शब्दखेळ (3)

मी आहे, देते ४ तासांनी
परंतु या दुधावर (२-३) सर्वत्र मेषपात्रेच --- हा शब्द २ किंवा ३ अक्षरी घ्यावा? की ५ अक्षरी = २+३ अशी फोड आहे?

मी आहे

शालेय शिक्षणाचे माध्यम (मातृभाषा-४) असावे असे जगभरातील अनेक (सुधारक-४) वेळोवेळी सांगत आलेले आहेत. जगातील बऱ्याच प्रगत देशांनी त्याबाबतीत हे(माध्यम(३) स्वीकारलेले दिसते. परंतु भारतासारख्या (कृषीप्रधान५) देशात मुळातच गोची झालेली आहे. दिवसेंदिवस मातृभाषा(४) नकोच आणि सर्वांनीच इंग्रजीतून शिकावे असा विचार बोकाळलेला/ पसरलेला(५) दिसतो. यासंदर्भात बरेचजण गेल्या शतकातील एक थोर शिक्षणतज्ञ विष्णुशास्त्री (चिपळूणकर?-७) एका विधानाचा संदर्भ देतात. मुळात विष्णुशास्त्रीनी इंग्रजीला वाघिणीचे(४) दूध म्हटले होते हे अर्धसत्य आहे. त्यांनी केलेले संपूर्ण विधान(३) असे आहे,

“इंग्रजी भाषेला वाघिणीचे(४) दूध म्हणून बरेच विद्वान प्रशंसित(४) आहेत खरे, परंतु या दुधावर काही सोडून(२-३) सर्वत्र मेषपात्रेच (आढळत-४) असल्याचा प्रत्यक्ष अनुभव आहे.”

नीट विचार केला तर या विधानातील (सत्यता-३) आजही पटेल. इंग्रजी (माध्यमातून-५) शिकले, (व्याकरणदृष्ट्या -६) चुकीचे पण फाडफाड इंग्रजी बोलले आणि टाय घालून (मिरवीत-४), म्हणजे जग जिंकले, असे (समजण्याचे-५) कारण नाही. शिकून सवरून आपापल्या क्षेत्रात (उत्तम-३) ज्ञान (४) केल्यासच या दुधातून (हिरे/वीर-२) निपजतील. अन्यथा सर्वत्र मेषपात्रांचाच (खेळखंडोबा-५) होईल. माझ्या माहितीतील (महानगरपालिकेत-९) स्वच्छता विभागात सेवक असणाऱ्या गृहस्थांचे (उदाहरण-५) सांगतो. त्यांच्या घरात मोठे सगळेच अशिक्षित. त्यांनी (आर्थिकदृष्ट्या-५) परवडत नसतानाही हट्टाने त्यांच्या मुलाला (प्रसिद्ध-३) इंग्रजी (माध्यमाच्या-४) शाळेत घातले.

शाळेमध्ये (८) मुलगा चाचपडत होता. घरी त्याचा अभ्यास (५) घेणे कोणालाच शक्य नव्हते. अखेर तो मुलगा कसाबसा (रडतखडत/महत्प्रयासाने-६) दहावी उत्तीर्ण झाला. त्यानंतर पुढे शिकण्याचा (६) त्याच्यात राहिलेला नव्हता. अशी कितीतरी उदाहरणे आपल्या (अवतीभोवती-६) दिसतात. पाल्याला जर आपण (जबरदस्तीने-६) इंग्रजी माध्यमात शिकवणार असू, तर आपल्यालाही त्याचा अभ्यास (५) घेण्याची मानसिक तयारी करावी लागेल. अन्यथा पुढे आपल्या पाल्याची (अवस्था-3), न घरका, न घाटका अशी होऊ शकते.

जाता जाता एक विनोद सांगतो. आपल्या घरांमध्ये (बोलल्या-३) जाणाऱ्या भाषेला (मदरटंग-५) का म्हणतात, पितृभाषा का नाही, असा (किंतू-२) कधी तुमच्या मनात आला आहे काय ? तर त्याचे (कारण-३) असे आहे, की घरामध्ये (नेहेमीच-४) आईच बोलत असते, (बाकीच्यांना-४) फारसे तोंड (उघडण्याची-५) संधीच मिळत नाही !

