राज तिलक

बादाम खाके >>

९) हिरो लोकांचा पहिला विजय

९.१) बालक एक्स्चेंजपेक्षाही मोठ्ठा गोंधळ

सुनील दत्तसमोर रातोरात कोऽहम् प्रश्न उभा राहिला आहे. अस्मादिकांच्या मते त्याच्यापुढे तीन पर्याय आहेत - १) राकुकडे जाऊन "तुम्ही बरोबर होतात गुरुदेव. मी माझ्या वडलांना कधीच ओळखू शकलो नाही कारण ते माझे खरे वडीलच नाहीत" सांगावे. राकुला जेव्हा कळेल की सुनील अजितचा मुलगा नाही तेव्हा तो याला आपलेसे करेलच, प्लस खर्‍या पालकांचा शोध घ्यायला खचितच मदत करेल. २) रंजिताकडे जाऊन आपल्या आयुष्याचे रडगाणे गावे. ३) आदि शंकराचार्यांनी निर्वाण षटकात सांगितल्याप्रमाणे शिवोऽहम् शिवोऽहम् चा जाप करावा. अ‍ॅक्शनची बाजू पाजींकडे असल्यामुळे आणि सुनीलला संस्कृत येत नसल्यामुळे तो रंजिताकडे जाऊन रडत बसतो. शूटच्या दिवशी वारं खूप होतं. त्यामुळे याच्या विगचे भरघोस केस उभे राहिले असून झाकली मूठ उघडी पडली आहे. तो रंजिताला सांगतो की माझ्याकडे तुला देण्यासारखं आता काही राहिलं नाही, मी शब्दशः रस्त्यावर आलो आहे. रंजिताही मुरलेली प्रेमिका आहे. ती म्हणते, तर मग काय झालं? मला काहीच प्रॉब्लेम नाही. तो म्हणतो, ऐक माझं. मी माझ्या गुरुमातेचे, योगिता बालीचे पाय बघितले आहेत. राकुच्या नादी लागून त्या बाईचे लई हाल झाले. तरी तू काहीतरी धडा घे नाहीतर तुझेही हाल होतील. ती म्हणते, तर मग काय झालं? मला काहीच प्रॉब्लेम नाही. पण तरीही तो रॅशनॅलिटीची कास सोडत नाही. मग ती खंजिर उपसते. आय मीन इट, शब्दशः खंजिर उपसते आणि म्हणते गपगुमान मला हो म्हणतोस का देऊ जीव? बिचारा घाबरून ओके म्हणतो. हा त्यांच्या मार्गातील क्षुल्लक अडथळा आहे. खरा अडथळा त्यांची दिलजमाई होताच हजर होतो - प्राण व त्याचा कबिला.

प्राण म्हणतो हा काय फालतुपणा लावला आहे? (यावर थेटरातल्या प्रेक्षकांनी प्राणला एकमुखी पाठिंबा दिल्याचे ऐकिवात आले आहे) सुनील म्हणतो की कुठे काय? तिला मी आवडते, मला ती आवडते. जब लव्ह इज ब्लॉसमिंग तो क्या करेगा अर्जुन सिंग? प्राण म्हणतो की एक प्रॉब्लेम आहे. आमच्यात कबिल्यावाल्यांना कबिल्याबाहेर लग्न करण्याची परवानगी नाही. हायला! माझी समजूत होती की राजपूत लोक सगोत्र विवाहविरोधाबाबत अगदी कट्टर असतात. मग हे सेम कबिला-लग्न करणारे कुठले राजपूत आहेत? एनीवे, आता थोड्याच वेळात बालक-एक्स्चेंज गोंधळ काहीच नाही असा गोंधळ उडणार आहे. त्यामुळे अगदी बारीक लक्ष द्या.

सुनील प्रत्यक्षात आहे प्राणचा मुलगा. या न्यायाने तो सेम कबिल्याचा झाला आणि त्याचे रंजिताशी लग्न व्हायला सिनेमाच्या नियमांनुसार खरेतर काही प्रत्यवाय नसावा. हा मुद्दा नोंदवलात? गुड, गोंधळ पुढे नेऊ. रंजिता म्हणते की तसे असेल तर मी कबिला सोडून चालले. प्राण भडकतो आणि चाबूक उगारतो. आता "अगर आप मेरे बाप-अगर तुम मेरे बेटे" शॉट्स काढायची वेळ झाली आहे. सुनील म्हणतो की हे काय बरोबर नाही, तुम्ही असा अन्याय करू शकत नाही. स्वतःच्या मुलासोबत पण असेच वागला असतात का? प्राण म्हणतो की अजून तुला माहितीच नाही मी काय करू शकतो. चल समज तू माझा मुलगा आहेस, असे म्हणून तो सुनीलची चामडी लोळवतो. इथे सिनेमाच्या दर्जाला न साजेसे शूटिंग आहे. सुनीलला मारलेल्या प्रत्येक फटकार्‍यानंतर त्याचा शर्ट जिथे फाटावा तिथे फाटतो आणि रक्ताचे थेंब/ओघळही दिसतात. सुनील दत्तने या चित्रपटात चांगला अभिनय केला आहे (इतरांच्या मानाने) हेही मान्य करावे लागेल. एवढे मारल्यानंतर सुनील होतो बेशुद्ध! मग प्राण रंजिताला आशालताच्या तंबूत नेऊन आदळतो. रंजिता आशालताला काय घडले ते सांगते. आशालता म्हणते हात्तिच्या, अरे तू या कबिल्याची नाहीच्चेस मुळी!

अ‍ॅपरंटली आशालतानेही रंजिताप्रमाणेच कोणा बाहेरच्याला पकडून घाट घातला आणि त्याचे फलस्वरुप रंजिताचा जन्म झाला. आता हे रहस्य प्राणला माहित नसेल? तरी त्याला रंजिता शाम सिंगसाठी चालणार होती. आशालताही परस्पर हार घेऊन लग्न ठरवत होती. मग तेव्हा हे रहस्य आणि यांच्या रीतिभाती कुठे गेल्या होत्या? दुसरे म्हणजे जर रंजिता या कबिल्याची नसेल तरी सुनील प्रत्यक्षात याच कबिल्याचा आहे. नियमांनुसार यांचे लग्न तरीही होता कामा नये. सिनेमाच्या एंडला जेव्हा सर्वकाही उघड होईल, तेव्हा प्राणची यावर काय रिअ‍ॅक्शन असेल? का तेव्हा आईच्या पावलावर पाऊल टाकून रंजिताही राज को राजही रखेगी? खैर, बात यही खतम हो जाती तो और बात थी. रंजिता हे कळल्यावर आजाद पंछी प्रमाणे सुनीलकडे जाते. पण खडकावर त्याचे रक्त तेवढे आहे, तो कुठेतरी गायब झाला आहे.

