ज्ञानेश्वरांच्या चरित्रविषयक मतभेद

वरती कोणीतरी मुद्देसूद काही प्रश्न उपस्थित केले आहे …. म्हणजे ज्ञानदेव नव्हतेच असे मानले तर नावांचा प्रश्न उद्भवत नाही असे काहीतरी >>>>> वर धाग्यात लिहिलेले प्रश्न वेगवेगळ्या संशोधकांनी वेगवेगळ्या पुस्तकातून वेगवेगळ्या काळात, वेगळ्या परिस्थितीतून मांडले आहेत म्हणजे पहिला मुद्दा मांडला त्याला तिसर्या मुद्द्याचा संदर्भ नसेल किंवा असेल तरी ज्याने त्याने त्यांचे मुद्दे मांडलेत. आपल्याला देखील हे सर्व मुद्दे सेपरेट चर्चायचे आहे. त्यांचा एकमेकांशी संबंध जोडण्याला काहीही अर्थ नाही.>>>
ते मुद्दे मीच मांडले होते

वर धाग्यात लिहिलेले प्रश्न वेगवेगळ्या संशोधकांनी वेगवेगळ्या पुस्तकातून वेगवेगळ्या काळात, वेगळ्या परिस्थितीतून मांडले आहेत
>> हे संदर्भ देता आले तर प्लीज द्या. म्हणजे, एखादे पुस्तक, संशोधक इ इ,

संदर्भ फेसबुकचे असतील तर नाही दिले तरी चालतील

इब्लिस,

ता.क.
दाभोळकरांचा व फलज्योतिषावर विश्वास नव्हता, असेही यातून दिसून येते. (हे लिहायचे राहिले होते)

म्हणुन मी फलज्योतिष शिकलो आणि माझा हे शास्त्र आहे यावर विश्वास आहे.

मा. डॉ दाभोळकर कधी कधी चर्चा भलत्याच टोकाला न्यायचे हे सांगण्यासाठी ते वाक्य तसेच्या तसे लिहले आहे. वास्तविक हे पत्र मी त्यांच्याच पुस्तकातील वाक्याला अनुसरुन लिहले होते. यावर त्यांनी काही काही शास्त्रीय विधानातुन हे कसे अशक्य आहे हे लिहणे मला अपेक्षीत होते तसे घडले नाही.

असो, त्यांनी केलेल्या बुवाबाजी च्या विरोधातल्या कामाविषयी आदर आहेच तो व्यक्त करुन माझ्या बाजुने ही चर्चा इथेच समाप्त करतो.

<<<<हे विठ्ठलपंत तरी अस्तित्वात होते का? >>>>>>>>>>>>>ज्ञानदेवा ह्यांना माफ करा… ज्या ज्ञान्देवांसाठी हि लोकं इतक्या हिरीरीने भांडताहेत विठ्ठलपंत हे त्यांचे वडील होते हे सुद्धा ह्यांना माहिती नाही … ज्ञादेवांचे वडील अस्तित्वात नव्हते अशी शंका अजूनतरी उपस्थित झाली नव्हती (ती झाली अस समजायला हरकत नाही) हाहा>>>> खरं आहे तुमचं म्हणणं. माफीसाठी ज्ञानदेवांकडे रेकमेंड केल्याबद्दल धन्यवाद

इतिहासातील प्रत्येक व्यक्ती आणि घटना यांचे पुरावे मिळतीलच असे नाही. प्रत्येक गोष्ट सिद्ध करून दाखवा किंवा पुरावे द्या ,अन्यथा आम्ही सांगू तो (विकॄत ) इतिहास मान्य करा, असे हल्लीच्या ब्रिगेडी (कथित) विचारजंतांचे म्हणणे असते. तेच मग अशा शंका- कुशंका काढून सूर्यावर थुन्कण्याचे उद्योग करत असतात . >>>>>>>>>>>>>>>>१०००००००००+ अनुमोदन

महाराष्ट्रातल्या देशभक्तांच्याबाबतच्या / संतांच्या चरित्राबाबत शंका उपस्थित करणे यामागे कोण आहे याचा शोध घ्यायला हवा. इतर राज्यात अश्या गोष्टी घडत नसाव्यात/ नाहीत.

