त्याची किमया आहे. निळसर पांढ-या निसुर्डी पासून ते गोलाकार, जाळीदार थेंबांनी भरुन फुलणार्या दवबिंदू पर्यंत सगळीकडे तोची किमयागार."
पहाटेच्या वाऱ्याकडुन
थोडीशी चंचलता घ्यावी,
कोवळ्या त्या किरणांकडुन
थोडीशी कोमलता घ्यावी,
उमलत्या फुलाकडुन
नाजुकशी सुंदरता घ्यावी
थंड मंद हवेला कसं
नाजुक स्पर्शाने जाणावे.
निर्मात्याच्या अविष्काराने
धुंद होउन जावे.
निसर्गा कडून काय काय घ्यायचे याच कवी ईथे सुंदर वर्णन करतात. चंचलता, कोमलता आणि सुंदरता घेऊन धुंद होऊ पाहताना निसर्ग प्रेमींनी ही गोष्ट देखील लक्षात ठेवली पाहिजे की निसर्गातील प्रत्येक गोष्टीचा आनंद आपण घेतला पाहिजेच, पण त्या बरोबरच पुढील पिढी साठी हा नैसर्गिक ठेवा जतन, संवर्धन आणि संरक्षण करणे हि काळाची गरज आहे तसेच आपली नैतिक जबाबदारी देखील आहे.
मध्य महाराष्ट्र, विदर्भ, मराठवाडा, खानदेश तसेच कोकण या प्रत्येक विभागाने आपल्याला भरभरून नैसर्गिक विविधता बहाल केली आहे. कास पठारावर असणारे विविध प्रकारचे पक्षी व प्राणी, कामशेत, माळशेज सारखे वैविध्यतेने नटलेले घाट, अलिबाग, दापोली, मुरुड पासून रत्नागिरी पर्यंत पसरलेले समुद्र किनारे आणि त्या लगत असणारे जलदुर्ग, महाबळेश्वर, पाचगणी सारखी थंड हवेची ठिकाणे, बुलढाण्यातील खार्या पाण्याचे लोणार सरोवर, निघोज चे रांजणखळगे, महाराजांच्या काळातील अनेक गड, किल्ले असा भरभरून मिळणारा निसर्ग कोणाला पहायला आवडणार नाही! गर्द झाडी आणि उंचसखल डोंगराळ भाग, हिरवी गार शेत, अवखळ वाहणारी नदी, खळाळून हसणारे झरे, मोजेत वेळू मधून शीळ घालणारा वारा, किलबिलाट करणारे विहंग आणि पाण्यावरील जलतरंग कोणाला पहायला आवडणार नाही! पण आजच्या काळात वेळे अभावी म्हणा किंवा शहरीकरणाचा वाढता वेग म्हणा, अशा काही कारणांमुळे आपल्याला या सुंदर निसर्गाच्या सान्निध्यात राहण्यासाठी जास्त वेळ मिळत नाही. काहीजण फक्त बागेत जाऊन ते सुख अनुभवत असतात तर काहींच्या नशिबी ते ही नाही. अशाच निसर्गप्रेमी मंडळींना जुन्या-नवीन नैसर्गिक सौंदर्याची ओळख आणि देवाणघेवाण पुढे कायम ठेवण्यासाठी हा प्रेमळ धागा चालू आहे.
(वरील मनोगत नि.ग. प्रेमी सिद्धी या मायबोली आयडीने दिले आहे.)
(फोटो मायबोली आयडी शाली यांच्याकडून साभार)
आला आषाढ-श्रावण
आल्या पावसाच्या सरी
किती चातकचोचीने
प्यावा वर्षाऋतू तरी!
पावसाळ्यात बा सी मर्ढेकरांच्या ह्या ओळींचे स्मरण होत नसेल असा मनुष्य विरळाच. वर्षाऋतूत तृप्त न्हाऊन निघालेल्या धरणीने आता हिरवाकंच शालू नेसला आहे. सगळीकडे दिसणाऱ्या हिरव्या रंगाच्या नाना छटा आता नेत्रसुखद गारवा देतायेत. आषाढात गर्जत पडणाऱ्या पावसाने सगळीकडे वातावरण कुंद करून सोडले आहे. बळीराजा सुखावला आहे. आता श्रावणाचे दमदार आगमन ... पंचमीपासून सणासुदींना सुरुवात. मनुष्य हा मूळचा निसर्ग पूजक त्यात आपण भारतीयांनी आपल्या सर्व सणसभारंभात निसर्गातील प्रत्येक घटकाला यथोचित सामावून घेतलंय. आपल्या हिंदूसंस्कृतीत निरनिराळ्या पूजा आणि पूजेत वापरल्या जाणा-या पानाफुलांना विशेष महत्व आहे. श्रावणातली सगळी व्रतवैकल्य निसर्गाच्या समीप घेऊन जाणारी, निसर्ग अनुभवायला,जपायला शिकवणारी. या निसर्गाच्या गप्पांच्या ३४ व्या धाग्यावर सर्व नि ग करांचे मनपूर्वक स्वागत. हा निसर्गाच्या गप्पांचा धागा सर्वांसाठी निखळ आनंदी, ताण दूर करणारा, नवनवीन माहिती आणि अनुभवाची देवाणघेवाण करणारा आणि सर्वांगाने बहरणारा ठरो असे निसर्गदेवतेला आवाहन.