९.२) आणि या सर्वांहून मोठ्ठा प्लॉट ट्विस्ट

कट टू राकु. दिग्दर्शकाला अचानक आठवण होते की राकु सिनेमात मुसलमान आहे. मग त्याचा नमाज पढतानाचा सीन होतो. माझ्या तुटपुंज्या माहितीनुसार नमाज पढताना मौन पाळणे अपेक्षित असते. तसेच आपण देवाची मूर्ति किंवा चित्र समोर ठेवून शुभं करोती म्हणतो तसे मक्के-मदिनेचे फोटो समोर लावणे गरजेचे नसते. (हे जर चूक असेल तर मी दिलगीर आहे) राकु मात्र मोठमोठ्याने जोगवा मागावा तसे सर्वशक्तिमान खुदाला साकडे घालतो आहे. हे सर्व बघत चिंताग्रस्त चेहर्‍याची योगिता बाली उभी आहे. सुनील याची नमाज पूर्ण होण्याची वाट बघत विंगेत उभा आहे. नमाज पूर्ण होताच तो भेलकांडत फ्रेममध्ये येतो आणि कोसळतो. मग या दोघांचे लक्ष सुनीलकडे जाते. राकुला झटकन लक्षात येते की सुनीलला कोणीतरी गुरासारखा बडवला आहे आणि त्याला तातडीने उपचारांची गरज आहे. तो योगिताला याच्याकडे लक्ष द्यायला सांगून वैद्य आणायला जातो.

आता याला वैद्य कुठे मिळणार? तो जातो ओमप्रकाशच्या कबिल्यात. ओमप्रकाश आणि त्याचे लोक जिप्सी असले तरी त्यांच्या वैद्याकडे पक्के सिमेंटचे घर आहे. वैद्य कुठेतरी बाहेर गेला आहे. याच्याकडे कंपाऊंडरही नसल्याने राकु थेट आत घुसतो आणि मुळापासून हादरतो. राकुही हादरत असेल तर प्रेक्षकाची अवस्था काय सांगू? वैद्याच्या घरातील खाटेवर दाढी मिशा वाढलेला रझा मुराद! रझा मुराद सिनेमाच्या सुरुवातीला अंग टाकताना दाखवला असला तरी तो मेलेला नसतोच; जखमांनी फक्त त्याची शुद्ध हरपलेली असते. अर्थातच ओमप्रकाशने त्याची या वैद्याकडे सोय केली असणार. राकु अक्षरशः गहिवरतो. पण रझा मुराद नुसतंच बकर्‍याप्रमाणे बे बे करतो आहे. वैद्य येऊन सांगतो की हा जिवंत तर आहे पण याची वाचा गेली आहे आणि शरीरही अर्धांगवायुचा झटका यावा तसे लुळे पडले आहे. राकु म्हणतो हरकत नाही, हो किंवा नाहीचा इशारा करू शकतो? एकच प्रश्न - युवराज जिवंत आहेत का? रझा मुराद होकार देतो. राकुच्या चेहर्‍यावर लिहिलेले वाचताही येते - सध्या एवढी क्लॅरिटी पुरे!

९.३) रेहाना आणि सुलताना

युवराज तर आहे कमल हसन! आणि तो बावळट आपल्या कर्माने पडला आहे कैदेत. आता तो जिवंत असल्याची बातमी राकुला कळली म्हणजे त्याला बाहेर काढले पाहिजे. इतके दिवस वाट बघून कंटाळलेली सारिका जाते रीना रॉयकडे. च्यायला या राजवाड्यावर पहारा नामक काही गोष्ट आहे का नाही? कोणीही, केव्हाही आत घुसतंय. सारिका म्हणते की कुठं लपवून ठेवलंस माझ्या सूरजला? (कमलचे नाव सूरज आहे) रीना उगाच हुशारी मारते - सूरज को कौन छुपा सकता हैं? सारिका भलतीच उखडते - मैं आकाशवाले सूरज की बात नही कर रही. रीना तिचा पावित्रा पाहून सांगते की राज किरणने त्याला कैद करून ठेवले आहे. सारिका अजून उखडते - तो कैद झाला आणि तू काय बाकीचे तारे मोजत बसली होतीस? चल दाखव मला कुठे ठेवलंय त्याला. नाही त्याला सोडवला तर नावाची सारिका नाय! रीनाचा आशावाद पुन्हा जागृत होतो. ती म्हणते ओके, चल तर मग.

बराच वेळ गाणे झाले नसल्याने गाणे लावायची वेळ झाली आहे. ओमप्रकाशच्या कबिल्यातील कोणीतरी (हा अ‍ॅक्टरही मला ओळखू आलेला नाही, पण चेहरा ओळखीचा वाटतो) सुभेदार खडक सिंग बनून कैदखान्यात येतो. त्याने सोबत रेहाना - जिप्सी वेषातील रीना रॉय - आणि सुलताना - सारिका - आणल्या आहेत. दोघीही अगदी मधाळ आवाजात "जी सुभेदार जी" करत प्रवेश करतात. हे कमी म्हणून त्या कंटिन्यूअस खांदे घुसळत आहेत. राज कोहली बहुधा आंधळा असावा. रीना-सारिकाने हे काहीही केले नाही तरीही त्या पुरेशा मादक वाटतात; या दिग्दर्शकीय टचची काही आवश्यकता नव्हती. कमल आणि प्रेक्षकांना हे काय घडते आहे लगेच लक्षात येते. नाचगाण्याचा बहाणा करून कमलला सोडवायचे असा ट्राईड अँड टेस्टेड प्लॅन! कमल साखळदंडाने जखडल्या अवस्थेतच समरसॉल्ट मारून किशोर कुमारच्या आवाजात आहा करतो आणि गाणे सुरु होते.

९.४) जुलम हो गया, लेकिन किस पे?

गाणे आहे हाय हाय सुभेदार जी गजब हो गया, जुलम हो गया रे जुलम हो गया. कमलला आवाज दिला आहे किशोर कुमारने, रीनाला आवाज दिला आहे अलका याज्ञिकने आणि सारिकाला आवाज दिला आहे साधना सरगमने. कमलच्या डाव्या कानातले कुंडल अजूनही सापडलेले नाही. रीनाला जिप्सी वेष दिला असला तरी तिला कोणीही ओळखत नाही. "राजकुमारीजी असे झिपरे कपडे घालून का नाचत आहेत" विचारत नाही. बरं हिच्या मापाचे जिप्सी कपडे मिळाले ते मान्य केले तरी हिच्या एक्झॅक्ट मापाचा मोरपिसांचा नेकलेस कुठून मिळाला? तुनळीवरच्या प्रिंटचे (आणि बहुधा ओरिजिनलचेही) कलर करेक्शन गंडल्याने सारिकाचे मूळ हिरवे डोळे नकली वाटतात. असे असले तरी पहारेकरी एकंदरीतच भोंगळ आणि कंटाळलेले असल्याने ते या नाचगाण्यावर ऑब्जेक्शन घेत नाहीत. आणि या दोघी दिसतातही अगदी सुरेख!