मदरटंग) ??? का बरे ?>>> सुचला नाही हो सर! मातुलभाषा कधी प्रचारात नाही.

शालेय शिक्षणाचे माध्यम (मातृभाषा४) असावे असे जगभरातील अनेक (भाषातज्ञ४) वेळोवेळी सांगत आलेले आहेत. जगातील बऱ्याच प्रगत देशांनी त्याबाबतीत हे (धोरण३) स्वीकारलेले दिसते. परंतु भारतासारख्या (बहुभाषिक ५) देशात मुळातच गोची झालेली आहे. दिवसेंदिवस (मातृभाषा४) नकोच आणि सर्वांनीच इंग्रजीतून शिकावे असा विचार (सगळीकडे५) दिसतो. यासंदर्भात बरेचजण गेल्या शतकातील एक थोर शिक्षणतज्ञ विष्णुशास्त्री (चिपळूणकर७) एका विधानाचा संदर्भ देतात. मुळात विष्णुशास्त्रीनी इंग्रजीला (वाघिणीचे) दूध म्हटले होते हे अर्धसत्य आहे. त्यांनी केलेले संपूर्ण (विधान३) असे आहे,
“इंग्रजी भाषेला (वाघिणीचे४) दूध म्हणून बरेच विद्वान (४) आहेत खरे, परंतु या दुधावर (२-३) सर्वत्र मेषपात्रेच (भरलेली ४) असल्याचा प्रत्यक्ष अनुभव आहे.”
नीट विचार केला तर या विधानातील (सत्यता३) आजही पटेल. इंग्रजी (माध्यमातून५) शिकले, (आत्मविश्वासाने६) चुकीचे पण फाडफाड इंग्रजी बोलले आणि टाय घालून (मिरवले४), म्हणजे जग जिंकले, असे (समजण्याचे५) कारण नाही. शिकून सवरून आपापल्या क्षेत्रात (उत्तम ३) ज्ञान (मेहनत४) केल्यासच या दुधातून (तज्ञ२) निपजतील. अन्यथा सर्वत्र मेषपात्रांचाच (गजबजाट५) होईल. माझ्या माहितीतील (महानगरपालिकेत९) स्वच्छता विभागात सेवक असणाऱ्या गृहस्थांचे (उदाहरण५) सांगतो. त्यांच्या घरात मोठे सगळेच अशिक्षित. त्यांनी (आर्थिकदृष्ट्या५) परवडत नसतानाही हट्टाने त्यांच्या मुलाला (ख्रिश्चन ३) इंग्रजी (माध्यमाच्या ४) शाळेत घातले.
शाळेमध्ये (आंधळ्यामुलाप्रमाणे८) मुलगा चाचपडत होता. घरी त्याचा अभ्यास (करवून५) घेणे कोणालाच शक्य नव्हते. अखेर तो मुलगा कसाबसा (किमानगुणाने६) दहावी उत्तीर्ण झाला. त्यानंतर पुढे शिकण्याचा (उमेद उत्साह६) त्याच्यात राहिलेला नव्हता. अशी कितीतरी उदाहरणे आपल्या (आजूबाजूला६) दिसतात. पाल्याला जर आपण (बळजबरीने६) इंग्रजी माध्यमात शिकवणार असू, तर आपल्यालाही त्याचा अभ्यास (करवून५) घेण्याची मानसिक तयारी करावी लागेल. अन्यथा पुढे आपल्या पाल्याची (अवस्था3), न घरका, न घाटका अशी होऊ शकते.
जाता जाता एक विनोद सांगतो. आपल्या घरांमध्ये (बोलल्या ३) जाणाऱ्या भाषेला (मायबोलीच५) का म्हणतात, पितृभाषा का नाही, असा (प्रश्न२) कधी तुमच्या मनात आला आहे काय ? तर त्याचे (उत्तर३) असे आहे, की घरामध्ये (सदोदित४) आईच बोलत असते, (वडिलांना४) फारसे तोंड (उघडण्याची५) संधीच मिळत नाही !
...................................................................

