स्लॅम बूक आठवणी - शाळा कॉलेजचा शेवटचा दिवस.!

मागच्या एका आठवड्यात लेकीच्या शाळेचा (इयत्ता चौथी) शेवटचा दिवस होता. त्यानंतर सुट्ट्या आणि परीक्षा सुरू होणार होत्या. शेवटचा दिवस म्हणजे त्या वर्षापुरते मित्रांचा निरोप घ्यायचा. म्हणून शाळेच्या गणवेषाऐवजी छान नवीन कपडे घालायला परवानगी होती. पोरगी शाळेत जाताना उत्साहात होती. परत आली ते हातात एक कागद नाचवत आली. पगाराचा चेक जसा देवासमोर ठेवतात तसे तो कागद माझ्या हातात ठेवला. कारण आपला बाप आठवणी जतन करायला त्यांचा फोटो काढून ठेवतो हे तिला माहीत आहे. आणि ईथे मुळात तो कागदच आठवणींचा होता. शेवटचा दिवस म्हणत वर्गातल्या प्रत्येकाने असा एक कागद मित्रांमध्ये फिरवला होता, आणि प्रत्येकाने त्या कागदांवर आपल्या अकलेचे तारे तोडले होते

मला तर सर्वांचे कागद बघायला आवडले असते. कारण लहान मुलांच्या विश्वात काय चालते आणि त्यांचे डोके कुठे पळते हे जाणून घेणे नेहमीच एक मजेशीर अनुभव असतो.

काही टिपिकल शुभेच्छा आणि जिव्हाळ्याची वाक्ये होती,.. जसे की वुई लव यू परुली.. कीप शाईनिंग.. आय लव यू.. आय मिस यू.. वाक्यात मध्येच एखादा बदाम बदाम बदाम.. हे जवळच्या मैत्रीणींचे काम असावे.

कोणी घर काढले होते, तर कोणी वॉशिंग मशीनचे चित्र काढून त्याला नाव दिले होते. त्यामागचे लॉजिक किंवा संदर्भ त्यांचे त्यांनाच ठाऊक.

एकाने जमाल कुडू लिहिले होते. पोरांना अ‍ॅनिमल चित्रपटापासून दूर ठेवले तरी त्यातील ट्रेंडींग गाण्यांपासून दूर ठेवणे अशक्य.

कोणी `जाने मेरी जाने मन,' तर कोणी `पंछी बनू उडता फिरू' ही गाणी(?) लिहिली होती.
तर BTS आणि Black Pink यांचा उल्लेख अनिवार्य होता.

मेस्सी v/s रोनाल्डो लिहीणारा एक फूटबॉलप्रेमी सापडला. माझे जग या वयात क्रिकेट पलीकडे नव्हते.

कोणी स्माईली फेसेस, म्हणजे हसरे चेहरे काढले होते. एकाने `कचोरी' तर एकाने `भालू कही का' असे लिहिले होते. कोणाला उद्देशून ते ठाऊक नाही.

काहींनी दिमाखात आपली स्वाक्षरी केली होती, तर काहींनी परीक्षेसाठी शुभेच्छा दिल्या होत्या. ही नक्कीच पहिल्या बाकावरची मुले असणार.

तर काहींनी आणखी तिसर्‍याच मुलाला चिडवले होते. ही नक्कीच मागच्या बाकावरची वात्रट मुले असणार.

लेकीचा वाढदिवस सुट्ट्यांमध्ये येणार हे लक्षात ठेवून कोणीतरी अ‍ॅडवान्समध्ये शुभेच्छा दिल्या होत्या.

पण या सर्वात आवडली ती एक कविता -
पेपर की रोटी, नोटस का अचार
बूक्स की चटणी, क्वेश्चन का भार(?)
टीचर्स की दुश्मनी, दोस्तों का प्यार
मुबारक हो आप को, एक्झाम का त्योहार..

.

वरवर हे कितीही बालिश वाटले तरी हे सगळे आणि बरेच काही एकमेकांच्या पेपरवर लिहिताना मुलांना नक्कीच मजा आली असणार.. तो कागद पाहून मी सुद्धा नकळत माझ्या स्लॅम बूक आठवणीत शिरलो.