अगदी १९४७ सालानंतर काळात छ. शिवाजीमहाराजांना वाट चुकलेले देशभक्त संबोधणे किंवा त्यांची संभावना लुटेरे म्हणुन करणे इ. गोष्टी जाणिवपुर्वक केल्या जात आहेत असे मला वाटते. हे महाराष्ट्राच्या बाहेरच्या लोकांकडुन केले जात होते त्यामागे अनेक कारणे असतील.

आज परिस्थीती अशी आहे की महाराष्ट्रातला समाजच पुरोगामित्व जपण्यासाठी नको त्या वादाला अकारण जन्म देत आहे. यात पाकिस्थानाप्रमाणे पोथीनिष्ठ असायला पाहिजे असे नाही. पण जे वादाचे विषयच नाहीत ते निष्कारण निर्माण होतात. याविरुध्द समाज विघातक कृती असे घोषीत करुन कायदेशीर कारवाई होईल का याची शक्यता तपासुन पहायला हवी.

<< इतर राज्यात अश्या गोष्टी घडत नसाव्यात/ नाहीत. >> मला वाटतं इतर राज्यांतच नव्हे तर जगाच्या पाठीवर सर्वत्र अशा गोष्टी घडतच असाव्यात. शेक्सपियरच्या नांवावरची नाटकं त्याने स्वतः लिहीलीच नव्हती तर कुणाची तरी चोरलेली होतीं, लिंकन हा निग्रोद्वेष्टा होता अशा तथाकथित पुराव्यानिशी आरोप करण्याच्या घटना इतर देशातही होतच असतात. अशा प्रत्येक गोष्टीकडे आपण किती गंभीरपणे पहायचं हें आपणावरच असतं. किंबहुना अशा बर्‍याच प्रकरणात [सर्वच नव्हे] कांहींतरी सनसनाटी लिहून प्रसिद्धी मिळवण्याचीच हांव असते व त्यावर 'दुर्लक्ष करणं' हाच एक जालीम उपाय असावा.

ऋषीचे कूळ अन नदीचे मूळ शोधू नये असे म्हणतात. अन त्याच बेसिसवर विरोध सुरू आहे, पण हे असे म्हणतात, ते का?

अपेक्षाभंगाचे दु:खच होईल असे नसते. अनेकदा अपेक्षाभंगाचा आनंदही होऊ शकतो.

भाऊ नमसकरजी,

मराठी माणसे राजकारणात दिल्लीवाल्यांना भारी पडतात. यासाठी बर्‍याच वेळा शिवाजी महाराजांना विरोध हा अमराठी लोकांनी केलेला मराठी लोकांच्या श्र्ध्देवरचा आघात असतो. महाराजांविषयी श्रध्दा जर जागरुक असतील तर दिल्लीकरांच्या विरोधाची धार तीव्र असेल असा विचार करुन त्यांच्या जन्मतारखे विषयी तर कधी त्यांच्या देशभक्ती विषयी प्रश्न उपस्थीत केले गेले. शेवटचा प्रयत्न पत्रकार खुशवंतसिंगांनी केला. लोकांनी ते मासीक जाळल्यानंतर परत असा प्रयत्न झाला नाही.

राजकारणासाठी मग खास करुन संतांना बदनाम करण्याचा प्रयत्न काही राजकारण्यांनी आणला. याचाच पदर ओढुन ज्ञानेश्वर महाराजांना बदनाम करण्याचा घाट घातला जातो आहे. ज्ञानेश्वर महाराज मराठीचे आद्य प्रवर्तक आहेत. एकदा त्यांच्या चरीत्रावरुन त्यांना बदनाम केले म्हणजे त्यांच्या कार्यावर शंका उपस्थित होतील. मग पुढे मराठी भाषीकांना आपला आद्य प्रवर्तक कोण याचाही विसर पडेल हा डाव आहे.

