भाषा (२) : शब्दवेध व शब्दरंग

मखमल आणि मलमल वेगवेगळे आहेत

मलमल तलम.

मोझेस म्हणजे आग. आगीतून बाहेरपडून काळा पडलेला संगमरवर = काळा संगमरवर.
क्रेडिट: आमचे पर्शियनचे सर >> वा! धन्यवाद अवल. तुमचे आणि सरांचेही आभार.

मलमल अर्थातच जास्त तलम. सुती अगदी पांतळ अन मुलायम कापड. पूर्वी उत्तम मलमल कुठली? तर धोतराचे पान (एक धोतर) उलगडले अन अंगठीतून पार करता आले तर ते उत्तम मलमल मानले जाई. हीच
परीक्षा रेशमी कापडालाही वापरली जाई. पूर्ण साडी उलगडून अंगठीतून जाईल अशी रेशमी साडी उत्तम.

मखमल ही जाड असते. एका कापडाला विणीमधून वरच्या बाजूने दुसरे मउ, बारीक धागे वर आणलेले असतात. त्यामुळे त्याची जाडी वाढते, तलमपणा जातो परंतु वर येणारे धागे अतिशय नरम असतात म्हणून ती बाजू जास्त मऊ, सुखद असते.

मूसा/मोझेस कनेक्शन माहीत नव्हतं. धन्यवाद.

मर्मर हा लॅटिन ‘मार्मोर’पासून (चमकदार/gleaming) झालेला ‘मार्बल’चा भाऊ दिसतो आहे.
Much of the early classical marble came from the 'Marmaris' sea above the Aegean असाही उल्लेख दिसतो आहे तिथे.

सेंलनच्या जागी संमेलन वाचलं तर अर्थ बरोबर लागतोय का?
हा शब्द दोन ठिकाणी मिळाला. दोन्ही ठिकाणी संमेलन हवं असं वाटतंय.
१. छायाचित्राखालची पहिली ओळ.
२.
मराठी बालकुमार साहित्य सेंलन - सातवी ओळ

वाक्य “सामाजिक सेंलन घडून आले” असे होते, त्यावरुन अभिसरण असे वाटले.

संमेलन वरुन समारंभ किंवा मीटिंग सारखा बोध होतो आहे.

संमेलनचा एक अर्थ मिश्रण; भेसळ; मिलाफ. असाही आहे.

मिश्रण; भेसळ; मिलाफ.

पर्फेक्ट ! कोडे सुटले, आभार

मरमर म्हणजे मऊ, मुलायम, सॉफ्ट. संग ए मरमर म्हणजे मऊ मुलायम दगड.

उर्दू शब्द देवनागरी किंवा रोमन मध्ये लिहून अर्थ शोधायची सोय आहे का कुठे?

भरत मला थोडी उर्दु येते, किमान लिपी.
कोणते शब्द हवेत? मी लिहून देऊ?

जनरल विचारलं. मराठी शब्दांचे अर्थ ऑनलाइन शब्दकोशात शोधता येतात तसे उर्दू शब्दांचे अर्थ शोधता येतात का ते हवंय.
रेख्तामध्ये मार्बल म्हणजे संग ए मरमर कळलं. पण उलट कसं शोधायचं?

आणखी एक नवीन शब्द वाचला.

आदकरणी

= आधी केलेली कृती, पूर्वीचे आचरण.

लेखातले वाक्य “तुमची आदकरणी बघता तुमच्यावर विश्वास कसा ठेवावा?” असे होते.

मला तरी आद्य + करणी अशी फोड वाटते

भरत, रेख्ता डिक्शनरीवर जाऊन उदा. रोमनमध्ये sang-e-marmar सर्च केलंत तर उलटही दाखवतो. देवनागरीतही शोधता येईल असंच.

ओके. बघतो.

आता श्रावण / अधिक मास सुरु होईल आणि सुरु होईल धार्मिक अनुष्ठानांची लगबग. त्यात हमखास केळीचे खांब वापरतात. त्यासाठी

रंभाकंद

असा शब्द जुन्या मराठीत सापडतो.

स्री सौंदर्याचे वर्णन करतांना ‘केळीच्या खांबासारख्या मांड्या’ हे खूपदा येते. “रंभाकंद” मात्र आता हरवलय !

उदाहरण देऊ शकाल का?

ती कामाला वाघ आहे - असं काही का?

अच्छा. आलं लक्षात. माझ्या वरच्या उदाहरणात वाघ विशेषण झाला नाहीये, क्षमस्व.

दिग्गज कंपनी .. इथे दिग्गज हे विशेषण आहे, तर कंपनी दिग्गज आहे ... हे वरच्या वाघासारखे आहे.
बोलीभाषेत मजेत हे म्हणता येईल. पण वृत्तपत्रात नाही.

दिग्गज -
स्त्रियांसाठी विशेषण म्हणून वापरता येत नाही पण सुरुवात झाली तर आवडेल. एखाद्या सिनेमात अनेक दिग्गज अभिनेते/कलावंत आहेत असं आपण म्हणतो तेव्हा त्यातील सर्वांनाच गृहित धरतो.