(वरील मनोगत नि.ग. प्रेमी ऋतूराज या मायबोली आयडी यांचे आहे)
निसर्गाच्या गप्पा या धाग्याची सुरुवात ५ डिसेंबर २०१० पासून झाली.
मागील धागे.
(भाग १) http://www.maayboli.com/node/21676 (भाग २) http://www.maayboli.com/node/24242
(भाग ३) http://www.maayboli.com/node/27162 (भाग ४) http://www.maayboli.com/node/29995
(भाग ५) http://www.maayboli.com/node/30981 (भाग ६) http://www.maayboli.com/node/32748
(भाग ७) http://www.maayboli.com/node/34014 (भाग ८) http://www.maayboli.com/node/34852
(भाग९) http://www.maayboli.com/node/35557 (भाग१०) http://www.maayboli.com/node/36675
(भाग ११) http://www.maayboli.com/node/38565 (भाग १२) http://www.maayboli.com/node/40660
(भाग १३) http://www.maayboli.com/node/41996 (भाग १४) http://www.maayboli.com/node/43114
(भाग १५) http://www.maayboli.com/node/43773 (भाग १६) http://www.maayboli.com/node/45755
(भाग १७) http://www.maayboli.com/node/47785 (भाग १८) http://www.maayboli.com/node/48236
(भाग १९) http://www.maayboli.com/node/48774 (भाग २०) http://www.maayboli.com/node/49280
(भाग २१) http://www.maayboli.com/node/49967 (भाग २२) http://www.maayboli.com/node/50615
(भाग २३) http://www.maayboli.com/node/51518 (भाग २४) http://www.maayboli.com/node/52059
(भाग २५) http://www.maayboli.com/node/53187 (भाग २६) http://www.maayboli.com/node/54423
(भाग २७) http://www.maayboli.com/node/55016 (भाग २८) http://www.maayboli.com/node/55962
(भाग २९) http://www.maayboli.com/node/57203 (भाग ३०) http://www.maayboli.com/node/58808
(भाग ३१) http://www.maayboli.com/node/60825 (भाग ३२)https://www.maayboli.com/node/63032 (भाग 33)
सुप्रभात.
सुप्रभात.
शालीदा, एकूण एक फोटो सुंदर.
शंकासुराच्या फुलोरा खालून फुलतो आणि टोकाला कळ्या असतात. याला Peacock Flower असं म्हणतात कारण याचा फुलोरा मोराच्या पिसाऱ्यासारखा दिसतो. तुमच्या फोटोत तो शेंड्याकडे जरा वळल्याने त्याचा गुच्छा सारखा आकार झालाय.....मस्तच.
@ वर्षाताई , Red Pierrot मस्तच. ह्याच्या खालच्या पंखांची वरखाली होणारी हालचाल खूपच मस्त असते. पानफुटी असली कि हमखास दिसतच.
संजाब आणि रुळणारी शेंडी>>>>>> अगदी अगदी
साधनाताई, दुरंगी बाभूळ व पान किडा मस्तच.
शंकासुराला गोल तुरे येत
शंकासुराला गोल तुरे येत राहतात आणि लांबून ते मोराच्या फुललेक्या पिसाऱ्याच्या टोकासारखे दिसतात.. मी सहसा याची पाच सहा फूट झुडपे पाहिलीत पण राणीबागेत चक्क 20-25 फुटी वृक्ष आहे.
माणसांप्रमाणे झाडांमध्येही विचित्र आकार अधून मधून येत राहतात. माझ्या इकडच्या एका बहाव्याचा एकच दोर चांगला एक दीड इंच जाड आलेला बघितला होता. बाकी आजूबाजूचे दोर बघा कसे सुतासारखे आहेत
बहर गेल्यावर त्याचे असे झाले. शेंग मात्र लागली नाही. त्या झाडावर वेगळे हे एकच झुंबर होते. पुढल्या वर्षी असे काही घडले नाही.