या गाण्याचा सारांश असा की या दोघींना पिंजर्‍यातला कैदी (कमल) आवडतो. कमलला या दोघी आवडतात. आणि सुभेदारजी तुम्ही असताना आम्ही तिघे एकमेकांपासून दूर का? हा तर जुलुम झाला. हे सर्व अतिशय आनंदी स्वरात म्हणण्याचे जगावेगळे कसब यांच्यात आहे. कमलला मनसोक्त नाचता यावे म्हणून त्याला वेगळ्या कोठडीत हलवलेले दिसते. सारिका रीनापेक्षा अधिक शेपमध्ये असल्याने तिच्या स्टेप्स अधिक सफाईदार आहेत. रीनाने केसांचा पोंगा एका बाजूला सोडला असून, त्याच्या भाराने ती सतत उजवीकडे कललेली वाटते. पण सर्वात कहर एक्स्ट्राचे पहारेकरी आहेत. असा डान्स स्थितप्रज्ञाप्रमाणे पाठीमागे हात बांधून कोण बघतं? एक कडवे संपताच कमलला अपेक्षेप्रमाणे कोठडीतून बाहेर काढून नाचू देतात. बरं आवाज किशोर कुमारचा दिला म्हणून त्याला अमिताभच्या स्टेप्स का दिल्या? शेवटच्या कडव्यात तर याला क्लासिकल नाचायला लावून त्यातून अमिताभ स्टाईल डान्समध्ये ट्रान्झिशन पण आहे. ते पुरेसे नाही म्हणून याला डफली देऊन याचा ऋषी कपूर का बनवला? बरं किमान भूगोल तरी सांभाळायचा. कैदखाना तर बेसमेंटमध्ये होता. मग एक जिना चढून जाताच किल्ल्याची तटबंदी आणि बुरुज कसा दिसू शकेल? असो, बाकी गाणे काही खास नाही. शेवटी सगळे झुक झुक गाडी करत नाचायला लागतात आणि हे निसटणार तेवढ्यात खरा सुभेदार तिथे टपकतो.

९.५) सारिकाची एक्झिट

वीसेक शिपाई वि. कमल, रीना, सारिका आणि खडक सिंग हे चौघे अशी फाईट सुरु होते. सहसा बॉलिवूडमध्ये अनेक वि. अनेक फाईट सीन अतिशय केऑटिक असतात आणि हा सीनही यास अपवाद नाही. रीनाला थोडी बहुत तलवार चालवता येते असे दिसते. ती फॉईलच्या मदतीने लढते. सारिका जिम्नॅस्टिक्स करत लाथा घालणे या तंत्राचा प्रभावी वापर करते. खडक सिंग तसाही कॉमिक रिलीफ असल्याने त्याचे पंचेस चार्ली चॅप्लिनच्या जमान्यातील आहेत. आणि कमल तर राकुशिष्य आहे. फारिन विद्याविभूषित राज किरणलाही कपट वापरल्याखेरीज याचा सामना करता आला नव्हता तर या मूठभर शिपायांची काय कथा? त्यातल्या त्यात एक ही-मॅन छाप प्राणी थोडा त्रास देतो. लवकरच या सगळ्यांना कोठडीत बंद करण्यात हे यशस्वी होतात.

फाईटच्या एंडला जगातला सर्वात खोटा शॉट आहे. दाखवायचे असे आहे की कमलने भोसकून एका शिपायाला ठार केले आहे. पण क्लिअरली दिसू शकते की कमलची तलवार शिपायापासून दोन इंच अंतरावर आहे. तरीही उगाच कमल तलवार उपसल्याचा अभिनय करतो आणि शिपाई प्रचंड ओव्हरअ‍ॅक्टिंग करून मरतो. सारिका येऊन म्हणते की चल आता पळू. कमल म्हणतो थांब, रीनाला सोबत घेऊ. ती म्हणते की मी त्या भवानीला कोठडीत डांबले आहे. तो म्हणतो की नाही नाही, तिलाही बरोबर घ्यायचं म्हणजे घ्यायचं. सारिका संतापते. राकु तिकडे नमाज पढतो आहे आणि याची चौकशी करते आहे मी. याच्यासाठी राजवाड्यात घुसले मी. कैदेत सोडवण्यासाठी रीनाला तयार केलं मी. जोखिम पत्करली मी आणि याला रीनाची पडली आहे?

पण कमल तिला डायरेक्ट फ्रेंडझोन करतो. तो म्हणतो की मी रीनावर प्रेम करतो, तुझ्यावर नाही. ती भाषण देऊन कमलचे मतपरिवर्तन करू पाहते. बॅड मूव्ह! तेवढ्या वेळात कमल जाऊन रीनाला सोडवतो. बिचारी सारिका! हताश होऊन ती जागीच थिजते. कमल तिला ओढतच बाहेर काढतो. आता हा मोठा इश्यू होऊ शकतो. जनरली प्रेम त्रिकोणात एकाची कुर्बानी जावी लागते. इथे क्लिअरली सारिकाचा जीव जाणार आहे. गोष्टी इतक्या सरधोपट झाल्या की ताणू नयेत. त्यानुसार लगेच एडिटर कुर्बानी शॉट लावतो. एक शिपाई कमलवर सुरा फेकतो, सारिका मध्ये येते आणि खेळ खल्लास! लक्ष देऊन पाहिल्यास सुरा तिच्या डाव्या बाजूस खांदा आणि वक्षस्थळ यांच्या मधील मांसल भागात लागला आहे. सुर्‍याला विष लावले नसावे असे मानण्यास वाव आहे. कमल अजिबात जखमी झालेला नाही. सारिकाही ती जखम वगळता व्यवस्थित आहे. पटकन चिंधी बांधली तर सारिका कबिल्यात पोहोचेपर्यंत सहज जगू शकते. तिचा डावा हात कदाचित जायबंदी होईल पण ती वाचण्याची शक्यता खूप जास्त आहे. तरीही कुर्बानी द्यायची असल्याने कमल त्या शिपायाला मारून परत येईपर्यंत सुरा अर्धा इंच खाली सरकतो. मरता मरता तरी थोडे सुख द्यावे म्हणून कमल तिला कवटाळतो. ती म्हणते की ठीक आता काय, माझे अवतार कार्य संपत आले आहे. माझा छोटा भाऊ, अरमान कोहली, अजून अठरा वर्षांनी इच्छाधारी नाग होणार आहे. त्याची काळजी घे. एवढे बोलून ती मरते.

राज किरणच्या कानावर हा प्रकार जाईपर्यंत रीना आणि कमल निसटतात. तो बिचारा चरफडण्याखेरीज काही करू शकत नाही. अशा रीतिने सारिकाच्या मृत्युची किंमत चुकवून का होईना पण हिरो लोकांनी प्रथमच व्हिलन लोकांवर विजय मिळवला आहे. रहस्येही एक एक करत उलगडत आहे. रझा मुराद जिवंत असल्याने कमल हसन युवराज आहे हे कळण्याचा मार्गही मोकळा झाला आहे. हिरो लोकांची यशाची कमान अशीच चढती राहते का हे पुढच्या भागात बघू.