ज्यांना स्लॅम बूक म्हणजे काय हे माहीत नाही त्यांना थोडक्यात सांगतो, - शाळा कॉलेजच्या शेवटच्या वर्षाच्या शेवटच्या दिवसाला किंवा शेवटच्या आठवड्याला अशी स्लॅमबूक वर्गभर फिरायची. ज्यात प्रत्येक पानावर काही छापील प्रश्न असायचे. नाव गाव फळ फूल अश्या माहिती सोबत आवडते सेलेब्रेटी, आवडते खाद्यपदार्थ, छंद, आवडीनिवडी, माझ्याबद्दल एखादे वाक्य असे प्रश्न असायचे. ते मित्रांकडून एकदा भरून घेतले की पुढे आयुष्यात प्रत्येकाशी भेट होईल न होईल, ते आपल्यासोबत आठवण बनून कायम राहतील हा त्यामागे विचार असायचा.

खरे तर मी स्वत: कधीच वर्गात स्लॅमबूक फिरवली नाही. मला ते मुलींचे आणि ईंग्लिश मिडीयमच्या मुलांचे फॅड वाटायचे. पण भरायचो मात्र प्रत्येकाची आवर्जून. कारण गंमतीशीर उत्तरे द्यायची आवड. आणि कोणाकडे आपली आठवण राहिलीच तर ती `होता एक हटके विचार करणारा मुलगा' अशीच राहावी अशी ईच्छा होती.

डिग्रीला शेवटच्या वर्षाच्या सुरुवातीलाच एका मुलीच्या प्रेमात पडलेलो. पण माझ्या लाजर्‍या बुजर्‍या स्वभावामुळे समोरून कित्येक पिवळे-गुलाबी सिग्नल मिळूनही गाडी पुढे दामटायची हिंमत कधी झाली नाही. वर्षभर दुरून बघण्यातच समाधान मानले. त्यामुळे शेवटच्या दिवसात यापुढे मित्र भेटणार नाहीत यापेक्षा उद्यापासून ती दिसणार नाही याचेच दुख जास्त होते. म्हणून प्रत्येकाच्या स्लॅमबूकमध्ये भरभरून तिच्याबद्दलच लिहीत होतो. जणू काही आपल्या एकतर्फी प्रेमाची ईतिहासात सुवर्ण अक्षरात नोंद करत होतो.

आज ते आठवून आपल्या बावळटपणावर कितीही हसायला आले तरी वर म्हटले तेच..
त्या क्षणांची मजा तेव्हाच अनुभवण्यात असते. ते क्षण, ते अनुभव आपण पुन्हा निर्माण करू शकत नाही, पुन्हा जगू शकत नाही.

सेम असाच सीन वालचंद कॉलेज, सांगलीहून निरोप घेताना होता. पण ती सिच्युएशन आणखी हृदयद्रावक होती.

तिथे एका वर्षाचे वास्तव्य होते, आणि सहा महिन्यांचे एकतर्फी प्रेम. त्यातले पाच महिने हळूहळू वाढत जाणारी नजरानजर, आणि सहाव्या महिन्यात कोणाची तरी त्या सुखाला नजर लागून आमच्यात झालेले गैरसमज.. झाले असे होते की कोणीतरी माझ्या नावाने तिला खोटा फोन करून बरेच वाईटसाईट बोलले होते. नाते जुळण्याआधीच फिस्कटले होते.

जेव्हा आम्हा चौघा मित्रांना वालचंद सांगली, ते विजेटीआय मुंबई असे ट्रान्सफर मिळाले आणि ती सूचना येताच चारच दिवसात निघायचे ठरले तेव्हा पहिला विचार मनात तिचाच आला.. आपण कॉलेजच नाही तर हे शहरच सोडून जात आहोत. म्हणजे उद्यापासून ती भेटणे तर दूर, पण तिला भेटायचा विचार सुद्धा करता येणार नाही याची अचानक जाणीव झाली.. आणि माझी `छन से जो टूटा कोई सपना' अशी स्थिती झाली. ज्या युनिवर्सिटी ट्रान्सफरसाठी मन लाऊन अभ्यास केला होता, क्लासमध्ये टॉपर आलो होतो, त्याचे फळ जेव्हा मिळाले तेव्हा ते चाखायच्या आधीच तोंड आंबट आणि मन खट्टू झाले होते.

