भांड्याना कल ssss य (कल्हई )

किती छान.. मनात ओढ असली की असे प्रत्यय येत रहातात.

मस्त. द्या फेसबूकची लिंक.

कित्ती मस्त. कल्हईवाली तुम्हाला दिसल्याचा मला अति आनंद झाला. लहानपणी आम्ही चाळीतल्या पोरासोरांनी कल्हईवाला आला की त्याच्याभोवती जमा होऊन बघायची मजा जाम लुटलीय. आई पातेल्यांना वगैरे कल्हई लाऊन घ्यायची. आमच्याकडे पितळी कुकरपण होता, त्याला लाऊन घेत नव्हती बहुतेक.

माझे बाबा आम्ही लहान असताना पितळी ताटातच जेवायचे. स्टील आवडायचं नाही त्यांना हे आठवलं एकदम. पाणी तांब्या, पितळेच्याच भांड्यात प्यायचे.

छान आहे लेख. जुन्या आठवणी जाग्या झाल्या.
नंतर नंतर एकाच घरी पुरेशी भांडी मिळेनात तेव्हा एका ठिकाणी आसपासच्या घरातली भांडी गोळा करून सामूहिक कल्हई केली जात असे. पण त्यातून भांडी घेऊन कल्हईवाल्यांनी पळ काढण्याचे प्रकार घडू लागले. मग घरातल्या मुलांना राखणीला उभे केले जाई. हे मोठे कंटाळवाणे काम असे. एकदोनदा वर्णी लागली होती त्या कामासाठी. आईकडून भरपूर सुका खाऊ घेऊनच आम्ही पुढे पाऊल टाकत असू.
असे बरेच काही आठवले.
ह्याच विषयावर आ रा रा यांचाही एक धागा आहे मायबोलीवर. मला वाटते त्यांनी तो लेख अथवा माहिती मराठी(?) विकिपीडियावरही दिली आहे.

मस्तच! हो, मलाही आरारांच्या धाग्याची आणि फोटोंची आठवण झाली.
मी हे कल्हई प्रकरण कधीच बघितलेलं नाही.

नेहमीप्रमाणे छानच .
मला लहानपणी , माझ्या आत्याकडे रहायला जायाचे त्यावेळी तिथे कल्हईवाला यायचा त्याची आठवण आहे .
पूर्या गल्लितल्या बहूतेक घरातल्या पितळी भांड्याना तो कल्हई करायचा .
त्याची हातगाडी असायची . त्यावरच भट्टी आणि बाकी सगळ सामान .
गल्लीतल्याच कोणाच्या तरी घरून पाण्याची बादली मागवायचा .
मी दारात बसून तो सगळा कार्यक्रम टक लावून , मंत्रमुग्ध होउन बघत असे .
त्या आठवणी जाग्या झाल्या .

मी दारात बसून तो सगळा कार्यक्रम टक लावून , मंत्रमुग्ध होउन बघत असे .>>>> हो ना,फक्त खिडकीमधून. अद्भूत वाटायचे सर्व काही.

कित्ती मस्त. कल्हईवाली तुम्हाला दिसल्याचा मला अति आनंद झाला. >>> +१

ह्याच विषयावर आ रा रा यांचाही एक धागा आहे मायबोलीवर.
>>>>

हो पण ते तेव्हा इब्लिस होते
कल्हई
https://www.maayboli.com/node/45640

येस्स. हाच तो धागा. धन्यवाद.

छान लिहिलय.. मी पण कधी पाहिले नाही कल्हई करताना.

जस्ताऐवजी कथील असा बदल केला हे चांगले झाले. तेच लिहिण्यासाठी लेख उघडला होता.

माझ्या आजोळी, आजीची भांड्यांची मांडणी पूर्णपणे तांब्या पितळेच्या भांड्यानी सजलेली होती। लहानपणी मे च्या सुट्टीत जेव्हा आजोळी जायचे तेव्हा तिची ती मांडणी पाहून मन हरकून जायचे। पहिल्यांदाच गेले होते तेव्हा वाटायचे आज्जीकडे एवढी सोन्याची भांडी आणि मग जेवायला एखाद्या स्टीलच्या ताटात वाढले गेले (मुंबईहून आलेल्या पाहुण्यांना स्टीलच्या ताटात वाढे आमची मामी ) तर मन खट्टू व्हायचे कि आपल्याया का नाही वाढले सोन्याच्या ताटात ?
ती एवढी तांब्या पितळेची भांडी मामीला घासायला कंटाळा यायचा म्हणून कि काय शेजाऱ्या पाजार्यांना एखादा पदार्थ घालून दिलेली भांडी परतून मागायची ती तसदीच घ्यायची नाही आजी ची खूपशी भांडी हळू हळू कमी होऊ लागली आणि आजी गेल्यावर तिच्या स्वयंपाक घरातील तांब्या पितळेच्या जागी स्टीलची भांडी विराजमान झाली
माझी मावशी वारली तेव्हा आम्ही सहकुटुंब गावी गेलो होतो तेव्हा आता मामी आणि तिच्या सुनेच्या स्वयंपाक घरात मातीचे माठ जाऊन फ्रिज आले , तांब्याचे अंघोळीचे। मोठे घंगाळे जाऊन स्टीलच्या , अल्युमिनियमच्या बादल्या आल्या, पाणी तापवायचा बंब जाऊन त्याजागी गिझर आला हांडे कळश्या तर आजी असतानाच गळायला लागल्या होत्या (खूपच जड भांडी होती आजीची त्यामुळे त्यातून विहिरीतून पाणी भरून आणायला मामीला जड जाऊ लागले आणि भांडी आपोआप गळायला लागली )
चमचा, वाटी, सांडशी, उलथणे, वेगवेगळी नक्षीकाम असलेले फुलपात्र , चहाची कप बशी , ताटल्या ,पराती, मोठे टोप आणि अजूनही विविध प्रकारची भांडी अक्षरशः गायब होऊन त्या जागी स्टीलच स्टील दिसू लागलय। सगळ्यात मोठा खजिना म्हणजे माझ्या आजीची पानाची पेटी मला खूप खूप आवडायची, आजीला खलबत्यात पान कुटून देण्यासाठी तिची ती पेटी मी हाताळायची, सुपारीचा अडकित्ता सगळंच कस मस्त। मामीला विचारायचं राहूनच गेलं ती पेटी कुठाय। जाऊदे तीच ह्यदय हि तिच्या भांड्यानसारखं स्टील झालय