मग तो राजपुत्र ओम प्रकाशच्या कबिल्यात कसा पोचतो? >> होतं असं की जेव्हा रझा मुरादला बाण मारतात तेव्हा रझा मुराद युवराजाला घेऊन घोड्यावर स्वार झालेला आहे. हे महाराणीसमोर घडते कारण महाराणी गच्चीतून त्याला बाण लागताना पाहते. रझा मुराद लगेचच अर्धमेला होतो पण घोडा धडधाकट आहे. हिंदी चित्रपटांतील प्राण्यांना साजेशा बुद्धिमत्तेचे प्रदर्शन करत तो मालक आणि मालकाच्या हातातला युवराज, अशा दोघांना घेऊन तिकडून निसटतो. नंतर त्याचे काय होते माहित नाही पण रझा मुरादला तो ओमप्रकाशच्या कबिल्याजवळील माळरानात सोडतो आणि बाकीचे हेडरमध्ये आहेच.

सर्व वाचकांचे आणि प्रतिसादकांचे पुन्हा एकदा आभार सर्व प्रतिसाद वाचत असलो तरी यथोचित उत्तरे द्यायला वेळ होतोच असे नाही. आज थोडका वेळ आहे तर हा खटाटोप.

रसग्रहणांचा फॉरमॅट >> मला व्यक्तिशः हा फोरम फॉरमॅट (नमनाला काही परिच्छेद आणि नंतर प्रतिसादांत उर्वरित मसाला) अधिक आवडतो. पण याची सुधारित आवृत्ती काय असेल यावर विचार चालू आहे. एकाच पोस्टीत लांबलचक रसग्रहण मी टेलिपोर्ट सिटीवरच्या किथच्या लिखाणात (शैतानी ड्रॅक्युला, भूत के पीछे भूत इ.) पाहिले आहे. कॅज्युअल व्ह्यूअर्स साठी ते वाचताना दमछाक होईल असे वाटते.

कुठल्या जोड्या कोणाच्या ते अजूनही कळलेलं नाही >> हा सिनेमा पहिल्यांदा पाहिल्यानंतर माझेही डोके गरगरले होते. बहुधा म्हणूनच एवढा चालला असेल. प्रेक्षक दोन-तीन वेळा पाहायला गेले असतील. जेणेकरून समजावे नक्की काय होतं कथेत?

इनिशियल चॉईसेस पुढीलप्रमाणे होते: दिलीपकुमार (राजकुमार), फिरोझखान (सुनील दत्त) आणी जितेंद्र (कमल हसन) >> मला व्यक्तिशः दिलीपकुमार आणि जितेंद्र चालले असते. सुनीलच्या जागी मात्र फिरोझ नसता शोभला.

या रिफ्लेक्सेसची प्रेरणा बहुतेक संजय लिला भंसाळीने घेतली असावी >> हायला! गुड ऑब्झर्वेशन! आणि हे अगदीच शक्य आहे. सावरिया पाहिल्यापासून मला शंका आहे की भन्साळी अभ्यास म्हणून सत्तर-ऐंशीचे सिनेमे बघत असावा.

1952 की कितीतरी साली वैजयंती, पद्मिनी, जेमिनी गणेशन, प्राण यांचा याच नावाचा चित्रपट आला होता. >> इंटरेस्टिंग माहिती. माझी हिंदी सिनेमाची माहिती साठच्या आधीच्या सिनेमांबाबतीत अगदीच तुटपुंजी आहे. गुगलवर जेवढे मिळाले त्यानुसार राजकुमार हरवणे वगळता याची कथा बरीच वेगळी दिसते पण तुम्ही म्हणता तशी आणखी साम्यस्थळे असू शकतात.

वाचूनच दम लागला >> मी समजू शकतो. हा सिनेमा अगदी थकवणारा आहे. दहा-बारा तासांच्या मिनी सीरिजचे मटेरिअल तीन तासात कोंबले आहे. थोडं पॉलिश केलं आणि 'योग्य' ते बदल केले तर याची अल्ट बालाजीच्या दर्जाची, दोन सीझन चालणारी वेब सीरिज बनेल.

हा पिक्चर खराच असा पळवत पळवत बनवलाय का? >> हो. त्यांच्याकडे दुसरा पर्यायच नाही. अन्यथा एवढं मटेरिअल तीन तासांत कोंबणे अशक्य आहे.

अजून अठरा वर्षांनी इच्छाधारी नाग होणार आहे. >> मला हे सिरियसली खरे वाटले >> अहो खरेच आहे ते! कमलने नीट काळजी घेतली नाही म्हणून तर याच्या बंदोबस्तासाठी धरम पाजींना सनी पाजींना पाठवावे लागले

पायस माझे लॉकडाउन डिप्रेशन तुमच्या लेखांमुळे जाते आहे. धन्यवाद. >>

बाळ राजपुत्रांशी अदलाबदलीवरच्या आणखी एका सिनेमावरही तुम्ही लिहिलं आहे ना? >> तुम्ही बहुतेक अमर-शक्तीबद्दल बोलत आहात. त्यात अदलाबदली होत नाही पण राजपुत्र हरवतात. एके दिवशी या सर्वांचा पितामह, धरम वीरबद्दल लिहायची इच्छा आहे पण त्यातील सर्व तपशीलांना न्याय देता यायला हवा.

पुन्हा एकदा सर्वांना धन्यवाद तुमच्या प्रतिसादांनी लिखाण चालू ठेवण्याचा हुरुप येतो यात दुमत नाही. अजून चार-पाच भागांत राज तिलक संपावा. पुढले भाग लवकरच पोस्टतो.

१०) व्हिलन लोकांचा पलटवार

१०.१) गैरसमज पसरवणारा एडिटर

राकुला कमलची काळजी नाही याचे पुरावे पुढच्या सीनमध्ये मिळतात. युवराज जिवंत आहे हे कळल्यावर राकुकडे 'राज तिलक थांबवा' (थेटरातले प्रेक्षकः आम्ही गेले दोन तास हेच म्हणतो आहोत) या विषयावर राजमातेशी नेगोशिएट करायला मुद्दल आहे. यावेळेला तो स्वतः जायचे ठरवतो. किमान आतातरी 'अरे आपण त्या कमल हसनला पण याच संदर्भात पाठवले होते. तो अजून परतला कसा नाही? कारटा कुठे उलथला आहे कोणास ठाऊक?!' अशी योगिताकडे तक्रार करतानाचा सीन असायला हवा होता. नेमक्या त्याक्षणी कमल प्रकटणार, सारिका मेल्याचे खापर राकुवर फोडणार. मग योगितालाही अजून दोन चार टोमणे मारता आले असते. असो, असे मनोरंजक सीन्स आपल्या नशीबात नाहीत. तर राकु राजवाड्यात चोरदरवाज्याने प्रवेश करतो. हा मार्ग कमलला नसता सांगता आला? त्याला निसटणे सोपे पडले नसते? राकुला कमलची काळजी नाही हेच खरे.

