कंपोस्टिंगचे एक वर्ष

वावे छान माहिती .
माझ्याही मनात बर्याचदा येतं की असा कचरा वाया घालवण्याएवजी कंपोस्ट बनवावं , पण जमेल की नाही वगैरे वर तुम्ही उल्लेख केलेल्ल्या बर्याच शंकांमुळे राहतं .

अरे वा! मस्तच.

कंपोस्टच्या वर्षपूर्तीबद्दल अभिनंदन
मी पण चालू केलं आहे . पण नक्की तारीख लक्षात नाही. माझंही जवळ पास वर्ष झालं असावं.

अधिकाधिक लोकांनी हे करायला हवं, ह्याकरता हा लेख उपयुक्त ठरेल यात शंकाच नाही.
धन्यवाद

wa, khup chan! Punyat kuthe composter miltil kahi idea aahe ka?

खूपच छान!! माहिती बद्दल धन्यवाद.

कचरा आणि कोकोपीटचं मिश्रण खूप ओलसर झालं तर त्यात भरपूर अळ्या (maggots ) होतात, दुर्गंधही येतो. मिश्रण खूप कोरडं झालं तर कचर्याचं विघटन होत नाही. अशा दोन्ही प्रकारच्या चुका करून हळूहळू आम्ही शिकत गेलो. >>>याबद्दल जरा सविस्तर माहिती द्याना. जेणेकरून नक्की काय अन कशी काळजी घ्यायची ते कळेल.

वा मस्तच. मी एकदा घरी हा प्रयोग केला होता. बादलीला भोकं पाडून वगैरे. शिवाय कल्चरही विकत नव्हतं आणलं. खूप छान खत झालं होतं - अगदी शेवटच्या फोटोत दाखवलंय तसं (थोडं जास्त काळपट होतं). अळ्या झाल्या होत्या, पण दुर्गंध अजिबात नव्हता.

वा, छान माहिती. मलाही मध्येच कधीतरी करावं असं वाटतं पण मध्येच नकोच ते असंही वाटतं.

खुप छान उपक्रम चिकाटीने राबवताय ह्यासाठी सर्वप्रथम आपले अभिनंदन

ह्यात अजुन एक स्टेप पुढे जावून कंपोस्ट टी (लिक्विड फर्टिलाइजर) बनवता येते ज्याचा मुख्य फायदा बनलेल्या सॉलिड खतापासून अनेक पट जास्त लिक्विड खत सध्या आहे त्याच उपलब्ध जागेतुन बनते त्यामुळे अनेक जणांना (मित्र मैत्रीण वगैरे) मागणीच्या प्रमाणात देवू शकतो. बाकी त्याचे पोषण मूल्य वाढवण्यासाठी मी सोबत सी विड्स आणि गोमूत्र मिसळून १५ दिवस एजिटेटर लावून ठेवयचो. अतिशय सुंदर रिझल्ट्स मिळाले आहेत. लाल माठ भाजीचा देठ शीस पेन्सिल एवढ्या जाडीचा झाला, मुळा भाजीचे जाड जुड़ मूळ चक्क फुटभर वाढले, तुळशीची पाने, गवती चहा अन् कडीपत्ता मे महिन्यातसुद्धा जाड अन् टवटवीत दिसतात. फुलझाडानाही खुप चांगला बाहर आलेला. शक्य असल्यास प्रयोग करून नक्की पहा.

चांगलं लिहिलंय.मी गेले 3 वर्षे कंपोस्ट करतेय.
मॅगोट, ओला किचकट कचरा डेपो टाईप वास येणारा कचरा , एका चक्रम क्षणी त्यावर वास जायला निलगिरी तेल शिंपडणे, मग पंचक्रोशीत तो मिक्स घाण वास या स्टेज पार करून आम्ही चांगल्या कंपोस्ट ला आलो आहोत.
डेली डम्प खूप ओव्हर हाईप आहे असे माझे मत.साध्या कोपऱ्यावरच्या कुंभाराकडचे कोणतेही मोठे मातीचे भांडे किंवा कुंडी सारखा इफेक्ट कमी पैशात देते.
हे आमच्या 2 कंपोस्ट चे फोटो.एक कुंडीत, जवळ जवळ होत आलेले आणि दुसरे फुटक्या प्लास्टिक बादलीत, अजून दमट पण कुजण्याच्या योग्य प्रोसेस ला असलेले.वास अजिबात नाही.

