निसर्गाच्या गप्पा (भाग ३४)

Submitted by जागू-प्राजक्ता-... on 3 August, 2019 - 06:51

" कोसळताना वर्षा अविरत
स्नानसमाधी मध्ये डुबावे
दवांत भिजल्या प्राजक्तापरि
ओल्या शरदामधी निथळावे |
हेमंताचा ओढुन शेला
हळूच ओले अंग टिपावे
वसंतातले फुलाफुलांचे
छापिल उंची पातळ ल्यावे |
ग्रीष्माची नाजूक टोपली
उदवावा कचभार तिच्यावर
गर्द वीजेचा मत्त केवडा
तिरकस माळावा वेणीवर |"

कवयित्री इंदिरा संत यांनी 'सरकते ऋतु आणि त्या सोबत बहरणारा निसर्ग' अचुक पणे दर्शवणारे सुंदर वर्णन केल आहे. आपल्याला देखील काहीस असच वाटत असत ना ? " कोसळणार्या पावसामध्ये तल्लीन होउन चिंब भीजत रहाव, अगदी समाधी घेतल्यावर जी एकाग्रता असते त्या एकाग्रतेने स्नान करावे. मग निथळण्यासाठी सोनेरी शरदाच्या उन्हात उभे रहावे. जणू दवांत भीजलेला प्राजक्त निथळण्यासाठी शरदाचे कोवळी ऊन झेलत आहे. हेमंताचा रेशमी-उबदार शेला अंगावर ओढावा पण वस्त्र मात्र वसंतात बहरणार्या रंगी बिरंगी, सुवासिक फुला-पानांनी गुंफलेले असावे. सोबत ग्रिष्माच्या चकाकी सारखी रंगीत चोळी घालावी. आता या बरोबरच साज म्हणून गर्द विजेची माळ अगदी केवड्या प्रमाने सहज वेणीवर माळुन ऋतु सोहळ्यासाठी सज्ज असावे."
किती सुंदर भाव | अगदी तरल.

"नितळ निळाई आकाशाची अन क्षितिजाची लाली,
दवात भिजल्या वाटेवरती किरणांची रांगोळी.
पानांमाधली सळसळ हिरवी अन किलबिल पक्षांची,
झुळझुळ पाणी वेळूमधुनी उडे शिळ वाऱ्याची.
कोठेही जा अवती भवती निसर्ग एकच आहे.
हे जीवन सुंदर आहे."
विधात्याने आपल्याला दिलेली अमुल्य देणगी म्हणजे निसर्ग. याने आपले जीवन अधिक सुंदर झाले आहे.काळ, वेळ, ठिकाण,देश,हवामान यानुसार बदलतात ती निसर्गाची रुप. पण खरच जगाच्या पाठीवर कोठेही गेल तरीही निसर्ग एकच आहे. याला ठरावीक सिमारेषा नाही. देश नाही. धर्म, प्रांत, जात-पात काही लागू पडत नाही.
" गोठ्यातील गाई पासुन ते डबक्यातील बेडका पर्यंत, आणि गर्वाने पिसारा फुलवुन नृत्य करणार्या मयुरा पासुन ते भिरभीर करत कुंपण काठीवरती बसणार्या चतूरा पर्यंत, सगळीकडे त्याची किमया आहे. निळसर पांढ-या निसुर्डी पासून ते गोलाकार, जाळीदार थेंबांनी भरुन फुलणार्या दवबिंदू पर्यंत सगळीकडे तोची किमयागार."

पहाटेच्या वाऱ्याकडुन
थोडीशी चंचलता घ्यावी,
कोवळ्या त्या किरणांकडुन
थोडीशी कोमलता घ्यावी,
उमलत्या फुलाकडुन
नाजुकशी सुंदरता घ्यावी
थंड मंद हवेला कसं
नाजुक स्पर्शाने जाणावे.
निर्मात्याच्या अविष्काराने
धुंद होउन जावे.

निसर्गा कडून काय काय घ्यायचे याच कवी ईथे सुंदर वर्णन करतात. चंचलता, कोमलता आणि सुंदरता घेऊन धुंद होऊ पाहताना निसर्ग प्रेमींनी ही गोष्ट देखील लक्षात ठेवली पाहिजे की निसर्गातील प्रत्येक गोष्टीचा आनंद आपण घेतला पाहिजेच, पण त्या बरोबरच पुढील पिढी साठी हा नैसर्गिक ठेवा जतन, संवर्धन आणि संरक्षण करणे हि काळाची गरज आहे तसेच आपली नैतिक जबाबदारी देखील आहे.