आता दर्जेदार एडिटिंग पाहा. राकु सोबत रझा मुरादला घेऊन आला आहे. हा भुयारी मार्ग असून राजमातेच्या दालनाच्या बाहेरच्या खोलीत ते चेंबर उघडते. राकु आधी झडप उघडतो. मग स्वतः बाहेर येतो. मग ती झडप सताड उघडून तिचा आवाज करतो. मग रझा मुरादला खेचून वर घेतो. हे होताना दोघे कुंथतात. एवढे सर्व झाल्यानंतर राजमाता, आणि फक्त राजमाता, तिच्या सेविका नव्हे, या दोघांच्या घुसखोरीची दखल घेते. जंपकटमुळे असा समज होऊ शकतो की हे सर्व तिच्या डोळ्यादेखत घडते आहे. पण सीन अखंड पाहिल्यास राकु वेगळ्या खोलीत प्रवेश करून मग राजमातेच्या विश्रामकक्षात आलेला कळते. एव्हाना पेंगुळलेल्या प्रेक्षकांना 'राकुला राजमातेच्या बेडरुमचा अ‍ॅक्सेस आहे' असे सटल पण चुकीचे संदेश देणारा एडिटर या सिनेमाला या लाभला आहे.

१०.२) सहज सोपे उपाय करण्यापेक्षा उर्दू झाडण्यास बॉलिवूडकरांची पसंती असते.

राजमातेला अर्थातच राकुची उपस्थिती पसंत पडलेली नाही. पण तरीही ती आरडाओरडा करून शिपायांना बोलवत नाही. का? एडिटरने पसरवलेल्या गैरसमजांना खतपाणी घालण्यामागे तिचा काय हेतु आहे? अस्तु. ती राकुला म्हणते तुझी इथे यायची हिंमत कशी झाली? तो म्हणतो की दोन गोष्टी - १) मी गद्दार नाही, २) युवराज जिवंत आहे. ती म्हणते मग अजितने ते एका रँडम बाळाचे प्रेत दाखवले होते ते कोणाचे होते? तो म्हणतो अरे पुरावा आहे माझ्याकडे. मग तिला तो बाहेरच्या खोलीत नेतो तिकडे एका निळ्या रंगाच्या खुर्चीत रझा मुराद बसलेला असतो. इथे राजमातेकडे बघून रझा मुराद एक भयप्रद हास्य करतो. हे बघून कोणीही घाबरेल. दर्दी प्रेक्षक तर याचा व्हिलन मोड अ‍ॅक्टिव्हेट झाला आहे असे ठरवून मोकळा होईल. पण राजमातेचा मेंदू आता वेगळ्याच प्रतलात धावतो आहे. त्या दिवशी मदन पुरीने 'मी रझा मुरादला मारले' असे सांगितले होते. पण हा तर जिवंत आहे. म्हणजे मदन पुरीने आपल्याला चुना लावला. आणि मदन पुरीचा बॉस अजित. म्हणजे आपल्याला अजितनेही चुना लावला. तरीच तोंड भाजल्यासारखे वाटत होता. चुना जास्त झाला.

ती जाऊन भोकाड पसरते की 'सांग कुठे आहे माझा मुलगा. सांग. सांग जलाल खान सांग.' तिचा पावित्रा बघून रझा मुरादचे क्रिपी हास्य जाऊन तोच भेदरतो. राकु मग सांगतो की त्याची दातखीळ तुझ्या आक्रस्ताळेपणामुळे नाही एरवीच बसली आहे. तो बोलू शकत नाही. त्यामुळे राकुच्या माथी लागलेला कलंक पुसला जात नाही आहे, युवराजाचा पत्ता लागत नाही आहे. हा मुद्दाही फालतू आहे. रझा मुराद बोलू शकत नाही. पॅरॅलिसिसमुळे लिहूही शकत नाही. पण वाचू तर शकतो. मान तर डोलावू शकतो. थोडं किचकट काम आहे पण मुळाक्षरांचा चार्ट आणा. एकेका अक्षरावर बोट ठेवून रझा मुरादला 'तुला जो शब्द बोलायचा आहे त्यातले पुढचे अक्षर हे आहे का?' असा हो-नाही प्रश्न विचारून त्याचा मेसेज काढून घ्या. तुम्हाला स्वतः हे काम करायचे नसेल तर पगारी नोकर नेमा. इतका सहज साधा उपाय असतानाही प्रेक्षकांचा छळवाद मांडायचा असल्याने राकु उगाच 'मैं सच्चा मुसलमान हूं, मैं जहन्नुम की आग में कूद सकता हूं' उर्दू भाषण झाडतो. अजित व राज किरणसारख्या गुणी लोकांचा या सिनेमाच्या शेवटी अशा बिनडोक लोकांच्या हस्ते पराभव का होणार आहे?

१०.३) वाह्यात प्लॅन

राकु राजमातेला धीर देत म्हणतो की आपण बिनडोक असलो तरी अल्लाह आपल्या बाजूने आहे, तो आपली मदत करेल. ती म्हणते ते ठीक आहे, पण राज तिलकचं काय करू? एव्हेंट मॅनेजर अ‍ॅडव्हान्स परत नाही करणार. राकु म्हणतो की माझ्याकडे एक कल्पना आहे. कट टू दुसरा दिवस. राजमाता अजितला बोलावून घेते. तोही सोबत सुलोचना आणि एक वेणी घातलेल्या हेमा मालिनीला घेऊन येतो. ती म्हणते की रीना रॉयने तर बंजार्‍यासोबत पळून गेली. अशी मिडल क्लास राजकुमारी आम्हाला सून म्हणून नको. तरी राज किरणचे लग्न आता हेमा मालिनीशी करूयात. सिनेमा संपत आला आणि फायनली हेमाचे जे रुपा नाव सांगितले होते, तो रुपमतीचा शॉर्ट फॉर्म असल्याचे कळते. ही घोषणा ऐकून हेमा नाखूष होते. कारण तिला धर्मेंद्र आवडतो. पण ती फक्त नाराज झाली आहे. अजितला धरणीमातेची दुभंगून पोटात घेण्याची स्कीम अजून चालू आहे का याची चौकशी करावी लागणार आहे. राज किरण त्याचा खरा मुलगा आहे. म्हणजे हेमा त्याची सख्खी बहीण झाली. आता हा विवाह कसा काय होऊ शकेल? राजमता वेड पांघरून पेडगावास जाते. ती म्हणते की तू तर तुझा मुलगा आमच्या पदरात घालायला तयार होता (जो त्याने घातलाच) मग आता मुलगी द्यायला काय प्रॉब्लेम आहे? अजितची गुपिते फोडण्याची ड्युटी सुलोचनाकडे असल्याने ती सत्य काय ते सांगते.

आता - हे असे घडेल हे राकुला कसे कळले? राज किरण तर प्राणचाही मुलगा असू शकतो. मदन पुरीचाही मुलगा असू शकतो. आणि सुलोचनाला अंदर की बात माहित होती म्हणून; नाहीतर समजा अजितने होकार देऊन तोंड दाबून बुक्क्यांचा मार पसंत केला असता तर? मग यावर मिटिगेशन स्ट्रॅटेजी काय? असे वाह्यात प्लॅन यशस्वी कसे काय होतात देव जाणे. अजितची चूक असली तर इतकीच त्याने गुपचूप सुलोचनाच्या बाळासोबत अदलाबदली करायला हवी होती. लहानपणी सुनीलला मारण्याचा प्रयत्न आणि सुलोचनाचा कॅच त्याच्या अंगाशी आला आहे. राजमाता म्हणते की सर्व काही क्लिअर आहे. तू आणि हा तोतया युवराज व्हिलन आहात, तरी नाईश मीटिंग, प्लीज लीब्व्ह! राज किरण म्हणतो बर्रर्रर्रर्र! तो म्हणतो की या सर्व सिनेमात सर्वात हॅंडसम, चांगला फॅशन सेन्स असणारा, धुतलेले कपडे घालणारा, तेलकट चेहरा नसणारा, हुशार, युद्धकुशल आणि सर्वात महत्त्वाचे तरुण, असा मीच आहे. अर्थातच सेना अशा गुणी माणसाच्याच बाजूने आहे. त्यामुळे तुलाच नाईश मीटिंग, प्लीज लीब्व्ह. राज किरण सैनिक बोलावून तिला कैद करतो. या ना त्या प्रकारे का होईना राकु-राजमातेचा वाह्यात प्लॅन फसल्याचे बघून प्रेक्षक क्षणभर सुखावतो.