दुर्दैव इतकेच की मायबोलीवर मराठी माणसे ह्या डावाला बळी पडली. एका बाजुला ज्ञानेश्वरांचे साहीत्य हे विद्यावाचस्प्ती ( डॉक्टरेट ) च्या प्रबंधाला उपयोगी होत असताना ज्याचा उपयोग नाही अश्या विषयावर चर्चा करत बसणे. विराण्या लिहलेले ज्ञानेश्वर हे कोणी वेगळेच होते हे म्हणणे अर्थ हीन आहे.

वाल्मीकी आधी वाल्या होता म्हणुन रामायणाच्या पठणाने मिळणारा आनंद, शाश्वत जीवनमुल्ये यात काही कमतरता येते का ?

हे असले प्रश्न सामान्य जनाचे बुध्दीभेद करण्याचा प्रयत्न असतो. परिणामी संस्क्रुतीच्या मुळशी असलेली श्रध्दा स्थाने डळमळीत होतील की काय अशी भिती ग्रासते म्हणुन मला प्रतिवाद करण्याची इच्छा होते.

>>हे असले प्रश्न सामान्य जनाचे बुध्दीभेद करण्याचा प्रयत्न असतो. परिणामी संस्क्रुतीच्या मुळशी असलेली श्रध्दा स्थाने डळमळीत होतील की काय अशी भिती ग्रासते म्हणुन मला प्रतिवाद करण्याची इच्छा होते.

अगदी मनातले बोललात
खरे तर असे हेतूतः बुद्धीभेद करणारे काही असेल तर ते रोखलेच पाहिजे.

<< वाल्मीकी आधी वाल्या होता म्हणुन रामायणाच्या पठणाने मिळणारा आनंद, शाश्वत जीवनमुल्ये यात काही कमतरता येते का ? >> नितीनचंद्रजी, मीं देखील नेमकं हेंच म्हणतोय. फक्त, एखादं संशोधन खोडसाळपणाचं वाटलंच, तर हा एखाद्या कटाचा भाग आहे असं मानून त्यावर तुटून पडण्यापेक्षां 'दुर्लक्ष करणं' हाच उपाय असावा. [मला नाही वाटत अशा तिरसट संशोधनामुळे शेक्सपियरच्या वाचकवर्गात किंवा लिंकनच्या चाहत्यांत तसूभरही फरक पडला असेल]. शिवाय, संशोधनाची खुमखुमी ही निर्हेतूक व निरागसही असूं शकते, हेंही आहेच -

अगदी १९४७ सालानंतर काळात छ. शिवाजीमहाराजांना वाट चुकलेले देशभक्त संबोधणे किंवा त्यांची संभावना लुटेरे म्हणुन करणे इ. गोष्टी जाणिवपुर्वक केल्या जात आहेत असे मला वाटते.

.......

महराष्ट्रच नै नितिन भौ गुजरातचे गांधीजी आणि काश्मिरचे नेहरु यांच्यावरही टीका होतच असते.

<<ऋषीचे कूळ अन नदीचे मूळ शोधू नये असे म्हणतात. अन त्याच बेसिसवर विरोध सुरू आहे, पण हे असे म्हणतात, ते का?

अपेक्षाभंगाचे दु:खच होईल असे नसते. अनेकदा अपेक्षाभंगाचा आनंदही होऊ शकतो.>>+१

ज्याचा उपयोग नाही अश्या विषयावर चर्चा करत बसणे. विराण्या लिहलेले ज्ञानेश्वर हे कोणी वेगळेच होते हे म्हणणे अर्थ हीन आहे.>>

आणि तसे म्हटले गेले नाही तरी 'असा प्रवाद आहे' अशी घाणेरडी मखलाशी केली जातेच जाते.

>>हे असले प्रश्न सामान्य जनाचे बुध्दीभेद करण्याचा प्रयत्न असतो. परिणामी संस्क्रुतीच्या मुळशी असलेली श्रध्दा स्थाने डळमळीत होतील की काय अशी भिती ग्रासते म्हणुन मला प्रतिवाद करण्याची इच्छा होते.

