साक्षर भारत आणि आपला खारीचा वाटा (सार्वजनिक धागा)

छान धागा ! सर्वांचे अनुभव वाचायला आणि त्यातुन काही शिकायला नक्कीच आवडेल.

धन्यवाद वैजयन्तीताई. माझे काही अनुभव इथे लिहीले होते.
http://www.maayboli.com/node/22691

आमच्याकडील कामवाल्या बाईंना गेल्या ३-४ वर्षांमध्ये आर्थिक दृष्ट्या मदत करणे, अडीअडचणीला त्यांना मार्गदर्शन करणे, त्यांच्या व्यवहाराच्या - आर्थिक घडामोडींमध्ये त्यांना वेळोवेळी सल्ला देणे - सावधान करणे हे चालूच असते. तसेच त्यांच्या मुलींच्या शिक्षण-खर्चासाठी मदत करणार्‍या संस्थेशी त्यांचा संपर्क करवून दिला आहे. आमच्या बाईंचे शिक्षण तिसरी - चौथी पर्यंत झाले आहे. मराठी अक्षरे वाचतात, पण जोडाक्षरे वाचताना अजूनही अडखळतात. तरी त्यांना स्वामी समर्थांची पोथी वाचण्याच्या निमित्ताने हळूहळू जोडाक्षरे वाचता येऊ लागली आहेत. इंग्रजीतील काही शब्द आमच्या तोंडून ऐकून ऐकून त्यांनाही अर्थासह माहित झाले आहेत. माझ्या आईने तंबी दिल्यापासून त्या आपला पगार बँकेत भरतात, घरी दारुड्या नवर्‍याच्या हाती पडू देत नाहीत. त्यांना बचतगटांत सामील होऊन अतिरिक्त उत्पन्न रोजची कामे उरकल्यानंतरही मिळवता येईल हे सांगितलेय. अद्याप त्यांना ते सोयीचे वाटत नाही. काही नाही तर रद्दीच्या वर्तमानपत्रांच्या कागदी पिशव्या बनवून त्या विकणे हा उद्योग त्या व त्यांची मुले सायंकाळी घरबसल्या करू शकतात. पण.... सध्या तरी त्यांना ते पचनी पडले नाहीए.

मला त्यांच्याबाबत एकच गोष्ट जरा खटकते. त्यांच्या दारुड्या व बिनकामाच्या नवर्‍याची दारू सोडविण्यासाठी त्या अजिबात तयार नाहीत. म्हणतात, काय करायचेय त्यांची दारू सोडवून? आणि ती सुटणार तरी का? त्यामुळे त्या फ्रंटवर त्यांच्याशी बोलून सध्या तरी उपयोग नाही. पदरच्या तीन पोरांचा योगक्षेम, त्यांचे शिक्षण व कुटुंबाचा उदरनिर्वाह एवढीच त्यांची सध्याची अपेक्षा आहे. राहते घर नगरसेवकाच्या कृपेने स्वस्त घर योजनेत त्यांना ५००० रूपये भरून मिळालेय, पण ते स्वतःच्या नावावर करून घ्या असे सांगितले तरी नगरसेवक व वकिलाच्या बोलण्याला भरीस पडून ते त्यांनी नवर्‍याच्या नावावर केलेय. आता त्यांना धास्ती ही आहे की नवरा ते घर परस्पर फुकून तर टाकणार नाही ना? दारूच्या नशेत लुबाडला तर जाणार नाही ना? आता पश्चात बुध्दीने त्यांचे ते घर स्वतःच्या नावावर करण्यासाठी प्रयत्न चालू आहेत.

दरवर्षी 'सकाळ फाऊंडेशन' ला $१००० पाठवून काही मुलांच्या कॉलेजच्या फिया भरतो. अनुभव चांगला आहे. बहुतेक मुलांचे एकादे पत्र तरी येतं.
. त्यातला एक मुलगा आता M.Sc. करतोय, आणि चेहरापुस्तकावर भेटतो.
. मध्यंतरी एका माझी मदत मिळालेल्या, कॉलेजला जाणार्‍या गरीब मुलीने तिच्या मैत्रिणीकडून पत्र मला पाठवले होते. त्यांच्या घरची परीस्थीती वाईट आहे. आणि अजून बरेच काही. तेव्हा तिच्या नावावर पैसे पाठवा वगैरे. फोन नंबरही दिला होता. पण फोन केल्यावर कुणीतरी मोठ्या माणसाने उचलला आणि त्याचं बोलणं 'संशय घेणारं' वाटलं (आपल्या मुलीला कोणी माहीत नसलेल्या माणसाने फोन केला तर कुणाही बापाला राग येऊ शकेल). मग मी फक्त शुभेच्छा सांगून फोन ठेवला. पुढे त्या कुटूंबाची माहीती कळू शकली नाही.
'सकाळ फाऊंडेशन' कधी कधी मेल टाकून माहीती देतं आणि अजून पैसे मागतं. पण Reply mail त्यांच्या संगणकावरून बर्‍याच वेळा Reject होतो (Mail box full) त्याअर्थी अजून त्यांना System कळली नसावी किंवा बेपरवाही असेल.

