पिढ्या सांधणारा दुवा

Submitted by रायगड on 8 October, 2015 - 14:42

रात्री मुलांना झोपवताना मी एक गाणं बरेचदा म्हणते - 'गोजिरवाणी खार पहा ही, गोजिरवाणी खार!' पूर्वी मुलांना आवडायचं गाणी ऐकणं...आता ती माझीच गरज म्हणून मी घसा साफ करून घेते. हिचं गाणं ऐकण्यापेक्षा पटकन झोपलेलं बरं...असा विचार करून ते लवकर झोपतात हा एक मोठा फायदा! असो!

'गोजिरवाणी खार' ही कविता मी आईकडून ऐकली. आमच्या आजोबांची (आईचे वडिल) ती आवडती कविता म्हणे! सगळ्या नातवंडांना ते ती कविता म्हणून दाखवायचे अशी ऐकिव बातमी! आजी आणि आजोबा माझ्या आठवणीत फारसे नाहीत. मी तीन-एक वर्षांची असताना ते दोघं निवर्तले. त्यामुळे त्यांचा सहवास मला फारसा लाभला नाही आणि आठवणी पण काहीच नाहीयेत Sad आईकडून आणि मोठ्या बहिणींकडून ऐकून जेवढं माहिती आहे तेवढंच! पण 'गोजिरवाणी खार' म्हणजे आजी-आजोबा असं अतूट नातं जुळलय माझ्या मनात! हे गाणं गुणगुणताना मला आठवतही नसलेले आमचे आजी-आजोबा आठवतात. दर वेळी हे गाणं म्हणताना माझं मन मात्र ९०-१०० वर्षांपूर्वीचं त्यांचं जग कसं असेल या विचारात पोहोचतं...

१९०४ साली जन्मलेले आमचे आजोबा १९१५ - म्हणजे १०० वर्षांपूर्वी १०-११ वर्षांचे असतील. माझा मोठा आज ८.५ वर्षांचा आहे - म्हणजे साधारण तितकाच की! केवढी वेगळी आयुष्य आहेत पण ही चार पिढ्यांमधली - १०० वर्षातली....!! असं काहीतरी मनात येत रहातं...मुरबाडमध्ये वाढलेले आजोबा आणि दापोली मध्ये वाढलेली आजी! आजोबांचं घर मी बघितलेलं नाही पण आजीच्या दापोलीच्या घरात मात्र लहानपणी जाऊन राहिलो आहोत आणि १७-१८ व्या वर्षी पण एकदा भेट दिलेली. त्यामुळे आजी-आजोबांची आठवण म्हणजे दापोलीचं घर डोळ्यासमोर येतं. कशी असेल आजी तेव्हा? दापोलीच्या गॅडने स्कूल मध्ये ती शिकली...कसं असेल ते आयुष्य???

कधी-मधी मुलांना सांगते - हे गाणं त्यांच्या आजीचे डॅड म्हणायचे. मुलांच्या पणजी-पणजोबांबद्दलच्या प्रश्नांना मग मी कधी आईला विचारून तर कधी स्वतःच काही-बाही रतिब घालून उत्तरं देते. वास्तविक मुलांना ते मराठीतलं गाणं नीट समजत पण नाही...मग मी त्याचं english translation करून त्याच चालीत कोंबून त्यांना म्हणून दाखवते. 'Look at that cute little squirrel, everyone, look at that cute little squirrel!' Wink मग मुलं प्रत्येकच ओळ translate करून मागतात...आवडीने ते ऐकतात...(एकीकडे अर्थातच जागृत पालकत्वाचा - Turn every moment into education opportunity - नियम राखत - खारी अ‍ॅकॉर्न्स का गोळा करतात, मग त्या अनुषंगाने थंडीकरीता बेगमी करणारे प्राणी, hibernation - असं बाजू-बाजूनी ज्ञानामृत पाजून होतं - बेंबट्या, सांग बरं hibernation म्हणजे काय - या चालीवर!)