शालेय शिक्षणाचे माध्यम मातृभाषा (४) असावे असे जगभरातील अनेक तत्त्ववेत्ते / भाषातज्ज्ञ / जाणकार (४) वेळोवेळी सांगत आलेले आहेत. जगातील बऱ्याच प्रगत देशांनी त्याबाबतीत हे धोरण (३) स्वीकारलेले दिसते. परंतु भारतासारख्या अविकसित / विचारशून्य / बहुभाषिक (५) देशात मुळातच गोची झालेली आहे. दिवसेंदिवस मातृभाषा (४) नकोच आणि सर्वांनीच इंग्रजीतून शिकावे असा विचार बळावताना (५) दिसतो. यासंदर्भात बरेचजण गेल्या शतकातील एक थोर शिक्षणतज्ञ विष्णुशास्त्री चिपळूणकरांच्या (७) एका विधानाचा संदर्भ देतात. मुळात विष्णुशास्त्रीनी इंग्रजीला वाघिणीचे (४) दूध म्हटले होते हे अर्धसत्य आहे. त्यांनी केलेले संपूर्ण विधान (३) असे आहे,

“इंग्रजी भाषेला वाघिणीचे (४) दूध म्हणून बरेच विद्वान नावाजत (४) आहेत खरे, परंतु या दुधावर परि-पोषित / अधि-पोषित (२-३) सर्वत्र मेषपात्रेच निपजत (४) असल्याचा प्रत्यक्ष अनुभव आहे.”

नीट विचार केला तर या विधानातील सत्यता (३) आजही पटेल. इंग्रजी माध्यमातून (५) शिकले, निखालसपणे (६) चुकीचे पण फाडफाड इंग्रजी बोलले आणि टाय घालून मिरवले (४), म्हणजे जग जिंकले, असे समजण्याचे (५) कारण नाही. शिकून सवरून आपापल्या क्षेत्रात उत्तम (३) ज्ञान संपादन (४) केल्यासच या दुधातून वाघ (२) निपजतील. अन्यथा सर्वत्र मेषपात्रांचाच सुळसुळाट (५) होईल. माझ्या माहितीतील महानगरपालिकेत (९) स्वच्छता विभागात सेवक असणाऱ्या गृहस्थांचे उदाहरण (५) सांगतो. त्यांच्या घरात मोठे सगळेच अशिक्षित. त्यांनी आर्थिकदृष्ट्या (५) परवडत नसतानाही हट्टाने त्यांच्या मुलाला प्रसिद्ध (३) इंग्रजी माध्यामाच्या (४) शाळेत घातले.

शाळेमध्ये मार्गदर्शनाअभावी / परभाषामाध्यमात (८) मुलगा चाचपडत होता. घरी त्याचा अभ्यास समजावून (५) घेणे कोणालाच शक्य नव्हते. अखेर तो मुलगा कसाबसा रडतखडत (६) दहावी उत्तीर्ण झाला. त्यानंतर पुढे शिकण्याचा उत्साहदेखील (६) त्याच्यात राहिलेला नव्हता. अशी कितीतरी उदाहरणे आपल्या अवतीभवती (६) दिसतात. पाल्याला जर आपण अट्टाहासापायी (६) इंग्रजी माध्यमात शिकवणार असू, तर आपल्यालाही त्याचा अभ्यास स्वशिरावर / बिनबोभाट / विनातक्रार (५) घेण्याची मानसिक तयारी करावी लागेल. अन्यथा पुढे आपल्या पाल्याची अवस्था (3), न घरका, न घाटका अशी होऊ शकते.

जाता जाता एक विनोद सांगतो. आपल्या घरांमध्ये बोलल्या (३) जाणाऱ्या भाषेला मातृभाषाच (५) का म्हणतात, पितृभाषा का नाही, असा प्रश्न (२) कधी तुमच्या मनात आला आहे काय ? तर त्याचे उत्तर (३) असे आहे, की घरामध्ये प्रामुख्याने (४) आईच बोलत असते, वडिलांना (४) फारसे तोंड उघडण्याची (५) संधीच मिळत नाही...