मध्य महाराष्ट्र, विदर्भ, मराठवाडा, खानदेश तसेच कोकण या प्रत्येक विभागाने आपल्याला भरभरून नैसर्गिक विविधता बहाल केली आहे. कास पठारावर असणारे विविध प्रकारचे पक्षी व प्राणी, कामशेत, माळशेज सारखे वैविध्यतेने नटलेले घाट, अलिबाग, दापोली, मुरुड पासून रत्नागिरी पर्यंत पसरलेले समुद्र किनारे आणि त्या लगत असणारे जलदुर्ग, महाबळेश्वर, पाचगणी सारखी थंड हवेची ठिकाणे, बुलढाण्यातील खार्या पाण्याचे लोणार सरोवर, निघोज चे रांजणखळगे, महाराजांच्या काळातील अनेक गड, किल्ले असा भरभरून मिळणारा निसर्ग कोणाला पहायला आवडणार नाही! गर्द झाडी आणि उंचसखल डोंगराळ भाग, हिरवी गार शेत, अवखळ वाहणारी नदी, खळाळून हसणारे झरे, मोजेत वेळू मधून शीळ घालणारा वारा, किलबिलाट करणारे विहंग आणि पाण्यावरील जलतरंग कोणाला पहायला आवडणार नाही! पण आजच्या काळात वेळे अभावी म्हणा किंवा शहरीकरणाचा वाढता वेग म्हणा, अशा काही कारणांमुळे आपल्याला या सुंदर निसर्गाच्या सान्निध्यात राहण्यासाठी जास्त वेळ मिळत नाही. काहीजण फक्त बागेत जाऊन ते सुख अनुभवत असतात तर काहींच्या नशिबी ते ही नाही. अशाच निसर्गप्रेमी मंडळींना जुन्या-नवीन नैसर्गिक सौंदर्याची ओळख आणि देवाणघेवाण पुढे कायम ठेवण्यासाठी हा प्रेमळ धागा चालू आहे.

(वरील मनोगत नि.ग. प्रेमी सिद्धी या मायबोली आयडीने दिले आहे.)

1564837557-picsay.jpg

(फोटो मायबोली आयडी शाली यांच्याकडून साभार)

आला आषाढ-श्रावण

आल्या पावसाच्या सरी

किती चातकचोचीने

प्यावा वर्षा‌ऋतू तरी!

पावसाळ्यात बा सी मर्ढेकरांच्या ह्या ओळींचे स्मरण होत नसेल असा मनुष्य विरळाच. वर्षाऋतूत तृप्त न्हाऊन निघालेल्या धरणीने आता हिरवाकंच शालू नेसला आहे. सगळीकडे दिसणाऱ्या हिरव्या रंगाच्या नाना छटा आता नेत्रसुखद गारवा देतायेत. आषाढात गर्जत पडणाऱ्या पावसाने सगळीकडे वातावरण कुंद करून सोडले आहे. बळीराजा सुखावला आहे. आता श्रावणाचे दमदार आगमन ... पंचमीपासून सणासुदींना सुरुवात. मनुष्य हा मूळचा निसर्ग पूजक त्यात आपण भारतीयांनी आपल्या सर्व सणसभारंभात निसर्गातील प्रत्येक घटकाला यथोचित सामावून घेतलंय. आपल्या हिंदूसंस्कृतीत निरनिराळ्या पूजा आणि पूजेत वापरल्या जाणा-या पानाफुलांना विशेष महत्व आहे. श्रावणातली सगळी व्रतवैकल्य निसर्गाच्या समीप घेऊन जाणारी, निसर्ग अनुभवायला,जपायला शिकवणारी. या निसर्गाच्या गप्पांच्या ३४ व्या धाग्यावर सर्व नि ग करांचे मनपूर्वक स्वागत. हा निसर्गाच्या गप्पांचा धागा सर्वांसाठी निखळ आनंदी, ताण दूर करणारा, नवनवीन माहिती आणि अनुभवाची देवाणघेवाण करणारा आणि सर्वांगाने बहरणारा ठरो असे निसर्गदेवतेला आवाहन.

(वरील मनोगत नि.ग. प्रेमी ऋतूराज या मायबोली आयडी यांचे आहे)

