विचार ,आठवणी - सगळा नुस्ता पसारा!

बस्के,भारी लिहिलयस गं. प्रत्येक शब्दाला अनुमोदन

हे प्रश्न पडायलाच हवेत. ऐसा मेरेको लगताय.
मायबोली सोडली तर तसे मला स्क्रीनव्यसन कमी आहे तरी तोही वेळ कमी करणे यावर खरंच काम करणार आहे.

छान लिहिले आहेस तू.

सगळं समजतय, उमजत मात्र नाहीये अशी गत झालीये.

अगदी शब्दा-शब्दाला अनुमोदन.

प्रथम इलेट्रॉन्किस गॅझेट आपल्यासाठी होते... आता आपण त्याचासाठी आहे असं वाटतं... मी गेले दोन आठवडे Android Phones for Dummies वाचतोय... माझा Android Phone कसा हाताळयचा म्हणून...

सहमत!

पण मग टायटलमध्ये "पसारा" हा शब्द अयोग्य वाटतो

बस्के , फार आवडल !

ओ म्याडम, काहून असले औघड-औघड प्रश्न इचारता?

पैकी काही गोष्टींबद्दल उपाययोजना केल्या आहेत. उदा. माझ्या फोनवरून फक्त बोलणं आणि समस इतकच करता येतं. त्यामुळे बाहेर असलो तर आपोआप इंटरनेटपासून सुटका मिळते. नवीन फोन का घ्यावा याबाबत अजून मला समाधानकारक उत्तर सापडलेलं नाही. दर मिनिटाला कनेक्टेड राहण्याची गरज मला तरी वाटत नाही.
टैमपासचे जे पर्याय आहेत त्यात वाचनाचा क्रमांक बराच वर आहे, टिव्ही नाही त्यामुळे मालिकांपासून सुटका. वाचतानाही पन्नासाव्या पानापर्यंत पुस्तकात राम-सीता-अंगद-जांबुवंत दिसले नाहीत तर निर्लज्जपणे सोडून देतो, मग भले तो लेखक कितीही प्रतिभावंत का असेना.

बाकीचे प्रश्न लय औघडेत आणि त्यांची उत्तरं प्रत्येकासाठी वेगळी असतात. ज्यानं-त्यानं-जिनं-तिनं आपापली शोधायची.

मस्त लिहीलयं ! कळतयं पण वळ्त नाही ना.. नी हाच प्रश्न आहे मोठा

बस्कु! प्रत्येक शब्दाला अगदी अगदी म्हणायला झालय!! मेरे मुंहकी बात छीन ली वगेरे वगेरे.
पण चिल! जरा थांब, मोठ्ठा श्वास घे. कॉफीचा घोट घे. जमल्यास नॅप काढ. मग विचार केलास तरी चालेल

शब्दा-शब्दाला अनुमोदन !

म्हणून मध्ये मायबोलीवर येण्याचे कमी केले. काही फरक पडला नाही. इंटरनेट शनिवार-रविवार ऑलमोस्ट बंद ठेवून (राउटरच बंद करून) पाहिले. काही फरक पडला नाही. आता कंट्रोल करता येणे थोडे थोडे जमू लागले आहे. (असं वाटतंय). पण ते खरं नसावं किंवा तात्पुरतं असावं . आत्ताही. द इडियट खरोखर हातात आहे आणि मॅच सुरू व्हायला तब्बल १२ मिनिटे आहेत त्यावेळात सहज म्हणून मायबोलीवर चक्कर मारावी वाटलीच ! (पुस्तक बाजूलाच राहिले)

इंटरनेटवर माहिती पेक्षा अडगळ जास्त आहे. फक्त लोकं तिला समृद्ध म्हणत आहेत.