जेव्हा आम्हा चौघांसाठी म्हणून वर्षाच्या मध्येच ईतर मित्रांकडून निरोपाची पार्टी ठेवली गेली तेव्हा ईतर तीन मित्र सगळ्यांशी गळाभेट घेत होते. आणि मी मात्र एका हॉस्टेलच्या मैत्रीणीला पकडून तिचा नंबर ट्राय करत होतो. ती आणि तिचे प्रेम नशीबात नसेना, किमान गैरसमज तरी दूर करावे या खटपटीत होतो. त्यामुळे त्या दिवशी माझ्याकडे कोणी स्लॅमबूक घेऊन आले नाही,.ना मी ते माझ्या नेहमीच्या शैलीत भरायच्या मूडमध्ये होतो.

शाळेत असताना मित्रांसोबत फार म्हणजे फार धमाल केली. तरीही निरोपाच्या दिवशी फार भावनिक झाल्याचे आठवत नाही.
कदाचित बोर्डाच्या परीक्षेचे टेंशन असावे. कारण तेव्हा बोर्डाच्या परीक्षेला अवाजवी महत्व देऊन ठेवले होते.
किंवा मग मित्र कुठे दूर जात नाहीत, या ना त्या कॉलेजला एकत्र भेटूच असे वाटत असावे.
आणि सध्या झालेही तसेच आहे. व्हॉटसपग्रूपमुळे सारे शाळेतले मित्र एकमेकांच्या संपर्कात आहोत, कित्येकांशी वरचेवर भेटतो. वर्षातून एकदा दोन दिवसांसाठी सारे जगभरातून एकत्र येत सहलीला जातो. शाळेचे दिवस पुन्हा जगतो.

मित्रांचा भलामोठा ग्रूप कुठे जमला असेल तर तो वीजेटीआयलाच पण डिप्लोमाला असताना. पण तिथेही कॉलेजपासून निरोप घेतोय असे कधी वाटले नाही. कारण माझ्यासारखे कोणी डिग्रीला विजेटीआयलाच राहिले, कोणी पार्ट टाईम डिग्रीला गेले, कोणी नापास झाले, तर कोणी शिक्षण थांबवून जॉबला लागले,. पण पुढचे दोन तीन वर्षे तरी ग्रूप आमचा फुटला नाही. संपर्क फारसा तुटला नाही. ज्याला जसे वेळ मिळेल तसे कट्ट्यावर हजेरी लावायचा. सुट्ट्यांमध्ये देखील आम्ही दिवसरात्र कॅम्पसमध्येच पडीक असायचो. सकाळी जिमखाना उघडायचो. दिवसभर कॅरम-टेबलटेनिस खेळून बंद करायचो. संध्याकाळी हॉस्टेल समोरच्या मैदानावर क्रिकेट खेळून झाल्यावर हॉस्टेलच्याच मेसमध्ये जेवायचो आणि रूमवर पत्ते खेळून झोपायचो.. हळूहळू एकेक जण या दिनक्रमातून गळाले, त्यामुळे अमुकतमुक निरोपाचा शेवटचा दिवस असे कधी वाटले नाही. आज मागे वळून पाहताना मात्र एखादा गळ्यात गळे घालून रडायचा दिवस तेव्हा साजरा करायला हवा होता असे वाटते.

असो,
या झाल्या माझ्या शाळा-कॉलेज जीवनाच्या, शेवटच्या दिवसाच्या, मनात ठुसठुस ठेवणार्‍या काही ठसठशीत आठवणी.
तुम्ही सुद्धा कधी "पापाऽऽ कहते है बडा नाम करेगाऽऽ" म्हणत शाळाकॉलेजचा निरोप घेतला असेल किंवा शेवटच्या दिवशी केकेच्या "यारोंऽऽ दोस्तीऽऽ बडी ही हसीन है" गाण्यावर सेंटी झाला असाल तर तुमच्याही स्लॅमबूक आठवणी जरून शेअर करा..

शेकडोऽऽ प्रतिसादांच्या प्रतीक्षेत,
ऋन्मेऽऽष