. जवळच्या एका नातेवाईक मुलीला (तिचे वडील वारल्याने) मी दरमहा १००० रुपये (+ कॉलेज फी) असं देण्याचा प्रयत्न केला. त्यासाठी भारतात माझ्या विश्वासातल्या एका बहीणीकडे मी ठराविक रक्कम ठेवलेली आहे. सगळ्या पार्ट्यांना (म्हणजे मी, माझी बहीण, ती मुलगी , तिची आई) यांना नीट माहीती ही देऊन ठेवलीय. पण 'मी पैसे मागायला जाणार नाही', 'तुम्ही आमच्या नावावर एक खातं उघडून त्यात पैसे टाका व आम्ही घेऊ' असं काम असल्याने हल्ली पैसे ती घेत नाही.

दुसरा एक विचार मनात येतो. की ही मुलं (मुलगे आणि मुली) इतक्या गरीबीत वाढतात की फिया भरायला, खायला - प्यायला पैसे नाहीत पण या सगळ्यांकडे मोबाईल फोन असतात हे कसं?
वरच्या प्रत्येक केसमधे मी या लोकांना मोबाईल नंबर असल्याचं पाहिलं आहे..

>>सगळ्यांकडे मोबाईल फोन असतात

फियांच्या आकड्यापेक्षा मोबाईल स्वस्त असल्याने.

बाकी रुणुझुणूशी सहमत.

मी aasha Seattle च EOTO चा वापर करतो. मला अजूनतरी अतिशय चांगला अनुभव आहे. नियमित updates मिळतात.

५ वर्षांपुर्वी माझ्या आईने आमच्या घरी कामाला असलेल्या ३ मुलांना (२ मुली आणी १ मुलगा) स्वता:च्या शाळेत भरती करुन घेतले.. वह्या पुस्तक आणी शाळेची फीस सुध्दा भरली आणी वरतुन घरी ते येत असताना त्यांना शिकवण्याचे पण काम सुरु होते...
पण त्या कामाला येणार्या काकुंची बुध्दी कुठून फिरली देव जाणे..
त्यातल्या एका मुली चे लग्न लावुन दिले (वय वर्ष १२).. विरोध करुन ऊपयोग नाही झाला..
दुसर्या मुलीला(वय १०) सोबत कामाला घेतले
आता शॉट असा की ह्या दोन्ही मुली तश्या हुशार होत्या.. आणी त्यांचा मुलगा अजिबात पुस्तक वाचत नव्हता की शाळेत येत नव्हता तर ह्यांचा कहर म्हणजे की त्यांनेच शाळेत जावे..
आता सद्य परिस्थीती अशी की दोन्ही मुलींचे लग्न झाले आणी तो त्यांचा रत्न आजुन ही काहीच करत नाही
...

सकाळ फ़ाउंडेशनला कसा संपर्क करायचा? << मी अमेरिकेतून Maharashtra Foundation तर्फे त्यांना देणगी देतो. त्यांची Site (http://www.sakaal.in/contact.htm) आहे. त्यावर contact information आहे...

मॄदुला... उत्तर आवडले (हा हा) पण पटले नाही. वर्षाच्या फी पेक्षा एका वेळच्या रिक्षाला पैसे कमी लागतात. म्हणुन पोटाची काळजी न करता रिक्षाने फिरावे का?

आपण आपल्या कृतीचे बरे वाईट परीणाम पूर्णपणे स्वीकरले की दुसर्‍याकडून अपेक्षा आणि अपेक्षाभंग अस दोन्ही टळतं >>> आवडलं. माझे वडिल म्हणायचे 'अपेक्षा ठेऊ नये.. अपेक्षाभंगाचं दुख: नशीबी येतं

वाचते आहे.
वैजयन्तीताई- तुमच्या आईंचे म्हणणे अतिशय योग्य वाटते.