निसर्गात जे सुदृढ आहे, तेच पुढे जाते. हा नियम मानवाला लागू नाही. असे नुसते बोलले तरी लोक अंगावर तुटून पडतील. पण यामुळे जे प्रश्न निर्माण होतात त्यांना तोंड द्यायची क्षमता मानवात नाही.
निसर्गात जे सुदृढ आहे, तेच
निसर्गात जे सुदृढ आहे, तेच पुढे जाते. हा नियम मानवाला लागू नाही. असे नुसते बोलले तरी लोक अंगावर तुटून पडतील. पण यामुळे जे प्रश्न निर्माण होतात त्यांना तोंड द्यायची क्षमता मानवात नाही. >> वेल सेड साधना
खूप सुरेख फोटो
वेल सेड काय? साधनाताईची सगळीच
वेल सेड काय? साधनाताईची सगळीच वाक्ये वहीत उतरवून घेण्यासारखी असतात.
उदाहरणार्थ:
“पृथ्वीवरील जैवसाखळीतून व अन्नसाखळीतून मणूष्यप्राणी नाहीसा झाला तरी पृथ्वीला काहीही फरक पडणार नाही”
इती साधनाताई.
दुरंगी सुबाभूळ एकदम भारीच. मी अजुन पाहीली नाही. या फुलांचे व्यवस्थीत फोटो काढले तर खुप मस्त येतील. बहावापण मस्त. मला आवडतो बहावा.
(No subject)
वरचा फोटो काढताना हवेमुळे
वरचा फोटो काढताना हवेमुळे फुलपाखरू जरा हलले होते. हा दुसरा क्लिक.
(No subject)
मी कधी बदक झोपलेले पाहीले नव्हते. हे असे दोन तास तरी झोपलेले होते.
शालीजी, अशी अळ्यांचे,
शालीजी, अशी अळ्यांचे, सुरवंटांचे फोटो पाहीले की अंगावर जो सरसरुन काटा येतो ना!
फोटो छान पण म्हणवत नाही...सुरवंट पाहीला तरी अंगाला खाज आल्यासारखे वाटते
(No subject)
(No subject)
ठिपक्यांची मनोली.
Submitted by शाली on 23
Submitted by शाली on 23 August, 2019 - 13:31>>ई
विनिता, देवकी बदलतो फोटो.
विनिता, देवकी बदलतो फोटो.
शालीदा, सगळेच फोटो झक्कास.
शालीदा, सगळेच फोटो झक्कास.
साधना ताई बहाव्याच्या हा दुर्मिळ अवतार मस्तच.
निसर्गात जे सुदृढ आहे, तेच पुढे जाते. हा नियम मानवाला लागू नाही. असे नुसते बोलले तरी लोक अंगावर तुटून पडतील. पण यामुळे जे प्रश्न निर्माण होतात त्यांना तोंड द्यायची क्षमता मानवात नाही.>>>>>>+१
शाली, फोटो का बदलता?मी
शाली, फोटो का बदलता?मी प्रतिसाद काढून टाकते.
माशीचा फोटो झकास आहे.
सप्टेंबर ऑक्टोबर आला कि कास
सप्टेंबर ऑक्टोबर आला कि कास ला जायचे वेध लागतातच
आजच्या लोकप्रभात विनय जंगले यांचा कास वरील लेख
https://www.readwhere.com/read/2295894#dual/46/1
तसं नाही हो देवकी, प्रतिसाद
तसं नाही हो देवकी, प्रतिसाद राहूद्या. फोटो छान असला तरी पहाताना कसेतरी होते हे खरं आहे.
हा बिटल आहे. नाव माहित नाही.
ऋतूराज माझ्या हातात असते तर
ऋतूराज माझ्या हातात असते तर मी पाच सहा वर्षांसाठी कास पठारावर पर्यटकांना बंदी घातली असती.
हे टिटवीचे पिल्लू आहे. दोन
हे टिटवीचे पिल्लू आहे. दोन आहेत फार चपळ आहेत. मला वाटले वेगळे पक्षी असावेत. शशांकदांकडून खात्रीशीर कळाले. त्यांनी टिटवीची अंडी शुट केली होती एकदा. वावे यांनीही पुष्टी दिली. हळू हळू पक्षी ओळख होते आहे.
ऋतूराज माझ्या हातात असते तर
ऋतूराज माझ्या हातात असते तर मी पाच सहा वर्षांसाठी कास पठारावर पर्यटकांना बंदी घातली असती.>>>> हो, मीही ह्या मताशी सहमत. निसर्गप्रेमी सोडून हुल्लडबाजी आणि सहलीला जाणाऱ्यां पर्यटकांचे प्रमाण अधिक.
म्हणूनच अश्या अनेक निसर्गसंपन्न जागा असतील तर त्याची वाच्यता सुद्धा कुठे करू नये.