बस्के,

असे प्रश्न पडले की प्रयत्नपुर्वक स्क्रीन टैम कमी करणे, अत्यावश्यक इतकीच कामं करणे थोडक्यात एकूणच स्लो डाउन करणे होते. पुन्हा काही दिवसांनी आहेच

राज, गेल्या वर्षी पर्यंत माझ्याकडे पण स्मार्ट फोन नव्हता. नवे व्हर्जन आल्यावर जुने व्हर्जन त्यांनी आग्रहपुर्वक (RIA फुकट) पाठवले. सध्या फेबु नाही पण जीमेल सतत चेक केलं जातं

मस्त लिहिलयस. सकाळचा चहा पिताना ऑनलाइन जायचं नाही असं ठरवूनही तसं वागायला अजून जमलेलं नाही. मी फक्त एका व्यसनाकडून दुसरीकडे टोलवली जाते बहुधा. आधी ऑर्कुट मग फेसबुक आणि मग मायबोली....कठीण आहे.

मी पण सिरियसली स्मार्ट फोन पासून डाउअग्रेड करायच्या विचारात आहे.

बस्के, मस्तच
अति जिज्ञासा नको, हे कालच्या चर्चेचं सार का? मी पण असेच बरेच विचार केले काल.

आपलं आपणच निस्तरायचं आहे कि, एवढं जाणवलं, हि पहिली पायरी. सुरवात केली, तर रस्ता अजिबात अवघड नाही.

स्पिरिचुअल असमाधान>> हाहा..सही शब्द आहे. असं होऊ शकतं. पण मी प्रयत्न करुन बघणार आहे..

तांत्रिक गोष्टींचं व्यसन आणि त्यांची अपरिहार्य गरज ही सगळी लक्षणं आहेत. रोगाचं मूळ कारण नाही.

आपल्या व्यक्तीमत्वाला आधार, चालना, प्रेरणा, आव्हान, आनंद, दु:ख आणि पर्यायाने आकार देतील अश्या चालत्या बोलत्या माणसांची वानवा. अशी माणसांची कमतरता आपण तांत्रिक गोष्टींनी भरू पाहतो आणि प्रत्येकवेळी नाऊमेद होत राहतो.
कारण तांत्रिक गोष्टींशी व्यवहार हा फक्त एकतर्फी आहे. तुम्ही जसे आहात तश्याच अजूनाजून गोष्टी तुम्ही नेटवर बघत राहणार. त्याने काहीही 'चेंज' घडून येत नाही. आणि बदला ईतका आनंद दुसरी कुठलीच गोष्टं देऊ शकत नाही.

सॉल्टलेक सिटीत राहणारा टाईम्स स्केअरचा झगमगाट बघून प्रचंड खूष होईल तर न्यूयॉर्कमध्ये राहणारा बॅंकर सॉल्ट लेक सिटीमधले माऊटन्स बघून. 'बदल' जरूरी आहे.

अमेरिकेत असाल तर ह्यावर चांगलं ऊत्तर आहे 'पब्लिक लायब्ररी'. झाडून सगळ्या ईवेंट्समध्ये काहीही अपेक्षा न ठेवता भाग घेणं. सगळी भिती, शंका बाजूला ठेऊन कुठल्याही स्वभावाच्या, परिस्थितीतल्या हुद्यावरच्या माणसांना अ‍ॅप्रोच होणं. काही 'घेण्यात' जी मजा आहे त्यातल्यापेक्षा कैक पटीने जास्त आनंद आणि मजा 'देण्यात' आहे.
फेसबूक, स्मार्टफोन ह्या गोष्टी काही आपण 'ठरवून' किंवा त्यासाठी वेगळा वेळ काढून वापरत नाही, आता मला करायला काही नाही म्हणून आपण त्या वापरतो. जसे जंक खाऊन ऊदरभरण करतो तसे आणि अश्याच गोष्टी अ‍ॅडिक्टिव असतात. जंक खाल्ल्याने अपाय होतोच पण चांगल्या खाण्यासाठी भूक रहात नाही तसेच ह्या गोष्टीं वापरून आपण फुटकळ गप्पा, गॉसिप करीत आपल्या मनाचे कप्पे भरून घेतो आणि चांगल्या माहितीसाठीची जागा वापरून टाकतो.