निसर्गाच्या गप्पा या धाग्याची सुरुवात ५ डिसेंबर २०१० पासून झाली.
मागील धागे.
(भाग १) http://www.maayboli.com/node/21676 (भाग २) http://www.maayboli.com/node/24242
(भाग ३) http://www.maayboli.com/node/27162 (भाग ४) http://www.maayboli.com/node/29995
(भाग ५) http://www.maayboli.com/node/30981 (भाग ६) http://www.maayboli.com/node/32748
(भाग ७) http://www.maayboli.com/node/34014 (भाग ८) http://www.maayboli.com/node/34852
(भाग९) http://www.maayboli.com/node/35557 (भाग१०) http://www.maayboli.com/node/36675
(भाग ११) http://www.maayboli.com/node/38565 (भाग १२) http://www.maayboli.com/node/40660
(भाग १३) http://www.maayboli.com/node/41996 (भाग १४) http://www.maayboli.com/node/43114
(भाग १५) http://www.maayboli.com/node/43773 (भाग १६) http://www.maayboli.com/node/45755
(भाग १७) http://www.maayboli.com/node/47785 (भाग १८) http://www.maayboli.com/node/48236
(भाग १९) http://www.maayboli.com/node/48774 (भाग २०) http://www.maayboli.com/node/49280
(भाग २१) http://www.maayboli.com/node/49967 (भाग २२) http://www.maayboli.com/node/50615
(भाग २३) http://www.maayboli.com/node/51518 (भाग २४) http://www.maayboli.com/node/52059
(भाग २५) http://www.maayboli.com/node/53187 (भाग २६) http://www.maayboli.com/node/54423
(भाग २७) http://www.maayboli.com/node/55016 (भाग २८) http://www.maayboli.com/node/55962
(भाग २९) http://www.maayboli.com/node/57203 (भाग ३०) http://www.maayboli.com/node/58808
(भाग ३१) http://www.maayboli.com/node/60825 (भाग ३२)https://www.maayboli.com/node/63032 (भाग 33)

विषय: 
शब्दखुणा: 
Groups audience: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

कोणाला कांचनाच्या झाडाचे कलम कसे करतात माहिती आहे का? माझ्याकडे काही दुर्मिळ / हटके फुलान्चे रंग असलेली जी काही झाडे आहेत त्यापैकी एक हा लालसर गुलाबी कांचन. त्याची रोपे बनवावीत असा विचार आहे.

IMG_20191206_155548.JPG
.
IMG_20191206_155635.JPG
.

प्रत्येक झाडाची कलम करण्याची पध्दत वेगळी असते का? युट्युबवर खुप पध्दती आहेत कलम करण्याच्या. पहायला छान वाटतात. माझा एक प्रश्न आहे. समजा लाल गुलाबावर पांढरा गुलाब कलम केला तर दोन्ही रंगांची फुले येतात का? दुसरे म्हणजे वनस्पतिंचा संकर कसा करतात?

>>>कोणाला कांचनाच्या झाडाचे कलम कसे करतात माहिती आहे का? माझ्याकडे काही दुर्मिळ / हटके फुलान्चे रंग असलेली जी काही झाडे आहेत त्यापैकी एक हा लालसर गुलाबी कांचन. त्याची रोपे बनवावीत असा विचार आहे.<<<<

कांचनच्या फांद्या तिरका कट घेऊन पावसाळ्यात लावल्या तर नक्की रुजतात...

पान ३१:

बेक्कार आणि क्रुर असतो हा. >>> माणसाने इतर कुठल्याही प्राणी/पक्षाला क्रूर म्हणू नये.

मुरारी मस्तच. असे नाव का पडले असावे?

ते फूल झिनीया आहे ना? बघून ड्राँईंग ग्रेड परीक्षेची आठवण झाली Happy

स्वर्गिय नर्तक >>> तो पण रोज दिसतो? लय भारी. पण तो पांढरा आणि लांब शेपटीचा असतो ना? का रंग बदल आणि लांब शेपटी हे फ्क्त वीणीच्या हंगामापुरते असते? का ही मादी आहे आणि तो नर असतो?

पान ३२:

गप्पीदास, फुलपाखरू मस्तच!

दिपमाळ आणि कवडी पाट लय भारी!

लालसर गुलाबी कांचन दुर्मिळ नाहीये. स्वर्णकांचन (नावच किती महाग आहे - डबल सोने) जरा दुर्मिळ आहे. जिप्स्याचे फोटो आहेत माबोवर कुठेतरी. राणीच्या बागेत आहे बहुतेक.

वर्षा इंडीयन मॅगपाय रॉबीन मस्तच!!

एकेक फोटो आहाहा, खारुताई गोड. आमच्यामागे झाडावर असायची, हल्ली दिसत नाही. कांचन फुलांचा हा रंग मला जास्त आवडतो पण तो फार दिसत नाही.

धन्यवाद हरिहर, माधव.
हा अलिकडे दिसला होता. पंख हलवत बसला होता म्हणून नाहीतर दगडातनं कोरल्यासारखा वाटत होता.
कॉर्मोरंट. पाणकावळा.

थँक्स किट्टू, अन्जू
रच्याकने, हे पाणकावळे स-त-त पंख पसरुन हलवत बसलेले असतात, असं वाटतं ओले पंख वाळवायचेत की काय. बघावं तेव्हा हेच चालू असतं. कशासाठी करतात असं? कुणाला माहिती आहे का?

