शब्दाचे योग्य रूप कोणते?

>>> " मी रोज धावायला जाते, मी धावण्याच्या व्यायाम करते" हे बरोबर आहे, असे मला वाटते.---- बरोबर.

धन्यवाद राया, चिनुक्स.

सजीव भेट्तात,निर्जीव मिळतात. >> हरवलेले सजीव परत सापडतात किंवा मिळतात जसे हरवलेला कुत्रा सापडला>>>> हो ते बरोबरच आहे.सजीव भेटतात वगैरे लिहिताना,पेन् भेटले,साडी भेटली असे बरेचजण म्हणतात तेच डोक्यात होते.

सजीव भेट्तात,निर्जीव मिळतात. >> हे तुम्ही कुठे राहतात यावर अवलंबुन आहे... मुम्बईत सजीव, निर्जीव सगळेच भेटतात. काका पण भेटतात ... पेन पण भेटते.
पुण्यात मात्र सजीव भेट्तात,निर्जीव मिळतात

अजुन एक अशुद्ध ट्रेंड प्रचलितपणे वापरला जातोय जसे - मी लक्षात ठेवेल >> खरे तर मी लक्षात ठेवेन असे हवे पण बरेचवेळा समोरून विशेषतः नवीन पिढीकडून अशीच वाक्य रचना आदळत असते आपल्या मोबाईल स्क्रीनवर

देवकी :
पेन् भेटले,साडी भेटली असे बरेचजण म्हणतात....

>>>>>>>>>

खरच कि काय... ??? भेट हि सहसा दोन सजीवांची होते.. साडी भेटली... हा हा...

मिली च " मीळाली" व्हायला हव...
"भेंट" च भेट होत.....

भेट म्हणून मिळाली चा मध्यमपदलोपी समास भेटली होत असेल.

मिलना = भेटणे >> मग पुरस्कार मिला = बक्षीस भेटले , मेडल मिला = मेडल भेटले हे बरोबरच होइल की

पुण्यात मात्र सजीव भेट्तात,निर्जीव मिळतात>>>>>>>साहिल, शब्दांच्या योग्य रुपाबाबत हा बाफ आहे,इथे मुंबई-पुणे आले कुठे? रच्याकने , केसं विंचरली,दगडं मारली हे शब्दप्रयोग पुण्याच्या उपनगरात प्रथम ऐकले होते.

वर्हाडात उलटं असते

म्हटले, म्हणले ह्यात योग्य शब्द कुठला? मूळ धातू काय आहेत आणि त्याची काय रूपे होतात? म्हणाला केव्हा होते?

६५. स्वादिष्ट - स्वादिष्ठ : हे बरोबर वाटत नाही. ष्ठ हा सुपरलेटिव्ह डिग्रीचा प्रत्यय आहे; कनिष्ठ, वरिष्ठ, वसिष्ठ, बलिष्ठ अशा शब्दांत तो असतो, स्वादिष्ठ ही सुपरलेटिव्ह डिग्री नाही, त्यामुळे इष्ट, शिष्ट, चविष्ट, स्वादिष्ट अशा शब्दांमध्ये ष्ट असतो, ष्ठ नव्हे! (चू.भू. द्या.घ्या.)

६७. हत्येप्रकरणी - हत्याप्रकरणी : हेही बरोबर वाटत नाही. प्रकरणी हा शब्द मराठी शब्दयोगी अव्यय आहे, अव्यय जोडण्यापूर्वी आधीच्या शब्दाचे सामान्य रूप होणार. हत्याचे सामान्यरूप हत्ये, त्यामुळे हत्येप्रकरणी हाच शब्द बरोबर. हत्या हा शब्द संस्कृत आहे, `प्रकरण'ही संस्कृत. हत्या आणि प्रकरण हेच शब्द वापरायचे असतील तर `हत्याप्रकरणे' असे रूप होईल. (चू.भू. द्या.घ्या.)

३०. अजय (ज्याचा जय होत नाही असा) - अजेय (जो जिंकला जाऊ शकत नाही असा)
>>> मग लोक अजय नाव का ठेवतात.

प्रकरण हे नाम आहे. शब्दयोगी अव्यय नाही.
हत्येचे प्रकरण =हत्याप्रकरण असा सामासिक शब्द असेल का तो?

शब्दकोशांत (मोल्सवर्थ, दाते) स्वादिष्ट, स्वादिष्ठ दोन्ही आहेत.

सुविद्य (पत्नी) म्हणजे नक्की काय? शिकलेली ?