छान लेख
कधी पाहिली नाही ही process, video पाहते
कल्हई वाल्या पेंडशाच्या बोळाची आठवण झाली
पेंडसे इथे राहतात

किल्ली, 'इथे' नाही, आत राहतात. (पण कल्हई रस्त्यात बसून काढतात)

चुकून दोनदा गेला प्रतिसाद.

हो अगदी बरोबर, वावे

छान लेख!
मस्तच! हो, मलाही आरारांच्या धाग्याची आणि फोटोंची आठवण झाली.>>+१

मस्तच आठवणी.

मस्त लेख ममो! आणि सगळ्यांच्या आठवणी पण छान! मी ही पाहीले आहे कल्हई करताना. लहानपणी सगळ्या गोष्टींचं किती अप्रुप असतं ना.

छान लेख, जुन्या आठवणी जाग्या झाल्या.
पूर्ण galvanizing process मध्ये फडके वापरण्याचा हा नवा बदल दिसून आला. माझ्या आठवणीतले कल्हई वाले आधी सुक्या नारळाची साल किंवा काथ्या वापरीत. आणि शेवटचा हात फिरवताना फक्त कपडा वापरीत.

कित्ती मस्त. कल्हईवाली तुम्हाला दिसल्याचा मला अति आनंद झाला. लहानपणी आम्ही चाळीतल्या पोरासोरांनी कल्हईवाला आला की त्याच्याभोवती जमा होऊन बघायची मजा जाम लुटलीय. आई पातेल्यांना वगैरे कल्हई लाऊन घ्यायची+११११
लेख वाचत असताना पुन्हा एकदा भांड्यांना कल्हई करताना पाहण्याचा खूपच इच्छा झालेली आणि ती तुमच्या लिंकमुळे पूर्ण झाली त्यामुळे धन्यवाद ममो.

नेहमीप्रमाणे मस्त लेख।
मला सांगा की मी जर काही पीतळी भांडी आणली आणि kalhai नाही केली... पण त्यात रेग्युलर जेवण बनवले ( अम्बट नाही ) तर चालते का

छान.. लहानपणी बरेचदा बघितले आहे, आईबरोबर जाऊन घरातल्या पितळीच्या भांड्याना करून आणली आहे. चिंचवडात अजूनही रविवारी पु ना गाडगीळच्या इथल्या अमित पार्कच्या कडेला एक जोडपे कायम बसलेले असते कल्हई साठी. बोहारिणीवर पण छान काहीतरी लिहा. बोहारिण, भुते , शनिवारी तिन्हीसांजेवर तेल मागायला येणारी बाई .. एकदम काय काय आठवलं ह्या लेखावरून

भट्टीवर पातेलं ठेवून ते चांगलं सणसणीत ( योकू च्या सणसणीत तापलेल्या लोखंडी कढई ची आठवण येणं अपरिहार्य आहे )
>>> योकू कोण?

योकू कोण?>>> एक माबोकर आहेत. इथे त्यांचे छान पाककृतींचे बरेच धागे आहेत. त्यांच्याकडे जी लोखंडी कढई आहे ती सणसणीत तापवतात मग त्यात भाजी करतात.

व्हिडिओ पाहिला. तिने नावसागराची पूड टाकताच निघालेला धूर पाहून अगदी तो वास आल्या सारखं वाटलं आणि लहानपण अनुभवल्या सारखं वाटलं काही क्षण.

छान लेख आणि आठवणी पण. कल्हई करतात हे ऐकून वाचून माहीत होतं ,कधी करताना पाहिली नव्हती. व्हिडिओमुळे बघता आली.
हल्ली हरमन चहा जो पितळी किटलीत करतात तो बघून या लोकडाऊन मध्ये मुलाला करायची इच्छा झाली. माळ्यावर एक पितळी पातेलं होतं, ते काढलं पण ते घासुन सुद्धा त्यात चहा करायची इच्छा होईना पण आता कल्हई कुठे करून मिळणार म्हणून ते तसच राहील, मग त्याच्या ही डोक्यातून ते गेलं आणि पातेलं परत माळ्यावर गेलं.

ओह, ओके ममो, करून पाहीन मग चहा आता त्या पातेल्यात.
वरचा पितळी पानांचा डबा बघून मला ही माझ्या आजोबांचा पानांचा डबा आठवला. डब्यातल्या त्या छोट्या छोट्या बेचक्यातल्या वाट्या फार आवडायच्या.