मात्र माझ्या मनात एव्हाना ते गाणं कसं चार पिढ्यांमधला दुवा बनून राहिलंय हेच येत रहातं...बाकी आयुष्य असेनात का कितीही वेगळी - नसतील आजी- आजोबांनी पंतवंंडं बघितलेली...पण ह्या अश्या गाण्यांमधून भेटतेच आहे की ही पिढी त्यांच्या पूर्वजांना!
------------------------------------------

गोजिरवाणी खार पहा ही, गोजिरवाणी खार!

कधी कौलावर उन्हात बसते, सावलीत ही कधी आढळते
झाडावरतूनी सदा-कदा ही पळता दिसते फार
गोजिरवाणी खार पहा ही, गोजिरवाणी खार!

बसण्याची किती मोहक ऐट, झुलते झुबक्याचे शेपूट
कुठून आणिला कोट हिने हा पट्टे-पट्टेदार!
गोजिरवाणी खार पहा ही, गोजिरवाणी खार!

हाती चिमुकल्या बिया धरोनी, चुटुचुटु खाते फोडफोडुनी
कोणी येता पोर लाजरी , धूम ठोकते पार!
गोजिरवाणी खार पहा ही, गोजिरवाणी खार!

-------------------------------------------------------------
कवि माहिती नाही. कोणाला माहिती असल्यास जरूर सांगा.

विषय: 
साहित्य
गद्यलेखन
शब्दखुणा: 
कविता
बालगीते
खार
Groups audience: 
गुलमोहर - ललितलेखन
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users
शेअर करा

रायगड मस्त लिहिले आहेस.
अशीच जुनी कविता
आजीचे हे घड्याळ कसले.. आहे चमत्कारीक . (माहिती आहे का ही कविता कुणाला?)

Submitted by सीमा on 8 October, 2015 - 15:44

आवडले!

>>आजीचे हे घड्याळ कसले.. आहे चमत्कारीक . (माहिती आहे का ही कविता कुणाला?)>>

आजीच्या जवळी घडयाळ कसले आहे चमत्कारिक
देई ठेवुनि तें कुठे अजुनि हे नाही कुणा ठाऊक

- माझी आई म्हणायची मी लहान असताना.

Submitted by स्वाती२ on 8 October, 2015 - 16:25

आवडला लेख.
आजीआजोबा ना जोडणारा दुवा असतोच नै प्रत्येकाच्या मनात अन तो त्या आजी आजोबाना न पाहिलेल्या आपल्या मुलांपर्यंत पोचवण्याची आस पण. Happy
माझे आजोबा १९०१ सालातले.मी १६-१७ वर्षाची होईपर्यंत त्यांचा सहवास लाभला. भरपूर सुरस कथांचा , घटनांचा खजिना असायचा त्यांच्याकडे.बेळगावच्या कॉन्ग्रेस अधिवेशनात ते कार्यकर्ते होते १९२४ मधे . मला इतिहासाच्या पुस्तकात त्याचा उल्लेख आला की अगदी घरचच कार्य असल्यागत वाटायच Happy अन बहुधा मी हे लेकाला इतक्या वेळा ऐकवल होतं की परिक्षेतही माय ग्रेट ग्रॅन्ड फादर वॉज अ पार्ट ऑफ दिस अस लिहिल होतं Lol

Submitted by इन्ना on 9 October, 2015 - 02:41

रायगड, मस्त लिहिले आहेस. कविता गोड आहे.
सहवास कमी/जास्त मिळाला तरी आज्जी आजोबांच्या सगळ्याच आठवणी मनात जपल्या जातात..

Submitted by मॅगी on 9 October, 2015 - 03:07

खूप छान!
छोटासाच लेख पण खूप जिव्हाळ्याचा वाटला. आजी आजोबांमूळे का? असेल...
आणि हो... ही कविता ही खारूताईसारखीच अगदी क्यूट आहे..

हाती चिमुकल्या बिया धरोनी, चुटुचुटु खाते फोडफोडुनी
कोणी येता पोर लाजरी , धूम ठोकते पार!