'सोशल नेटवर्क' सिनेमा मध्ये शॉन पार्करच्या पहिल्या सीनमध्ये केवळ पंधरा दिवस फेसबूक वापरलेली स्टॅनफर्ड मधली मुलगी त्याला सांगते...'मी तुला सूचना देते आहे की ते खूप अ‍ॅडिक्टिव आहे'

आपण वाहवत जातोय हा सिग्नल आपल्याला कळायला हवा!

आणखी एक महत्वाचं... वर्तमानात जगा. आपण जिथे आहोत, जसे आहोत त्यावरच भर द्या.
गॉसिप टाळा, माणसांशी समोरासमोर फक्त त्यांच्या आणि तुमच्याविषयी आणि तुमच्या दोघांच्या संबंधित गोष्टींविषयी भरभरून बोला. तुम्ही कितीही म्हणालात गॉसिप हा टाईमपास आहे त्याने रिफ्रेश होतं पण ते खरं नाही.
मनाचे कप्पे गॉसिपविषयक माहितीने भरून राहण्याचा वाईट परिणाम जास्त आहे. आणि तुम्ही जास्तीत जास्त 'स्व' पासून दूर जाता. जेवढे दूर जाल तेवढी प्रत्येक गोष्टीतली निराशा वाढत जाईल.
मन असे धाऊ लागले की म्हणावे
'माझिया मना....जरा थांबना... पाऊली तुझ्या माझिया खुणा...तुझे धावणे अन मला वेदना..माझिया मना'

बस्के, आवडलं. मस्तं लिहिलंय.

बस्के, एकदम मस्त. शब्दाशब्दाला अनुमोदन. म्हणून मीही माझा फोन अत्यंत बेसिक ठेवला आहे. काही अडलं नाहीये अजून तरी. इंटरनेटचं व्यसन कमी करायला पाहिजे हे कळतंय पण अजून वळत नाहीये

छान बस्के!!
चमन, नेहमीप्रमाने सुपर पोस्ट!!

अगदी अगदी मनातलं लिहीलंयस!

बस्के, आवडले.

चांगल लिहिलय. गॅजेट्स इ बद्दल. ते मनाचे उगाच घुसवले आहे. आवरण्यापेक्षा मन मोठे करायचे.
चमनजी, स्व पासुन दूर गेलेले बरे असते नाहीतर सारखे मी यंव आणि मी त्यव होते. वाटते त्यापेक्शा मेन्दूची कपॅसिटी जास्त असते.

बस्के, छान लिहीलं आहेस क्रीन संबंधी व्यसनांबद्दल ..

चमन, तू लिहीलेलं थिअरीत पटत असलं तरी प्रत्यक्षात आणायला संतपद यायला लागेल ..

बस्के, लेख आवडला.

मला वाटते की आपल्याला लवकरात लवकर आनंद, करमणूक कश्यातून मिळते, ते आपण करायला जातो. लो रेझिस्टन्स पाथ. कायम. पुस्तक वाचण्यातून कोणाला मिळत असेल तर ते वाचत असतील नक्कीच. आपली क्षितिजे रुंदावावीत, नवे शिकावे वगैरे भलतीच ध्येये ठेवून वाचायला गेलो तर मन इकडे तिकडे धावेल हे नक्की. पूर्वी कदाचित एव्हढे पर्याय नव्हते. आता आहेत.

चमनने लिहिलेल्या पर्यायात, इतर लोकांशी (खर्‍या जगात) संवाद वाढवणे हा महत्त्वाचा वाटला. पण तेदेखील प्रत्येक व्यक्तीच्या स्वभावावर अवलंबून आहे. शिवाय आभासी जगात आपली आवडेल अशी, हवी ती ओळख दाखवता येते. नको तेव्हा लॉगॉफ होता येते. तसे खर्‍या जगात करता येत नाही. शेवटी आपल्याला कश्यातून आनंद मिळतो ते महत्त्वाचे.