१०.४) गहरी चाल

अजित राज किरणवर भलताच इंप्रेस होतो. तो म्हणतो की मुला, धन्य केलंस तू मला. आ झप्पी पा ले. राज किरण तुच्छतेने त्याच्याकडे बघतो. म्हणतो महामंत्री आहेस, महामंत्र्यासारखाच वाग. जसे धर्मेंद्राला राकुने शिकवले आहे तसे हेमाला बहुधा योगिताने शिकवले असावे. राज किरणला युवराज भय्या असे संबोधून ती टोमणे मारते. फरक इतकाच की हे करताना हेमा शाळेतल्या गॅदरिंगमध्ये शोभेल अशी अ‍ॅक्टिंग करते. अजितच्या चेहर्‍यावर "मुलगा भाव देत नाही, मुलगी ओव्हरअ‍ॅक्टिंगने लाज काढते, आणि बायको सगळी रहस्ये सहस्त्र जिभांनी जगजाहीर करते. मी करू तरी काय?" असे हताश भाव आहेत. ही ओव्हरअ‍ॅक्टिंग कमी असे भोकाड राजमाता महाराजांच्या ऑईल पोर्ट्रेटपुढे पसरते. खाल्ल्या मीठाला जागून शेर सिंग (तो युवराज जन्मल्याची बातमी देणारा सेवक) तिला काही पाहिजे का विचारतो. ती म्हणते की गेल्या वर्षी एक राखी जास्त आणली होती. या वर्षी तीच वापरणार होते. आता मी हिचे काय करू? तू ही राखी प्राणला नेऊन दे. त्याला काय ते समजेल.

अ‍ॅज इफ राज किरण तोवर गप्प बसणार आहे. तो राजन हक्सरला (ऐलान-ए-जंग मधील सुप्रसिद्ध लोळणारा सेठ) कामाला लावतो. तुनळीवर इथे सिनेमा थोडा कापला आहे असे वाटते. राजन हक्सर जाऊन प्राणच्या पागेला आग लावतो. याने घोडे उधळतात आणि त्या पळापळीत बरीच लोकं टापांखाली चिरडली जातात. यामध्येच शेर सिंगही मारला जातो. हे सर्व स्थितप्रज्ञाप्रमाणे दोन बायका त्या फिनिक्स स्तंभापाशी उभ्या राहून बघत आहेत. महत्त्वाची बाब अशी की चिरडल्या गेलेल्यांमध्ये उर्मिला भटचाही समावेश आहे. राजन जाऊन वृत्तांत राज किरणला सांगतो. राज किरण त्यावर खुश होतो. कारण आता तिचा अंतिम संस्कार करण्यासाठी गायबलेला धर्मेंद्र येईल आणि आयताच जाळ्यात सापडेल.

१०.५) जाळपोळ

त्याचा अंदाज शंभर टक्के बरोबर आहे. दोन वेण्या घातलेल्या हेमाने पाजींना उर्मिला मेल्याचे कळवले आहे. अपेक्षेप्रमाणे पाजी अंतिम संस्कार करायला जाणार आहेत. इथे बँडेज म्हणून धर्मेंद्राला चक्क पांढरा हातमोजा दिला आहे. हेमा म्हणते वेडेपणा नको करूस, जे काय विधी असतील ते प्राण करेल. तो म्हणते नाही, आग तर मीच लावणार. कट टू चिता. सवाष्ण मेली म्हणून उर्मिलाला लाल साडी नेसवली आहे. जळण्याची वाट बघत ती मंद श्वास घेते आहे. प्राण चितेला आग लावणार इतक्यात धर्मेंद्र घोड्यावर येतो आणि जळते लाकूड हिसकावून घेतो. यांच्यात बहुधा तुळशीपत्र, गंगाजल, घागर वगैरे विधी नसावेत. कारण दोघांनाही तिला जाळायची घाई झाली आहे.

आपल्या मुलांना चाबकाने गुरासारखे बडवणे प्राणचा छंद आहे. त्यामुळे सुनीलप्रमाणेच तो धर्मेंद्रालाही फोडतो. पण पाजी आहेत गरम रक्ताचे. ते एका पॉईंटला उखडतात, प्राणला ढकलतात आणि चितेला आग लावतात. मग तिथे राज किरण येतो. त्याला बघून धर्मेंद्र लगेच आपला आतला शर्ट दाखवतो. तो म्हणतो की इस खून को पहचानते हो? अरे हा अजून तोच रक्ताने भिजलेला, न धुतलेला शर्ट घालून फिरतो आहे? हेमा मालिनीला सॅल्यूट आहे. याला मिठी कशी काय मारते देव जाणे. तो राज किरणला घोड्यावरून खाली पाडतो. मग त्रिशूळ मारून राज किरणचा अंत करणार इतक्यात प्राण मध्ये तडमडतो. नाईलाजाने पाजी त्रिशूळ फेकून एका शिपायाला ठार करतात. प्राण व राज किरण पाजींना पकडण्याचा प्रयत्न करतात पण आपल्याचा आईच्या चितेचे लाकूड घेऊन पाजी त्यांना चकमा देतात. मग घोड्यावर स्वार होऊन पळ काढतात. राज किरण त्यांचा पाठलाग करतो पण याची परिणती पाजींच्या घोड्यासकट कडेलोट होण्यात होते. अर्थातच ते जिवंत आहेत पण राज किरण त्यांना मेलेला समजून परत फिरतो. परत येताच तो प्राणला कैद करतो. प्राण आश्चर्यचकित होतो. राज किरण म्हणतो की तू मला कितीही नावं ठेव, अगदी शुद्ध हिंदीत नावं ठेव, बट फॅक्ट इज फॅक्ट! तू मूर्ख आहेस. शत्रूच्या वडलांना मी असं मोकळं सोडू शकत नाही. एवढे बोलून तो प्राणला बंदी बनवून राजवाड्यात परततो.

अजितचे पितळ उघडे पडले आहे. व्हिलन लोकांनी आता सटलटीची कास सोडून उघड उघड विघातक कारवाया सुरू केल्या आहेत. जिवंत युवराज कमल आहे आणि सुनील प्राणचा मुलगा आहे सोडून सर्व रहस्ये क्लिअर झाली आहेत. आता हिरो लोकांना एक होण्याची गरज आहे. ते एकत्र झाले की एकदाचा क्लायमॅक्स सुरू होईल. हिरो लोक एकत्र कसे येतात ते पुढील भागात.