सुविद्य = करंट. सध्याची.

"प्रकरण हे नाम आहे. शब्दयोगी अव्यय नाही. " मग हत्येविषयी, हत्येसंबंधात, हत्येबाबत या शब्दांमध्ये 'हत्ये' कसे येते.? प्रकरण हे नाम असले तरी प्रकरणीं हे नक्कीच नाम नाही! हात, बदल, विषय ही नामे आहेत, परंतु हातीं, बदलीं, विषयीं ही शब्दयोगी अव्यये आहेत.

"हत्येचे प्रकरण =हत्याप्रकरण असा सामासिक शब्द असेल का तो?" असू शकेल. मग प्रकरणीं ही प्रकरणची सप्तमी विभक्ती समजावी लागेल. त्यानुसार हा शब्द सामान्यतः 'हत्याप्रकरणात' असा लिहिला जाईल. पण यावरून 'हत्येप्रकरणी' चूक आहे हे सिद्ध होत नाही.

'शब्दकोशांत (मोल्सवर्थ, दाते) स्वादिष्ट, स्वादिष्ठ दोन्ही आहेत." मला माहीत नव्हते; मग तसे असेल तर या लेखारंभी 'स्वादिष्ट' चूक दिले आहे त्याचे काय?

पटतंय तुमचं.

चिनूक्स, या संधी आहेत का?

असतील तर

स्वाद्वेष्ठ
घनेष्ठ

अशा संधी व्हायला हव्यात ना?

सुविद्य बद्दल शंका -
विद्यमान - सध्याचा/ची/चे ह्या अर्थाने वापरला जातो. सुविद्य तसेच असावे असे वाटते. विद् - जाणणे ह्या अर्थाने पहायला गेले तर त्याचे रूप विद्वान (पु) आणि विदुषी(स्त्री) अशी होत असावीत. विद् धातूचे सुविद्य हे रूप करायला गेले तर ते तद्धित न होता अव्यय (सु+ विद् + ल्यबंत ) = चांगल्या प्रकारे जाणून - अशा अर्थाचे होते. त्यामुळे ते तसे नसावे.

" चिनूक्स, या संधी आहेत का?
असतील तर स्वाद्वेष्ठ, घनेष्ठ अशा संधी व्हायला हव्यात ना?"

या संधी नाहीत, स्वादु-स्वादीयस्-स्वादिष्ठ. विशेषणाच्या पाॅझिटिव्ह-कंम्पॅरेटिव्ह-सुपरलेटिव्ह अशा तीन डिग्रीज असतात त्यातला हा प्रकार आहे.

घन-घनतर-घनतम किंवा घन-घनीयस्-घनि़ष्ठ.

ओके.

संस्कृतमध्ये आणि मराठीतही पूर्वरूप संधी आणि पररूप संधी नावाचे दोन प्रकार आहेत.

पूर्वरूप संधी : कधीकधी दोन स्वर एकापुढे एक आल्यास पहिला (पूर्व) स्वर न बदलता तसाच राहतो, व दुसरा स्वर लोप पावतो, व संधी होतो..

उदा0
लाडू + आत = लाडूत
चांगले + असे = चांगलेसे
नदी + आत = नदीत
लोके + अस्मिन् = लोकेSस्मिन्
लोको (लोक: ) + अयम् = लाेकोSयम्

पररूपसंधी : या प्रकारात पहिल्या पदातला पहिला स्वर लोप पावतो आणि दुसऱ्या पदातला पहिला स्वर (परस्वर) कायम राहून संधी होतो.
उदा0
जा + ऊन = जाऊन
घर + ई + घरी
चिंधी + ओटी = चिंधोटी
स्वादु + इष्ठ(न्) = स्वादिष्ठ. स्वादु->स्वाद् + इष्ठ = स्वादिष्ठ.

पररूपसंधी : या प्रकारात पहिल्या पदातला पहिला स्वर लोप पावतो आणि दुसऱ्या पदातला पहिला स्वर (परस्वर) कायम राहून संधी होतो.
उदा0
जा + ऊन = जाऊन
घर + ई + घरी
चिंधी + ओटी = चिंधोटी

>> चिंधी आणि चिंधोटी हे समानार्थी शब्द आहेत असे मी समजत होते. चिंधी + ओटी असे असेल तर चिंधोटीचा अर्थ काय आहे नेमका ?

जा( णे) हे क्रियापद आहे ना ? मग त्याला विभक्ती कशी काय? जाऊन हे क्रियापदाचे रूप नव्हे काय ?