>> चमनने लिहिलेल्या पर्यायात, इतर लोकांशी (खर्‍या जगात) संवाद वाढवणे हा महत्त्वाचा वाटला. पण तेदेखील प्रत्येक व्यक्तीच्या स्वभावावर अवलंबून आहे. शिवाय आभासी जगात आपली आवडेल अशी, हवी ती ओळख दाखवता येते. नको तेव्हा लॉगॉफ होता येते. तसे खर्‍या जगात करता येत नाही. शेवटी आपल्याला कश्यातून आनंद मिळतो ते महत्त्वाचे.

मृदूला, हे पटलं ..

तसंच मनाला खरोखरंच समाधान मिळेल असा संवाद प्रत्यक्षात नेहेमीच साधता येईल हे शक्य नाही ..

छान लिहिले आहेस बस्के !! सगळ्यांनी लिहिलंय तसं कळतंय पण वळत नाही

सशल, मृदुला
आपण शाळेत असतांना आपला एक ग्रूप असतो, कॉलेजात असतो, कामाच्या ठिकाणीही असतो.
जवळच्या सगळ्याच नातेवाईकांशी आपले जमते असे नाही आणि अतिशय दूरचा पण तरीही अतिप्रिय असाही नातेवाईक नक्की असतो. राहण्याच्या जागी आपले एका शेजार्‍याशी पटते आणि दुसर्‍याशी नाही.

थोडक्यात आपण जिथे कंफर्टेबल असतो तसा ग्रूप, तश्या लोकांबरोबर आपण नकळत जॉईन होऊन जातो. जिथे आपल्याला असमाधानी आणि अनकंफर्टेबल वाटते तिथून आपोआप काढत पाय घेतो. त्यासाठी वेगळे प्रयत्न करण्याची गरज नसते. हे बरेच वेळा आपोआप घडून येते.
तुम्ही म्हणताय तो संवाद साधण्यासाठी अगदीच ऑफिशिअल ओळख होणे, मैत्रीचे फॉर्मल संबंध प्रस्थापित होणे ह्याची गरज नाही.

मी (आमच्या ऑफिसमधल्या ग्रूपबरोबर) काही स्पॅनिश/गुजराती/ईस्ट युरोपियन पालकांना (ज्यांना मोडकी-तोडकी ईंग्रजीही येत नाही) रोजचे व्यवहार ऊदा बँक, शॉपिंग, डॉक्टर विजिट्स मॅनेज करण्यासाठी ईंग्रजी शिकवायला आठवड्यातून दोन्-दोन तास देतो. ह्या दरम्यान मला बरेच छान अनुभव येतात. मलाही बरेच शिकायला मिळते. आनंदही वाटतो (त्यालाच समाधान की काय म्हणता येईल)
तसे शिकायला येणार्‍यांकडूनच नाही पण शिकवायला येणार्‍या लोकांकडूनही बरीच माहिती, ज्ञान मिळाले. आनंदही मिळतोच मिळतो. ईमेल्स एक्स्चेंज होतात. अजून काही प्रोग्राम्सची माहिती मिळते. आवडलं तर मी जरूर जातो. अनुभव घेऊन बघतो. नाही तर सोडून देतो.
वर सांगितलेल्या लिटरसी प्रोग्राममधून मला आर्चरी शिकवणारा एक मित्र भेटला. तो त्याला वेळ असेल तेव्हा न विसरता बोलवतो. त्याचे महागामोलाचे बो-अ‍ॅरो विश्वासाने वापरू देतो. माझा त्याच्याशी संबंध तेवढ्यापुरता त्यात लॉग ईन्-लॉग ऑफ करण्यासारखे काही नाही.
माबोवर मित्र भेटले, संवाद वाढला नव्या गोष्टी कळाल्या..गटग झाले...चर्चा झाल्या. सेम ईंट्रेस्ट, एनर्जी लेवल, विचार असणारी लोकं भेटली त्यांच्याशी अजून संवाद वाढला. जिथे पटले नाही तिथे सोडून दिले. हे मला पटत नाही हे कळायलाही ती लोकं भेटावीच लागली ना.