अगदी डोळ्यासमोर उभी राहते.. Happy
ही कविता आज मी माझ्या छोट्या आर्याला म्हणून दाखवणार.. Happy

फक्त एकच.. 'निर्वतले' हे 'निवर्तले' असे लिहा.

बाकी उत्तमच. पु.ले.शु.

Submitted by किरू on 9 October, 2015 - 03:31

खूप छान लिहीलंयस गं. माझी लेक दात पडला की तिला तिच्या पणजाला फोन करायचा असतो. आणि तारक मेहता बघताय ना हे विचारायच असते. जर हो उत्तर असेल तर चॅनेल न. विचारुन खात्री करुन घेते.

Submitted by अमीदीप on 9 October, 2015 - 04:14

आजीचे हे घड्याळ कसले.. आहे चमत्कारीक . (माहिती आहे का ही कविता कुणाला?)>>> माझ्या मैत्रिणीला माहित आहे ही कविता. विचारून सांगते.
'शोध कवितेचा' नावाच्या एका कार्यक्रमात सगळ्या जुन्या जुन्या कविता खूप छान सादर करतात. पुण्यातला एक ग्रुप आहे. जरूर बघा.

Submitted by सहेली on 9 October, 2015 - 05:52

माझ्याकडे 'आठवणीतल्या कविता' ही CD आहे. त्यात आहे ही कविता. केशवकुमारांची कविता आहे ही.

आजीच्या जवळी घडयाळ कसले आहे चमत्कारिक,
देई ठेवुनि तें कुठे अजुनि हे नाही कुणा ठाऊक;
त्याची टिक टिक चालते न कधिही,आहे मुके वाटते,
किल्ली देई न त्यास ती कधि,तरी ते सारखे चालते

“अभ्यासास उठीव आज मजला आजी पहाटे तरी”,
जेव्हा मी तिज सांगुनी निजतसे रात्री बिछान्यावरी
साडेपाचही वाजतात न कुठे तो हाक ये नेमकी
“बाळा झांजर जाहले,अरवला तो कोंबडा,ऊठ की !”

ताईची करण्यास जम्मत, तसे बाबूसवे भांडता
जाई संपुनियां सकाळ न मुळी पत्ता कधी लागता !
“आली ओटीवरी उन्हे बघ!” म्हणे आजी,”दहा वाजले !
जा जा लौकर !” कानि तो घणघणा घंटाध्वनी आदळे.

खेळाच्या अगदी भरांत गढुनी जाता अम्ही अंगणी
हो केव्हा तिनिसांज ते न समजे ! आजी परी आंतुनी
बोले, “खेळ पुरे, घरांत परता ! झाली दिवेलागण,
ओळीने बसुनी म्हणा परवचा ओटीवरी येउन !”

आजीला बिलगून ऎकत बसू जेव्हा भुतांच्या कथा
जाई झोप उडून, रात्र किती हो ध्यानी न ये ऎकता !
“अर्धी रात्र कि रे” म्हणे उलटली,”गोष्टी पुरे ! जा पडा !”
लागे तो धिडधांग पर्वतिवरी वाजावया चौघडा

सांगे वेळ,तशाच वार-तिथीही आजी घडयाळातुनी
थंडी पाऊस ऊनही कळतसे सारें तिला त्यांतुनी
मौजेचे असले घड्याळ दडुनी कोठे तिने ठेविले?
गाठोडे फडताळ शोधुनि तिचे आलो ! तरी ना मिळे !

Submitted by किरू on 9 October, 2015 - 06:00

आजीचे घडयाळ
आजीच्या जवळी घडयाळ कसले आहे चमत्कारिक,
देई ठेवुनि तें कुठे अजुनि हे नाही कुणा ठाऊक;
त्याची टिक टिक चालते न कधिही,आहे मुके वाटते,
किल्ली देई न त्यास ती कधि,तरी ते सारखे चालते

ही लिंक - http://www.marathimati.net/aajiche-ghadyal-kavi-keshavkumar/

Submitted by शब्दाली on 9 October, 2015 - 06:00