+१००००००००००००००००००

<< परिणामी संस्क्रुतीच्या मुळशी असलेली श्रध्दा स्थाने डळमळीत होतील की काय अशी भिती ग्रासते म्हणुन मला प्रतिवाद करण्याची इच्छा होते.>> अशा फुटकळ वावटळी सोडाच पण प्रचंड चक्रीवादळानाही दाद देत नाही हीच तर खर्‍या संस्कृतिची खरी ओळख आहे, असं नाही वाटत ?

>>>> अशा फुटकळ वावटळी सोडाच पण प्रचंड चक्रीवादळानाही दाद देत नाही हीच तर खर्‍या संस्कृतिची खरी ओळख आहे, असं नाही वाटत ? <<<<
भाऊ, तेव्हा तशा खर्‍या संस्कृतीच्या ठाम ओळखीला "अन्धश्रद्ध" ठरविणार्‍या चळवळी अन वळवळी यांनाहि नजरेआड करू नका बर का!

संस्कृतीवरच्या (विशेषतः मराठी) 'खोडसाळ हल्ल्याने' विचलित-व्यथित होणार्‍या आपल्या सर्वांना एकच बाब नम्रपणे निदर्शनास आणून देऊ इच्छिते की, हे बहुतांशी वाद-विवाद विसाव्या शतकाच्या पूर्वार्धात झाले. आणि यात भाग घेणारे सर्वजण संतसाहित्याचे सश्रद्ध अभ्यासक होते. त्यांच्यामागे राजकारण, ब्रिगेडी-संघिष्ट-कम्युनिष्टी अशा कुठल्याही विचारसरणींनी अवास्तव प्रेरित होऊन हे लेख आलेले नव्हते. याउप्पर शंका असेल तर स्वत: आधी ते लेख वाचा आणि मग अर्थहीन्/घाणेरडी मखलाशी/ खोडसाळपणा/बुद्धीभेद वगैरे शब्दयोजना या वादांसाठी करा.
कृपया. धन्यवाद.

हेमाशेपो.

तरीच म्हटलं अजून.............................असो.

हो,
बाष्कळ बडबडीचा फुगा अधिकारवाणीने फोडला, की ह्या असल्या कॉमेंट्स जोशींकडून येणारच.

@ जमा...
>>>> माय बाप विठ्ठल. त्याची चार मुले
>>>> संसारातून निवृत्ती मग ज्ञानाच्या सोपानावरून पुढे गेले कि मुक्ती. हे सर्वच एक रूपक आहे असे वाटू लागते. <<<<<

संसारातुन अर्थात सांसारिक मायापाश मोहातून तसेच दैहिक वासनेतुन "ज्ञानाशिवाय" निवृत्ती होऊच शकत नाही, तर ज्ञान आधी हवे ना? पण त्याचबरोबर स्मशानवैराग्यासारखी काही घटनातून्/शारिरिक अनुपलब्धतेमुळे भौतिक घटना/प्रसंगामुळे वा उपजत क्षमतेमुळे (उदा.रामदासस्वामी) वैराग्य अर्थात निवृत्ती आधी आली असेल तरी पुढे जायला, त्या निवृत्तीमुळेचे नि:ष्पन्न शोधायला ज्ञान हवेच ना? म्हणजे निवृत्ती आधी की ज्ञान आधी हा प्रश्न आधी अंडे की आधी कोंबडी या सारखा झाला......
बर कोणीही आधी असो, त्या दोहोंच्यामधेच सोपान हवे ना? ते तिसर्‍या क्रमांकी येऊन कसे चालेल? कारण निवृत्ती व ज्ञान व्यक्तिच्या ठाई एकत्र एकवटले की मुक्ति आपोआपच येते, त्याकरता वेगळ्या सोपानाची गरज नाही. मात्र निव्वळ निवृत्ती वा निव्वळ ज्ञान यांचेदरम्यान सेतू नसेल, तर मात्र पुढील कोणतीच बाब अशक्य.
असो, हे आपले माझे तर्क...
बाकीच्यांचे चालुद्यात.