काठी कपत नाहित >> हा पंच मला नाही सुचला. हा खास थिएटरमध्ये विचारायचा प्रश्न आहे. रच्याकने हा सिनेमा आला तेव्हा संजय दत्तला इंडस्ट्रीत येऊन तीन वर्षे होऊन गेली होती. त्यामुळे फक्त राजीवच नाहीतर सर्वच प्रकारचा आनंद आहे.

११) एक भला मोठ्ठा दिवस - १

११.१) चाबूक ऑब्सेशन

प्राणला जेरबंद करून राजमातेसमोर आणले जाते. तो राजमातेला म्हणतो की माझी दूरदृष्टी बघ. प्राण तुझी मदत करू शकेल त्याच्याआधीच मी त्याला बंदी बनवले आहे. हा मनुष्य खरंच या सिनेमाचा व्हिलन आहे? इथे फ्रेंच कटमध्ये राज किरण कमालीचा हँडसम दिसतो आहे. आणि कमालीच्या गदळ, बिनडोक हिरो लोकांकडून याचा पराभव होणार आहे? कलियुग कलियुग म्हणतात ते हेच!
राजमाता त्याला म्हणते की अरे आपण भारतीय आहोत. तुझा यशोदा मैया सिद्धांतावर विश्वास कसा नाही? तो छद्मी हसतो. म्हणतो, 'ए बाय मी हिरो नाही काय, मी व्हिलन हाय व्हिलन! माझा पालनेवाली माँ कन्सेप्टवर विश्वास नाही.' दुसर्‍या दिवशी राज तिलकचा मुहूर्त आहे. जर तिने काही अडथळा आणला तर तिला आणि प्राणला मारण्याची धमकी दिली जाते. त्या दोघांना नजर कैदेत सोडून तो निघून जातो. इथे एक भला मोठ्ठा दिवस सुरु होतो.

प्राण अजूनही शॉकमध्येच आहे. अजितचा मुलगा असा वागला तर मी समजू शकतो पण माझा मुलगा इतका दुष्ट? राजमाता म्हणते की अरे सावळा, तो अजितचाच मुलगा आहे. आता जर अजितने मुलांची अदलाबदली केली तर त वरून ताकभात लॉजिकने सुनील दत्त प्राणचा मुलगा असला पाहिजे. तसे बघावे तर हा केवळ अंदाज झाला, सिद्धता नाही. पण राजमाता छातीठोकपणे प्राणला 'सुनील दत्त तुझा मुलगा आहे' सांगते. आता ते खरे आहे म्हणून ठीक आहे. प्राणला आपण आपल्याच मुलाला विनाकारणच गुरासारखे बडवल्याचा साक्षात्कार होतो. दोघेही पश्चात्ताप करत बसतात.

सुनील दत्त इकडे अजितच्या बेडरूममध्ये घुसला आहे. हातात आहे चाबूक! हा प्राणचाच मुलगा आहे. योगिताने याची चांगली सुश्रूषा केली असावी कारण हा ठणठणीत दिसतो आहे. मधल्या काळात राकुने 'अरे रडतो कशाला? तुझा बाप कोण हे अजितला ठाऊक असलेच पाहिजे. त्याला जाऊन विचारत का नाहीस?' असा सल्ला दिला असावा. मग तो अजितला गुरासारखा बडवतो. म्हणतो, सांग कोण आहे माझा बाप. अजित थोडा वेळ मार सहन करतो पण नंतर त्याने विचार केला असावा की हे लपवून फायदा काय? सुनील ऑलरेडी राज किरणचा विरोधक आहे. मग तो म्हणतो की तू प्राणचा मुलगा आहे. हे कळल्यावर सुनील निघून जातो आणि पडद्याआड ही गंमत बघत असलेला राकु अजित समोर येतो.

११.२) शत्रूला जरब बसवण्याच्या अभिनव पद्धतीचा उगम

राकुच्या चेहेरेपट्टीत तसूभरही बदल झालेला नसला तरी उगाच अजित त्याला ओळखायला दोन मिनिटे घेतो. राकुही हे विसरला आहे की आपण उर्दूमध्ये लोकांना पकवतो, हिंदीत नाही. जसे की इथे स्वतःला उद्देशून भौचाल शब्द वापरतो. प्रत्यक्षात त्याने जलजला शब्द वापरला पाहिजे. तो अजितला कुत्ते संबोधून म्हणतो की बघ माझ्या चेहर्‍यात तुला वफादारी दिसेल, नीट रोखून बघ. अजितही अगदी रोखून त्याच्या चेहर्‍यात वफादारी शोधताना दाखवला आहे. त्यात बिचारा फारच गोंधळला आहे - तू उर्दूत बरळत होता ते समजत नव्हतं. आता तू हिंदीत बरळतो आहेस, तेही समजत नाही आहे. अजित म्हणतो की दया कर प्लीज! (आणि एकाच भाषेत बरळ) राकुला अजित नक्की कशासाठी आर्जवे करत आहे हे समजत नाही. तो म्हणतो की तुझे एका फटक्यात दोन तुकडे करणे हीच एक दया मी तुझ्यावर करू शकतो. पण नाही, मी तुझे दोन नाही तर हजार तुकडे करणार आहे. हजार तुकडे करणार तर करणार ते सर्व प्रजेसमोर करणार आहे ज्यांच्यासमोर तू मला गद्दार सिद्ध केलं होतंस. इथे राकुचा अ‍ॅटिट्यूड साराभाई व्हर्सेस साराभाई, एपिसोड एकोणतीस मधील मायाच्या 'गंगुराम दंतमंजन के एक पॅकेट के साथ दो गंगुराम टूथब्रश फ्री' शी (टाईम स्टँप ००:४८) मिळताजुळता आहे. वत्सा राकु, तू तुझ्या हाडवैर्‍याला धमकावतो आहेस, सुनेला टोमणे नाही मारत आहेस.

एकतर राकुला गद्दार प्रायव्हेटली, महाराजांच्या बेडरुममध्ये ठरवण्यात आलं होतं. त्याची धिंड काढली नव्हती. आणि समजा हा गद्दार असल्याची दवंडी पिटली असेल तरी कुठे आहे ही प्रजा? राजवाड्यातले मूठभर शिपाई, प्राणच्या तळावरचे शंभर एक लोक आणि ओम प्रकाशच्या कबिल्यातले पन्नास एक लोक. अगदी राकुचा क्लास धरला तरी गिणती अडीचशेवर जात नाही. बाकीच्या बाजार बुणग्यांना अजित मेला काय जगला काय, काय फरक पडतो? उगाच आपलं काहीतरी. बरं एवढं करून अजितला मारत नाहीच. 'तुम्हारी मौत हम पर उधार रही' म्हणून तिथून निघून जातो. तिरंगा मधल्या 'उसके गले का नाप लेने गये थे कि वो फंदे की मौत मरेगा या हमारे पंजे की' चा उगम राज तिलक मधल्या 'तुम्हारी मौत हम पर उधार रही' मध्ये आहे.