वर्षा पाणपक्ष्यांमध्ये काहीजण सुर मारुन शिकार करतात तर काही पाण्यात खोलवर डुबकी मारुन शिकार करतात. (पाण्यात उभे राहून लांब चोचीने शिकार करणारेही आहेत) खंड्या सारखे पक्षी सुर मारतात त्यामुळे त्यांच्या पंखांवर तेलकट आवरण असते. त्यामुळे चटकन शिकार पकडून लगेच पाण्याबाहेर पडू शकतात. बदके व पाणकावळे पाण्याखाली शिकारीचा पाठलाग करतात. त्यामुळे त्यांचे पंख वॉटर रेपिलंट नसतात. पाण्यात उतरल्यावर त्यांचे पंख चटकन पाण्यात भिजतात. त्यामुळे पाण्याखाली पोहताना बुडबुडे तयार होत नाहीत व शिकार सावध होत नाही. पण ह्या पुर्ण भिजलेल्या पंखांनी उडता येत नाही. त्यामुळे खंड्यासारखे पक्षी अंग झटकून चटकन पंख साफ करतात पण पाणकावळ्यांना पंख पसरुन उन्हाच्या दिशेने उभे रहावे लागते. पाणपक्ष्यांनाच नाही तर जवळ जवळ सर्वच पक्ष्यांच्या पिसांवर हे ऑईली इन्सुलेशन असते. अगदी पाळलेल्या कोंबड्यांना देखील असते. हे पक्षी हाताळले तर स्पष्ट जाणवेल असा हा तेलकट पदार्थ आपल्या हाताला लागतो.

माझ्या ब्लॉगवरुन येथे इमेज देता येते का ते पाहिले. जमतेय असे वाटतेय. Happy कुणाला नाही दिसली तर सांगा नक्की. (फोटो खुप जुना आहे)

Yellow eyed Babbler

देवराई
आमच्या देवराईत एक दादा येतात त्यांच्या म्हशी चारायला. देवराई त्यांचीच आहे. बरेचदा आम्ही गप्पा मारत बसतो. त्यांच्याकडे अनेक किस्से आहेत ऐकण्यासारखे. नाहीतर त्यांच्या रेडीओवरची गाणी ऐकत बसणे हा उद्योगही आवडतो मला. आज त्यांना देवराईच्या अलिकडील भागात आल्यावर फोन करायला सांगितला होता. चार वाजता त्यांचा फोन आला आणि मी गेलो. त्यांना म्हणालो की देवराईच्या या टोकापासुन त्या टोकापर्यंत म्हशी घेवून जावू. मी सोबत येतो. त्यांना माझी ही विचित्र इच्छा काही समजेना. मग त्यांना सांगितले की मला आज काहीही झाले तरी म्हशींच्या पाठीवर बसलेल्या जंगली सांळूखी पहायच्यात. जवळून. तुमची सवय असेल त्यांना. उडणार नाहीत. मग आम्ही या टोकापासुन त्या टोकापर्यंत पाऊन तासात गेलो. पण काय दुर्दैव असेल माझे! कोतवाल आणि मैना दिसूनही त्या म्हशींच्या पाठीवर काही बसल्या नाही. गुराखी दादांनी कचकचीत शिवी घालून सांगितले की तुम्ही या सकाळी लवकर. हव्या तेवढ्या मैना आणि गोविंद दिसतील जवळून. हे सर्व इथे लिहायचे कारण म्हणजे या पक्षी निरिक्षणाच्या छंदाने आज मला गुरे वळायला लावली. आणि हे कमी म्हणून की काय, उद्या गुरे वळायचे आमंत्रणही मिळाले. Lol
घरी आल्यावर बायकोची कॉमेंट होती “आता या पक्ष्यासांठी म्हशी घ्यायच्या का? रोज सकाळी उठून म्हशींमागे जात जा लंच बॉक्स आणि कॅमेरा घेवून” Lol
हा छंद आता ‘नादात’ बदलला आहे. त्याचे व्यसन नाही झाले म्हणजे मिळवली.

आणि ही आहे ती दिल तोडने वाली मैना. Wink

(दिगंतरावरील माझी आजची नोंद इकडेही टाकली आहे आज.)

वा सर्व प्[ओस्टी म्नस्तच. वर्षा सुंदर फोटो. हरीहर सुरेख फोटोज. मनिम्याउंनी फोटॉ लावलेलं फुलांचं रोप, झिनिया ना, कसला मस्त गुलाबी रंग आहे. हॉट पिंक.

मनिम्याउंनी फोटॉ लावलेलं फुलांचं रोप, झिनिया ना, कसला मस्त गुलाबी रंग आहे. हॉट पिंक.
Submitted by सामो on 15 December, 2019 - 03:13
धन्यवाद सामो. झिनिया नाही ग कांचन आहे Happy

आजचे अनपेक्षित पाहुणे
IMG-20191215-WA0005.jpg
.
IMG-20191215-WA0004.jpg

Pages