आमच्याकडचा हालहवाल.
लग्न ठरल्यामुळे अभ्यास तहकुब. पुन्हा ती आयुष्यात कधी पुस्तक हातात धरू शकेल असे वाटत नाही.
जाताना आठवणीने सगळे कागदं/ पुस्तकं/वह्या घेउन गेली आहे, पण ते नुसतेच भावूक होऊन बहुतेक. तिच्या आणि माझ्याही डोळ्यात पाणी आले. असो.

आता क्र २
सुरु केला आहे अभ्यास. पिकअप चांगला वाटतो आहे. नववीत शिक्षण सोडले आहे. इंग्रजी आणि गणिताची भयानक भिती आहे. (गणिताची तशी तर मलाच अ‍ॅलर्जी आहे. पण आता अंगावर पडल्यामुळे भिऊन जाऊ कुठे? :फिदी:) सापशिडीसारखी गत असते कायम. २ घरं पुढे, ४ घरं मागे. साम, दाम, दंड सर्व वापरावे लागते.
आधीच्या अनुभवामुळे मीही बर्‍यापैकी शिकवू शकते आहे. पाहुयात.
सध्या माझे 'इंग्रजी भाषा अतिशय सोपी आहे' हे बीजभाषण मध्यरात्रीच्या झोपेतून उठुन तयार असते.

नवर्‍याचे आणि माझे या मुद्यावरून वाजते मधून मधून. त्याच्यामते ज्याव्यक्तीला आपणहून वाटते, तिलाच शिकवावे अन्यथा आटापिटा करु नये. माझ्यामते, असे सोडुन देऊन चालत नाही. प्रयत्न केलाच पाहिजे.

आता कळीचा मुद्दा,
इकडे दिवसाचे तास पुरत नाहीत (कधीतरी यम आला तरी त्यालासुद्धा 'वेळ नाही, २ महिन्यांनी या' असे सांगावे लागेल) अशी परिस्थिती असताना हे सगळे (धंदे) आपण का करतो?
manufacturing defect आहे. इलाज नाही.
तरी ,
कधीतरी त्या व्यक्तीला लिहीतावाचता यायला लागते थोडे, थोडे हिशोब समजतात. कधीतरी प्रश्न येतो वर्तमानपत्र वाचून.. 'ताई याचा अर्थ काय'.. ते लक्षात ठेवून इतर सर्व विसरायचे. पुन्हा एकवार प्रयत्न करायचा.

>>manufacturing defect आहे. इलाज नाही. >>

इकडे दिवसाचे तास पुरत नाहीत (कधीतरी यम आला तरी त्यालासुद्धा 'वेळ नाही, २ महिन्यांनी या' असे सांगावे लागेल) अशी परिस्थिती असताना हे सगळे (धंदे) आपण का करतो?
manufacturing defect आहे. इलाज नाही. >> अगदी अगदी!!

आमच्या मातोश्रींचे ज्ञानदानाचे उद्योग लिहीन कधीतरी!

वैजयंती... वा!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

बाकी सर्वांचे अनुभव सुध्धा खुप आवडले...

तिची ही प्रगती पाहून गीताबाई आता काय म्हणतायेत? छान वाटलं वाचुन.

वैजयंती, खूपच छान अनुभव आणि तुमचं, तुमच्या घरच्यांचं कौतुकही वाटलं.

वैजयंती, खूपच छान वाटलं वाचुन. तुमचं आणि घरच्यांचं खरंच कौतुक आहे.

वैजयंती, मस्त! त्यावेळी तुम्ही सर्वांनी नेटाने तिला शिकवलेत, त्याची फळं आज दिसत आहेत. मनापासून अभिनंदन

वैजयंती, खरच खूप छान वाटलं वाचुन. तुमचं आणि घरच्यांचं खरंच कौतुक आहे.

फार प्रेरणादायी आहे हे वैजयन्ती.

वैजयन्ती.... अभिनंदन!
नंदानं तुझ्या कष्टाचं चीज केलं.... खरंच फारच प्रेरणादायी अनुभव..

वैजयन्ती.... अभिनंदन!
नंदानं तुझ्या कष्टाचं चीज केलं.... खरंच फारच प्रेरणादायी अनुभव..

वैजयंती, खूपच छान आणि प्रेरणादायी.
तुमचं खरंच कौतुक आहे

हे खरेच खूप एन्करेजिंग आहे वैजयंती ताई. तुम्हाला मेल करते.

>> नंदा प्रत्येक इयत्तेमधल्या एका मुलीला मोफ़त शिकवते,
वै. काकू जबरीच!
तुमचे, मुलींचे, सगळ्यांचेच खूप कौतुक वाटले.