बर्‍याच दिवसांच्या विश्रांतीनंतर- पुन्हा एकदा! संस्कृतमौक्तिके- नीतिशतक लेखमालेचा पाचवा भाग.
रोज २ श्लोक लिहीत जाईन म्हणजे मलाही सोयीचं होईल.
आधीचे भाग-
भाग १-
भाग-२
भाग-३
भाग ४
---------------------------------------
दुर्जनपद्धति- दुर्जनांची लक्षणे सांगणारी पद्धति अथवा श्लोकसमूह.
अकरुणत्वमकारणविग्रह: परधनापहृति: परयोषितः | *(पाठभेद- परधने परयोषिति च स्पृहा)
बर्‍याच दिवसांच्या विश्रांतीनंतर-
संस्कृतमौक्तिके- नीतिशतक भाग ३ व त्या आधीच्या भागांचे दुवे येथे पाहा.
भाग ४- अर्थपद्धति
(नीतिशतकातला एक महत्वाचा भाग. धनविषयक विचार, परखडपणे मांडले आहेत भर्तृहरीने. व्यावहारिकपणाबद्दलचे हे विचार क्वचित टोकाचे वाटू शकतात, पण भावनिक होण्यापेक्षा व्यावहारिक होणे चांगले असेही पटते.)
जातिर्यातु रसातलं गुणगणस्तस्याप्यधो गच्छतु
शीलं शैलतटात्पतत्वभिजनः सन्दह्यतां वह्निना |
शौर्ये वैरिणि वज्रमाशु निपतत्वर्थोऽस्तु न: केवलं
पद्धति क्र.३- मानशौर्यपद्धति-
मानी किंवा शूर लोकांची लक्षणे या पद्धतीत सांगितली आहेत.
भाग १- अज्ञनिन्दा/मूर्खपद्धति
भाग२- विद्वत्प्रशंसा
प्राणाघातान्निवृत्ति: परधनहरणे संयमः सत्यवाक्यं
काले शक्त्या प्रदानं युवतिजनकथामूकभावः परेषाम् |
तृष्णास्रोतोविभङगो गुरुषु च विनयः सर्वभूतानुकम्पा
सामान्यः सर्वशास्त्रेष्वनुपहतविधि: श्रेयसामेष पन्था: ||२२|| (वृत्त-स्रग्धरा)
मागील भागः नीतिशतक भाग १ (http://www.maayboli.com/node/22848)
या भागात पुढील पद्धति (विद्वत्प्रशंसा) पाहू.
विद्यावंतापुढे सगळं जग नतमस्तक होतं हे सत्य (जरी क्वचित्प्रसंगी तशी स्थिती दिसली नाही, तरीही ते सत्य आहे) या श्लोकांतून सांगितले आहे.
शास्त्रोपस्कृतशब्दसुन्दरगिरः शिष्यप्रदेयागमा:
विख्याता: कवयो वसन्ति विषये यस्य प्रभोर्निर्धना: |
तज्जाड्यं वसुधाधिपस्य सुधियो (कवयो) ह्यर्थं विनापीश्वरा:
कुत्स्या: स्यु: कुपरीक्षका न मणयो यैरर्घतः पातिता: || १२|| (वृत्त- शार्दूलविक्रीडित)
बरेच दिवस डोक्यात घोळत होतं. आज मुहूर्त लागला.
संस्कृतातल्या काही काव्यांचा किंवा श्लोकांचा म्हणू मुक्त आस्वाद घ्यायचा हा प्रयत्न आहे. (मुक्त आस्वाद घ्यायचा आणि स्वतःचं संस्कृतज्ञान पाजळायचा:) )
नीतिशतक पूर्ण (१० भागात) लिहायचा मानस आहे.
श्री गणेशाच्या कृपेने निर्विघ्नपणे पार पडेल असा विश्वास आहे.
नीतिशतकम् |
नीतिशतक, शृंगारशतक आणि वैराग्यशतक अशा शतकत्रयाचा कर्ता भर्तृहरि याच्याबद्दल बर्‍याच कथा आणि दंतकथा अस्तित्वात आहेत.
त्यामुळे त्या वादात न पडता नीतिशतकाला सुरुवात करूया.
नीतिशतक = नीतिविषयक शतश्लोकांचा एक संग्रह म्हणजेच नीतिशतक.