अभिनंदन!

मी हि करते गॅलरीत.

अळ्या होवु नये म्हणून.

लेयर लावायचे,
-खाली नारळाच्या किशी( कोयर) मग जो ज्यास्त ओलसर कचरा मग फळाच्या साली( केळ्याच्या उत्तम, कलींगडाच्या, संत्राच्या उत्तम). पोटॅशियम सालीत असते.
मग अंड्याच्या कवचा, भात वगैरे.
ह्याने काय होतो एकाच लेयरला ओला गिचका होत नाही.
-कपोस्ट बिन हवेशीर कोन्यात ठेवा. खूप उनही नाही आणि सावली नाही.
-गांडूळ टाकावेत , मी टाकते. आणखी छान खत होते.
- रोज दोनदा ढवळा लाकडी बांबू काठीने.
- ढवळताना मी मध्येच , टी ट्री ऑयल किंवा निलगिरी तेल मिश्रीत स्प्रे मारते. अळ्या अजिबातच होत नाहीत.
दहा थेंबाना , एक लिटर पाणी असा स्प्रे. खूप मारु नका.
अ‍ॅसीडीक खत हवे असेल तर, एक आठवडा झाला की ढवळून, विनेगार स्प्रे मारून आणखी एक आठवडा ठेवावा.
गुलाबाला लागते अ‍ॅसीडीक खत.

शेवटच्या टप्याला, ईप्सम सॉल्ट मिक्स करावे.

माझे खत खूपच काळे असते.
गावी शेण आणि भाजी कचरा ह्या पासून मी बनवलेले.

अरे वा! हे वाचून करून पाहावंसं वाटतंय. कल्चर नर्सरीतच मिळतं का?
सुरूवातीला चुकतमाकत असताना अळ्या झाल्या, तेव्हा त्या त्यातून बाहेर पडल्या नाहीत का? आय मीन, अळ्या झाल्या तर त्या बाहेर पडून इकडेतिकडे पसरत नाहीत ना याकडे लक्ष ठेवावं लागत नाही ना?

अळ्या न होवु देणेच उत्तम. हे म्हणजे पोटातले जंतासारखे आहे.
झाडांची मुळे खातात असे खत टाक्स्ले तर. आपल्याला कळत नाही फळं नीट का धरत नाही वगैरे.
अळ्या अस्स्तीलच तर, खतावर निलगीरी मारून, जरासे उन दाखवून आणखी मुरु द्यावे नाहितर गांडूळ सोडावे. नाहीच गेल्या अळ्य्सा तर फेकावे खत.

अळ्या पसरत नाहीत(बाकी ठिकाणी पसरुन त्यांना खाऊ मिळत नाही.)
कंपोस्ट म्हणून मिळणारे कंपोस्ट् कल्चर/गांडूळ खत/जीवामृत(गोशेण्+बेसन्+गूळ्+गोमूत्र यांचे शेतकरी विकत असलेले मिश्रण.) यापैकी काही टाकले तरी प्रोसेस वेगात होते.
जर खूप ओला कचरा(आमट्या/कलिंगड साले/खरबूज साले) भरपूर टाकणार असल्यास कंपोस्ट चा स्पीड वाढायला छोटे तुकडे करावे लागतात.
कल्चर न वापरताही कंपोस्ट होते. कल्चर ने वेग वाढतो.फक्त तुमच्याकडे कंपोस्ट मध्ये खेळती हवा, ऊन आणि भरपूर ब्राऊन(वाळके गवत्/पाने/वर्तमानपत्र तुकडे/लाकूड भुसा यापैकी एक) आणि बारिक कापलेला ओला कचरा लागतो.