गोकर्णाच्या फुलावर एक लेख
गोकर्णाच्या फुलावर एक लेख आलाय लोकप्रभात.
https://www.readwhere.com/read/2295894#dual/34/2
पण लेखकाची गोकर्ण व शंखपुष्पी हे वेगळे नसून एकच आहेत अशी गफलत झाल्याचे दिसते.
गोकर्णाला शंखपुष्पी म्हणतात पण शंखपुष्पी नावाचे वेगळे झुडूप असते
सुपर्ब फोटो सर्वच.
सुपर्ब फोटो सर्वच.
गोकर्णाला शंखपुष्पी म्हणतात पण शंखपुष्पी नावाचे वेगळे झुडूप असते >>> हो ना, बरेच जण गोकर्णला शंखपुष्पी म्हणताना बघितलं आहे.
तो चिरक आहे. इंडीयन रॉबीन. खुप स्लिम पक्षी आहे पण खुपदा वाऱ्याकडे छाती करुन पिसे फुलवून बसतो. >>> अच्छा, हे नाव आहे का.
अच्छा इंडीयन रॉबीन का तो,
अच्छा इंडीयन रॉबीन का तो, गोंडस आहे एकदम.
हा Pied bushchat male
स्थळः कामशेत.
कामशेतला गेले होते तेव्हा खूप पक्षिवैविध्य दिसले . काय रमणीय आहे तो भाग.
>>पण लेखकाची गोकर्ण व
>>पण लेखकाची गोकर्ण व शंखपुष्पी हे वेगळे नसून एकच आहेत अशी गफलत झाल्याचे दिसते.
गोकर्णाला शंखपुष्पी म्हणतात पण शंखपुष्पी नावाचे वेगळे झुडूप असते
अगदी अगदी.
खालील लिंकवरही असेच म्हटलंय.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3868798/
मस्त आलाय बुशचाट.
मस्त आलाय बुशचाट.
मुनीया (इंडीयन सिल्व्हरबिल)
मुनीया (इंडीयन सिल्व्हरबिल)
श्री व सौ
श्री व सौ
(यातले कोण श्रीयुत आहेत ते माहित नाही. )
ठिपक्यांची मनोली (Scaly-breasted munia or Spotted munia)
Thalia geniculata
>>>>निरु, थालिया जेनिक्यूलटाचा पानांसकट लॉंग शॉट पण टाका ना, रोपट्याची ओळख होईल.<<<
@ साधना... ही Thalia Geniculata ची कर्दळी सारखी दिसणारी पाने.. बाजूला रामबाण कापूस....
सुप्रभात
सुप्रभात
ठिपक्यांची मनोली .....छान
Thalia आणि रामबाण मस्तच
निरुदा, फोटो आरण्याकातला का?
>>>>>निरुदा, फोटो आरण्याकातला
>>>>>निरुदा, फोटो आरण्याकातला का?<<<<<
हो...
थँक्स निरु, प्रथम दर्शनी मी
थँक्स निरु, प्रथम दर्शनी मी थालियाच्या फुलांना बालसमची फुले समजले होते. फरक लक्षात आल्यावर शोधाशोध केली. थालियाची पानेही फोटोसोबत आली असती तर बालसमवर तिथेच काट मारली गेली असती. पूर्ण झाडाचा फोटो का पहावा हे या उदाहरणावरून लक्षात येते.
वेगवेगळ्या जातीच्या झाडांची फुले दिसायला सारखीच असू शकतात. म्हणून फक्त फुलांचा फोटो न देता झाडाच्या इतर अवयवांचाही फोटो दिला तर ओळख सोपी जाते, लक्षात राहते.
आपला हा बीबी फक्त फोटोंचा नाही तर निसर्गाच्या गप्पांचा आहे. फोटो तर हवेतच पण फोटोंसोबत फोटोतील निसर्ग व सजीवांची माहितीही आली तर धाग्याचे वेगळेपण राहील.
रच्याकने, थालिया ही परदेशी जात आहे, आशियात फारशी न आढळणारी. तरी तुम्हाला हे झुडूप नदीकिनारी सापडले. यावरून परदेशी वाणाचा प्रसार कसा होतो हे लक्षात येते. प्रत्येक परदेशी वाणाची टणटणी होत नाही हे खरे असले तरी टणटणी होण्याची शक्यता प्रत्येक परदेशी वाणात असू शकते हे लक्षात ठेवून आपण काळजी घ्यायला हवी. तुम्ही तुमच्या बाजूने याचा पुढे प्रसार होणे थांबवा ही विनंती. बाकी इतरत्र थालिया पसरली असेल त्यावर आपले नियंत्रण नाही.
Pages