दूधातून हिरे माणके (देवकीची काॅपी व सुधारणा)

शालेय शिक्षणाचे माध्यम मातृभाषा असावे असे जगभरातील अनेक मान्यवर वेळोवेळी सांगत आलेले आहेत. जगातील बऱ्याच प्रगत देशांनी त्याबाबतीत हे धोरण स्वीकारलेले दिसते. परंतु भारतासारख्या बहुभाषिक देशात मुळातच गोची झालेली आहे. दिवसेंदिवस मातृभाषा नकोच आणि सर्वांनीच इंग्रजीतून शिकावे असा विचार पसरलेला दिसतो. यासंदर्भात बरेचजण गेल्या शतकातील एक थोर शिक्षणतज्ञ विष्णुशास्त्री चिपळूणकरांच्या एका विधानाचा संदर्भ देतात. मुळात विष्णुशास्त्रीनी इंग्रजीला वाघिणीचे दूध म्हटले होते हे अर्धसत्य आहे. त्यांनी केलेले संपूर्ण विधान असे आहे,

“इंग्रजी भाषेला वाघिणीचे दूध म्हणून बरेच विद्वान संबोधत आहेत खरे, परंतु या दुधावर (२-३) सर्वत्र मेषपात्रेच (४) असल्याचा प्रत्यक्ष अनुभव आहे.”

नीट विचार केला तर या विधानातील सत्यता आजही पटेल. इंग्रजी लिहावयास शिकले, व्याकरणदृष्ट्या चुकीचे पण फाडफाड इंग्रजी बोलले आणि टाय घालून मिरवले , म्हणजे जग जिंकले, असे समजण्याचे कारण नाही. शिकून सवरून आपापल्या क्षेत्रात संपूर्ण ज्ञान संपादन केल्यासच या दुधातून वाघ निपजतील. अन्यथा सर्वत्र मेषपात्रांचाच (५) होईल. माझ्या माहितीतील महानगरपालिकेत स्वच्छता विभागात सेवक असणाऱ्या गृहस्थांचे उदाहरण सांगतो. त्यांच्या घरात मोठे सगळेच अशिक्षित. त्यांनी आर्थिकदृष्ट्या परवडत नसतानाही हट्टाने त्यांच्या मुलाला अगदी इंग्रजी माध्यमाच्या शाळेत घातले.

शाळेमध्ये (८) मुलगा चाचपडत होता. घरी त्याचा अभ्यास समजवून घेणे कोणालाच शक्य नव्हते. अखेर तो मुलगा कसाबसा रडतखडत दहावी उत्तीर्ण झाला. त्यानंतर पुढे शिकण्याचा (६) त्याच्यात राहिलेला नव्हता. अशी कितीतरी उदाहरणे आपल्या अवतीभवती दिसतात. पाल्याला जर आपण (६) इंग्रजी माध्यमात शिकवणार असू, तर आपल्यालाही त्याचा अभ्यास (५) घेण्याची मानसिक तयारी करावी लागेल. अन्यथा पुढे आपल्या पाल्याची अवस्था, न घरका, न घाटका अशी होऊ शकते.

जाता जाता एक विनोद सांगतो. आपल्या घरांमध्ये बोलल्या जाणाऱ्या भाषेला मातृभाषाच का म्हणतात, पितृभाषा का नाही, असा प्रश्न कधी तुमच्या मनात आला आहे काय ? तर त्याचे उत्तर असे आहे, की घरामध्ये कायमच / सदोदीत आईच बोलत असते, वडिलांना फारसे तोंड उघडण्याची संधीच मिळत नाही !

खेळखंडोबा ऐवजी सुळसुळाट
मिरवीत ऐवजी मिरवले
प्रशंसित ऐवजी म्हणालेले
मदरटंग ऐवजी आईचीभाषा
बाकीच्यांना ऐवजी इतरांना

कारवी, नेहमीप्रमाणे सुरेख!

दुधावर (२-३) सर्वत्र = कमी अधिक

छान!

६-८ अक्षरी शब्द अडले थोडे, पण बाकी चांगले होते
पोस-पोसून होता का २-३,
या दुधावर...... म्हणून पोसण्यासंबंधी ते कळले पण चिपळूणकरशास्त्री काय शब्द वापरतील अंदाज आला नाही.

२३ दक्षिण भारतीय वाद्यविशेष >> घट
७३ प्रिय पण लुच्चा ! >> खट

2 3 घट
1 3 नाट? की निर/ सूर येईल?घट बरोबर असेल तर येणार नाही.

49 10 बैठ्या खेळातील लाकडी वस्तू>> कवडी ?सोंगटी?

नरोटी