११.३) ऐतिहासिक प्रेरणा

सुनीलच्या वेगळ्याच प्रायोरिटीज आहेत. तो जातो प्राणच्या कबिल्यात. तिथे त्याला रंजिता भेटते. तो म्हणतो की अगं मी प्राणचा मुलगा म्हणजे कबिल्यातलाच आहे आणि नियमांनुसार आपले लग्न होऊ शकते. इथे रंजिता सोयीस्कररित्या आशालताने सांगितलेले 'तू कबिल्याबाहेरची आहेस' हे रहस्य विसरते. ती सुनीलला सांगते की तुझी आई काही दिवसांपूर्वी मेली आणि तिच्या अंतिम संस्कारानंतर प्राणही गायब आहे. बहुतेक तरी राज किरणने उठाव नको म्हणून प्राणच्या अटकेची बातमी गुप्त ठेवली आहे. तो हुशार व्हिलन असल्याचा आणखी एक पुरावा. इथे एक अतिशय वाईट सिनेमॅटिक चॉईस आहे. सुनील कॅमेर्‍यात डोळे घालून 'यामागे अजितचा हात तर नसेल' ही शंका व्यक्त करतो. सहसा असे शॉट फोर्थ वॉल ब्रेक करून प्रेक्षकांशी संवाद साधण्याकरता वापरतात. इथे सुनीलने काय संवाद साधला? त्याला कॅमेर्‍यात डोळे घालायला लावण्याचा दिग्दर्शकीय टच का? असो, रंजिता म्हणते की समजा अजित यामागे असेल असे धरले तरी तू एकटा काय करू शकणार आहेस? कबिल्यातले लोक फक्त प्राणचे ऐकतात, तेही तुझी मदत करणार नाहीत. मग तिकडे आशालता येते. तिला सुनील कबिल्याचा वारस आहे हे लक्षात आले आहे. रंजितावर फिदा असल्याने तो आशालता या कबिल्याची नाही, पर्यायाने रंजिता या कबिल्याची नाही अशा फालतु मुद्द्यांकडे कानाडोळा करेल याची तिला खात्री पटते. मग ती म्हणते की एक काम करू, आपण माझ्या भावाकडे मदत मागू. मी पळून गेल्याने तो नाराज आहे पण बाका प्रसंग ओळखून तो नक्की आपली मदत करेल.

आता हे बंधुराज कोण आहेत ते आधीच सांगतो कारण एडिटरने पाट्या टाकल्याने भलताच सीन सुरू होतो. आशालताचा भाऊ दाखवला आहे देवकुमार. तो असतो भिल्ल. इथे राज कोहलीने राजपूत इतिहासातून प्रेरणा घेतली आहे. जेव्हा महाराणा प्रताप असाच संकटात सापडला होता, तेव्हा त्याला भिल्लांनी मदत केली होती. तेव्हा पण बहुतेक बायकोच्या कनेक्शन मार्फत तो भिल्लांपर्यंत पोहोचला होता (चूभूद्याघ्या). पण ते भिल्ल सुसंस्कृत होते. हे भिल्ल स्त्रीलंपट, आचरट व अंधश्रद्धाळू आहेत तर त्यांचा सरदार ढेरपोट्या आहे. एक वेणी घातलेली हेमा पंजाबी ड्रेसमध्ये जंगलात हिंडते आहे. यामागचे कारण दाखवण्याची तसदी एडिटर घेत नाही. एक चिल्लर भिल्ल तिच्यामागे लागतो. हा चिल्लर भिल्ल शब्दशः चिल्लर आहे. हा इतका कमकुवत आहे की एका पॉईंटला हेमा बारीकशा फांदीला घासटून तशीच पुढे पळते पण हा मात्र फांदीस स्पर्श होताच कळवळतो. मग तिथे धरम पाजी अवतरतात. हेमा म्हणते की हा माझ्यावर अतिप्रसंग करू पाहत होता. एवढा क्यू पाजींसाठी पुरेसा आहे.

११.४) शाप - उ:शाप

पाव मिनिटं फाईट होते. चिल्लर भिल्लाकडे एक छोटी कुर्‍हाड आहे. एका पॉईंटला ती कुर्‍हाड आकाशात उंच उडते आणि पाजी कुर्‍हाडीच्या ट्रॅजेक्टरीमध्ये याला पकडून ठेवतात. कुर्‍हाड पाठीत घुसते चिल्लर भिल्ल खलास! राज कोहलीला दिग्दर्शकीय टच द्यायची खोड असल्याने चिल्लर भिल्ल जागच्या जागी तडफडण्याऐवजी हेमाच्या पायांशी जाऊन मरतो. मग पाजी व हेमा निघू बघतात पण त्यांनी चारी बाजूंनी भिल्ल येऊन घेरतात. हे लोक कुठून आले? इतका वेळ विंगेत दबा धरून बसले असतील तर मग चिल्लर भिल्लाची मदत का नाही केली? असो, या दोघांना पकडून ते देवकुमारसमोर हजर करतात. हा मेलेला चिल्लर भिल्ल देवकुमारचा उजवा हात होता (म्हणे). पाजी म्हणतात अशा फडतूस लोकांना कामावर कशाला ठेवतोस? देवकुमार उखडतो. (नॅचरली)

देवकुमारचा वेष स्टीरिओटिपिकल भिल्लाचा आहे. भारतात कुठेही जग्वार आढळत नसला तरी जग्वारच्या ठिपक्यांचा पॅटर्न असलेल्या कातड्यापासून त्याचा ड्रेस तयार केला आहे. डोईस पिसांचा मुकुट. गळ्यात हाडकांची माळ, हातात कडे वगैरे वगैरे. डावीकडचा बूब तसाच लोंबताना दिसेल अशा तर्‍हेने नेसलेले वस्त्र. हा मनुष्य इतका गदळ आहे बघता हा हिरो लोकांच्याच बाजूने उभा राहू शकतो, राज किरण याला बघूनच 'सो डाऊनमार्केट' म्हणून नाक मुरडेल. देवकुमार असे ठरवतो की याची शिक्षा म्हणून धर्मेंद्राला भाले मारून ठार करावे आणि त्याच्या रक्ताने कबिल्याच्या देवतेला अभिषेक करावा. बेसुमार लिपस्टिक व लिप ग्लॉस चोपडलेली हेमा म्हणते हा अन्याय आहे. ती सर्व घडला प्रकार विदित करते. देवकुमार गदळ असेल पण दुष्ट नाही. त्याला लक्षात येते की आपण रागाच्या भरात बावळटासारखे वागलो. मग एखाद्या ऋषीच्या थाटात तो म्हणतो की मी शाप मागे तर घेऊ शकत नाही पण उ:शाप देतो - देवतेला कौल लावला जाईल. जर देवतेने आग ओकली (शब्दशः) तर देवता नाराज आहे असा अर्थ काढून शिक्षा कायम ठेवली जाईल. अन्यथा तुम्हा दोघांना आम्ही सोडून देऊ.

देवतेचा कौल काय पडला याचे उत्तर पुढील भागात.