भाषा (२) : शब्दवेध व शब्दरंग

प्रतिध्वनी, पडसाद वगैरे अर्थ बरोबर आहेत. अनु हा उपसर्ग लागतो तेव्हा मागाहून येणारा, अनुसरणारा असा अर्थ लागतो. रण् धातूचा (हे मला आज नव्यानेच कळलं) अर्थ आहे शब्द करणे म्हणजे आवाज करणे. त्यापासून रणन.

अनुध्वनी हा शब्द मला माहित नव्हता. मी echo साठी प्रतिध्वनीच वापरत होतो. पण अर्थानुसार अनुध्वनी जास्त योग्य आहे. मागाहून येणारा ध्वनी हा अनुध्वनी असं असावं.

आणि रणरण (ऊन) वगैरे..?

रणकंदन आणि अर्थातच रणांगण पण

रण = तंटा; आवेशाचें भांडण; जोराजोराचा वादविवाद.>>>>>>
अरण्य - अ रण्य. ज्यात तंटा, भांडण,युद्ध नाही असे
त्यामुळेच "आरण्यक" ही वनात रचली गेली.

अच्छा !

आणि तिकडे उष्णता हा शब्द उश्णता असा लिहीलाय!!

अनुरणन आणि अ-रण्य + आरण्यक.

अनुरणन- चांदीच्या घंटीचा नाजूक किणकिणाट दीर्घ ऐकू यावा असा सुंदर शब्द !

दोनही शब्दांचे बंगाली कनेक्शन ऋतुराज आणि अस्मिता यांनी उघड केलेय हा सुंदर योगायोग. होय, बंगाली सिनेमा होता अनुरणन नावाचा. राहुल बोस - रिया सेन दोनही आवडते कलाकार होते त्यात. लंडनहून हॉटेल बांधायला कोलकात्यात येतात, दोन जोडप्यांना एकमेकांचा सहचर आवडायला लागतो असे काहीसे कथानक होते.

बंगाली “आरण्यक” तर प्रसिद्धच आहे आणि विशेष म्हणजे बंगालीतून थेट मराठीत भाषांतरित झालेय.

मागच्या पानावरची सराय- सराईत चर्चा लक्षवेधी होती.

ऐकूणच या धाग्यावर मजा येते डॉ. कुमार _/\_

रुणुझुणु हा शब्दही 'रण्' धातूवरून आला आहे का?

अनिंद्य, खूप सुंदर प्रतिसाद.

छान प्रतिसाद अनिंद्य. हो, तोच सिनेमा.

'आरण्यक' आवडले. इंग्रजीत 'it's a jungle out there' हे या भांडणतंटायुद्ध यांच्या अभावाच्या पूर्णपणे उलट होतं. ही एक गंमतच आहे.

अनुराधा नक्षत्र आहे. म्हणजे राधेस अनुसरणारे. खूपच डिव्होशनल असे हे सुरेख नक्षत्र आहे. माझा शुक्र व नेप्च्युन (युती) आहे या नक्षत्रातला. अजुन एक या नक्षत्रावर जन्माला आलेल्या व्यक्ती जगन्मित्र असतात. मैत्र ही भावना पराकोटीची आढळते. - वाचलेले ज्ञान.
माझा एक पूर्वीचा मित्र या नक्षत्रावर जन्मलेला आहे. जगन्मित्र आहे.

बरोबर !

विशाखा कृष्णाच्या अष्टसखींपैकी एक. नक्षत्रात नंबर १६ वा. विशाखा हे राधेचे उपनाम. मागोमाग येणारे १७ वे नक्षत्र अनु- राधा

रच्याकने :

ग्राम्य मराठीत विशाखा- अनुराधा यांना जोडीने “उंदऱ्यामांजऱ्या” म्हणतात !

अर्रे सही अनिंद्य असे आहे होय?

>>> अरण्य - अ रण्य. ज्यात तंटा, भांडण,युद्ध नाही असे
खरंच का अशी व्युत्पत्ती आहे?
मी याबाबत साशंक आहे. आरण्यके वनात लिहिली गेली की त्यांचं पठण वनात करण्याचा प्रघात आहे?

हो, स्वाती. आरण्यक नावाची सिरीज आली होती तेव्हा मी शोधलं होतं तर दोन अर्थ सापडले होते.

आरण्यक - जे अरण्यात शिकवलं जातं किंवा पठण केलं जातं. वेदांमधे ऐतरेय आरण्यक आणि तैत्तिरीय आरण्यक आणि बृहदारण्यक आहेत म्हणे.

अरण्ये भवम् आरण्यकम्।
https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%...

आरण्यक - forest dweller - वनात भटकणारा

अरण म्हणजे distant / refuge असं इथे दिसतंय. (न झगडण्याचा संदर्भ मृत्यू इत्यादींसाठी विशेषण म्हणून आला आहे.)
म्हणजे वस्तीपासून दूर जागी (एकांतात) जाऊन चिंतण्यासारखे विषय आरण्यकांत हाताळले आहेत.

उपनिषदांमध्ये आरण्यके असं नव्हे, चारही वेदांचे प्रत्येकी संहिता, ब्राह्मणे, आरण्यके आणि उपनिषदे असे चार विभाग पडतात.

हो वेदांमधे, करते दुरुस्त.

नवीन Submitted by अनिंद्य on 15 March, 2024 - 23:03 >> बापरे, म्हणजे आता मला मी_अनुपासून सावध राहिलं पाहिजे

आरण्यक चर्चा छान

आरण्यक म्हणजे रिलेटेड टू डेझर्ट म्हणतोय मोल्सवर्थबाबा. स्वाती म्हणतेय त्यानुसार वसतीपासून दूर याला जुळतय हेही

वावे/ विशाखा

“नक्षत्र”

सामो तुम्ही सर्व नक्षत्रांची all girls party असे काही लिहिले होते ना ? मजेशीर होते ते.

नक्षत्रासारखे सुंदर रूप ही उपमा स्री- पुरुष दोघांकरिता वाचलीय.

तसेच नक्षत्र उदित होते हे आपण जाणतो पण नक्षत्र“पडण्या”वरून काही मराठी म्हणी /वाक्प्रयोग आहेत. आता वापरात नाहीत. उदा.

पायावर नक्षत्र पडले - आयुष्यभर भटकत रहावे लागले

हातावर नक्षत्र पडले आहे = चोरी करण्याची सवय आहे

तोंडावर नक्षत्र पडले आहे = बडबड्या स्वभाव असणे

असो, इथून पुढची चर्चा तिसऱ्या भागात करावी म्हणतात कुमार तर तिकडे जाऊया.

सॉरी, याच धाग्यावर लिहिल्याबद्दल.
पण मला ' अनुरणन ' चा वाक्यात उपयोग हवा आहे.
पुल्लिंगी शब्द आहे का हा?
ध्वनि अशा अर्थी असेल तर पुल्लिंगी च असावा.

अनुरणन मोल्सवर्थ आणि दातेनुसार नपुंसक.

अनुरणन नपुं बरोबर आहे.