फोनचा आणि फेसबूकचा ह्यात काय दोष आहे. अतिस्मार्ट फोन वापरून तुम्ही तुमची बँकेची , स्टॉक मार्केटची माहिती, चांगली गाणी , नोटस, पाठवायचे ईमेल्स ड्राफ्ट करणं, सगळं फावल्या वेळात करू शकता आणि वाचलेला वेळ लोकांबरोबर घालवू शकतात.
फेसबूक वापरून तुम्ही तुमच्या सगळीकडे विखूरलेल्या वर्गमित्रांशी बोलून अमेरिका गटग किंवा पुणे गटग ठरवू शकता. आवडीच्या म्युझिक ग्रूपला फॉलो करू शकतात. तुम्हाला ईंट्रेस्ट असणार्‍या एखाद्या अ‍ॅक्टिविटीजचे/ ग्रूपच्या विकेंड विजिटसचे , शेड्यूल मेंटेन करून तिथे जाऊ शकता. हजारो ऊपयोगी गोष्टी करता येतात की.

प्रॉब्लेम तेव्हा होतो जेव्हा आपण ते फेसबूक, स्मार्टफोन फुटकळ गोष्टींसाठी वापरतो, वेळ घालवतो आणि मग ह्यातून काही निष्पन्न झाले नाही म्हणून वैतागतो.

बस्के जुन्या धरून राहिलेल्या आठवणींसाठी 'हॅरी पॉटर' मध्ये ते वांड वापरून नेमकी मेमरी बाहेर काढतात की नाही तसं करायचं. डझनावारी टेबल टेनिसचे चेंडू घेऊन ये. एकेक नकोशी/ किंवा हवीशी असली तरी जगण्यासाठी अडथळा बनू पाहणारी आठवण मोठ्याने म्हणत मार्करने त्या चेंडूवर लिहून काढ आणि ती बाहेर आलेकी दाण्णं पायाखाली चेचून टाकायची. पुन्हा ती आठवण आलीकी तिला चेचून टाकून बाहेर फेकल्याचेही आठवणार

अवतार >> तुम्ही म्हणता तो 'अहं' आहे 'स्व' नाही. दोन वेगळ्या गोष्टी आहेत त्या.

चांगलं लिहिलसय बस्के!
माबो सोडता मी फारशी सोशियल नेटवर्किंग साईटसवर वावरत नाही फारशी.. जीमेल वर चॅट वगैरे पण नाही करत बसत फारशी.. फोन साधाच आहे अजूनतरी (फक्त कॉल मेसेजेस करणे, येणे बास!)
आयपॅड सुरुवातीला महिनाभर उत्साहात वापरला - इस्पेशियली बस प्रवासात ..
पण मग लक्षात आलं की लेक वॉशिंग्टन मधूनचा तो बस प्रवास माझ्याकरता एक स्पिरिच्युअल एक्स्पिरियन्स आहे - जो मी मिस करतेय.. मग ते ही बंद झालं .. एखादं पुस्तक वाचत असेन आणि ते रंगात आलं तर घेऊन जाते आता मधे मधे..

नेट बरोबर फोनचही तेच होतं असं मला वाटतं.. मी मधे मधे फोन बंद ठेवते.. बरोबर घेऊन फिरत नाही, स्वतःबरोबर असेन तेव्हा आलेले कॉलही घ्यायचे नाहीत असं करू शकते.. (लोकांना तो चक्रमपणा वाटतो, पण माझ्याकरता फोन आहे, फोन करता मी नाही - हे मला पक्कं माहितेय)

आणि तरीही मधेच कधीतरी ह्या गोष्टींच्या आहारी जायला होतं... मग चिडचिड होते.. लक्षात आलं की मग बर्‍याच काळ करता बंद होतं हे सगळं.. मधेच कधीतरी पुन्हा आहारी..

इन फॅक्ट सगळी इलेक्ट्रॉनिक उपकरणं बॅन करायला पाहिजे दर आठवड्यातल्या एखाद्या दिवशी..
आणि माबोही जरा कमी केली पाहिजे!