(वावे माझ्या कंपोस्ट बिन बद्दल विचारपूस मध्ये)

वावे खुप छान लिहील आहे.

मी पण घरातील एकही साल फुकट घालवत नाही. फक्त मी कल्चर वापरत नाही. मी डायरेक्ट भाज्यांना किंवा कुंडीत टाकते. मग त्याच हळू हळू खत तयार होत. जर कोणी चुकुन ओला कचरा बाहेर टाकला तर मला अगदी जीवाला लागत.

जुने वडाचे झाड़ आसपास असेल तर त्याच्या सावलीत ह्यूमस तयार झालेला असतो त्याचा वापर केला तर आपोआप माइक्रोब्स कल्चर निसर्गातूनच मिळेल.

अरे वा! हे वाचून करून पाहावंसं वाटतंय.>>>>> मलाही

कल्चर न वापरताही कंपोस्ट होते. >>> धन्यवाद. मी हाच विचार करत होते की कुठुन आणू म्हणून. मी गेले ५ म. कंपोस्ट सुरु केलेय.. ओला कचरा जराही फुकट जाउ देत नाही.. माझी बहिण ही हे करते, ती म्हणाली की खरकटे नाही घालायचे यात. ती जीवामृत ही तयार करते अधून्मधून.. भरपुर्र करते म त्यांच्या हिरव्या ग्रुपमधल्या सगळ्यांना देता येते..

हे सगळे करण्यात पर्यावरणाला मदत तर आहेच पण जो आनंद मिळतो ना तो मला आवडतो.

अरे वा! हे वाचून करून पाहावंसं वाटतंय.>>>>> + १२३

ती म्हणाली की खरकटे नाही घालायचे यात. >>> अस का म्हणे

कंपोस्ट कल्चर न वापरता एकदम फास्ट करायचे असेल तर मिक्सर मधून काढता येईल भाजी किंवा फळे साल कचरा
पण मिक्सर बिघड्ल्यास ताप होईल.
मी कलिंगड साले चटणी करुन टाकते मिक्सर मध्ये.
जीवामृत शिम्पडले तरी कल्चरसारखेच काम होते.
पण जीवामृताचा वास अशक्य घाण येतो(शेणाचा वास सुवास नसतो. त्यात गोमूत्र आणि बेसन गूळ मिक्स झाल्यवार तयार होणारा वास अशक्य असतो. अर्थात नाकाला फडके बांधून जीवामृत शिंपडल्यावर झाडं मस्त वाढतात.)

माझ्या मुली मला नेहमी म्हणतात जीवामृतला काही पर्याय नाही का त्याच्या वासामुळे. पण त्याचे इफेक्ट खुप चांगले आहेत त्यामुळे त्यांना समजावते. जीवामृतमुळे कल्चरचे काम होते हे माहित नव्हते. आता प्रयत्न करेन.

बेसन नाही ग... शेण (ते ही गाईचे), गोमुत्र आणि १० कि. शे. - पाव किलो गूळ..

अस का म्हणे Uhoh >> अळ्या होऊ नहे म्हणून म्हणे..

आमच्या ओळ्खीच्या एका बाईंनी एक जुना वेगळा मिक्सर या कामाला ठेवलाय...

(शेणाचा वास सुवास नसतो. Happy त्यात गोमूत्र आणि बेसन गूळ मिक्स झाल्यवार तयार होणारा वास अशक्य असतो.

शेण, गोमूत्र, बेसन, गूळ हे योग्य प्रमाणात मिसळून जीवामृत बनते.
माझ्याकडे कृती पण होती. पण व्याप केला नाही.

छान माहिती! आणि अभिनंदन!
चाळून तयार झालेलं फायनल प्रॉडक्ट>> शेवटी ते इतकं छान कोरडं तयार होतं का!! ? भारीच !!
पूर्णपणे बनून चाळण्याच्या स्टेज ला आलय कि नाही हे कसं ओळखायचं ?