माफ करा, पण थोडेसे विषयांतर..... द्य्नानेश्वर व समाधी यांचा संबंध आहे म्हणून इथे.
नीट विचार केला तर 'समाधी' घेणे ही आत्महत्याच नाही का?
तसेच 'प्रायोपवेशन', 'संथारा' सुद्धा आत्महत्याच नाहीत का?
सद्ध्याच्या कायद्यानुसार अजून तरी आत्महत्या हा गुन्हा समजला जातो. पण तरीही वरील तिन्ही प्रकारांचे मात्र उदात्तीकरण केलेले आहे..... असे का? हे प्रकार कायद्याच्या कक्षेबाहेरचे का? एखाद्या विधी जाणकाराचे मत जाणून घ्यायला उत्सुक आहे.

<<भाऊ.... खर्‍या संस्कृतीच्या ठाम ओळखीला "अन्धश्रद्ध" ठरविणार्‍या चळवळी अन वळवळी यांनाहि नजरेआड करू नका बर का! >> 'भिंत चालवली', रेड्याकडून वेद वदवले' इ.इ. हा संस्कृतिचा गाभा नसून 'ज्ञानेश्वरी' हाच आहे, असं मला वाटतं. 'अंधश्रद्धा निर्मूलनाचा' रोंख नेमका कशावर आहे, हें जाणूनच तशा चळवळी नजरेआड करायच्या कीं नाहीं हें मीं , तुम्ही व आपण सर्वानीच ठरवायचं आहे.

भाऊ,
झोपल्याला जागे करता येते. या सोंग घेणार्‍यांना जागे करणे अशक्य.
प्राचीन भारतीय सोन्स्क्रूती कित्ती बै ग्रेट, अन सायन्स किती अ‍ॅडव्हान्स्ड असं म्हणणार्‍या खासदारांचे संसदेतले तारे ऐकले नाहीत का तुम्ही?

हे बहुतांशी वाद-विवाद विसाव्या शतकाच्या पूर्वार्धात झाले. आणि यात भाग घेणारे सर्वजण संतसाहित्याचे सश्रद्ध अभ्यासक होते. त्यांच्यामागे राजकारण, ब्रिगेडी-संघिष्ट-कम्युनिष्टी अशा कुठल्याही विचारसरणींनी अवास्तव प्रेरित होऊन हे लेख आलेले नव्हते. >>>> इथेच तर ग्यानबाची मेख आहे. दुर्दैवाने बहुतांश लोकांबद्दल आज अस म्हणता येत नाही ही वस्तुस्थिती नाही का? यू. म . पठाणांसारखे खरे अभ्यासक आज कितीसे दिसतात ?

अरे, भाग्याने भारतात,जन्म लाभलाय, मराठी सारखी सुंदर समृध्द भाषा मायबोली म्हणून लाभली आहे. काही पूर्वजन्मी ची बहुत सुकृताची जोडी असेल म्हणून ज्ञानेश्वरी वाचण्याची इच्छा होतेय.... अन करतायत काय तर .............. ?

त्या जुन्या काळच्या आदरणीय अभ्यासक लोकांबद्दल नाही लिहित. पण एक विनोद आठवला.
एक भिकारी असतो त्याला एक माणूस विचारतो तुला एक कोटी रुपये मिळाले तर काय करशील ?
तर भिकारी उत्तर देतो की एक शानदार ऑफीस उघडेन, एक झकास पैकी मोटार गाडी घेइन...... त्या गाडीने रोज ऑफीसला जाईन ...... आणि भीक मागेन !

विनोद थोडा चुकीचाच आहे. ज्ञानेश्वरीच मोल रुपयात करता येत नाही.

या तर्‍हेचे वाद निर्माण करण्यासाठी (च) संशोधनाचा आव आणणारे लोक मला त्या भिकार्‍या सारखे वाटतात. हे कुणा एकाला उद्देशून लिहिले नाही. वैयक्तिक पणे घेउन अर्थाचा अनर्थ न व्हावा ही विनंती. ज्ञानेश्वरांबद्दल वाचाव, ज्ञानेश्वरी वाचावी अस वाटतय हेच खर महत्वाच. बाकी वादविवाद काय मायबोलीवर सुरुच असतात.

असो या प्रतिसादात कुणाचा अधिक्षेप घडला असेल, दुखावले असेल तर त्या माउलींनी क्षमा करावी.