मी आणि धर्म

लेख आवडला...

लेख आवडला. या विषयावर जिथे पुर्ण लेखमाला लिहीता येईल तिथे कदाचित तुमच्या मनात आलेले विचार जसेच्या तसे मांडले म्हणुन मला आवडला असावा.

एकंदर बराच गोंधळ दिसतोय तुमच्या मनात.

मी मला काय कळलं ते सांगायचा प्रयत्न करतो.
(सगळ्यांनी सहमत असण्याची किंवा नसण्याची काहीच गरज नाही, कुणालाही उपदेश देण्याचा हेतू नाही. )

कोणतीही व्यक्ती हिंदू असते म्हणजे काय?
तुम्ही परमेश्वरावर/वेदांवर/गीतेवर श्रद्धा ठेवली आणि देवाला हात जोडले तर तुम्ही हिंदू असा काही नियम नाही. तुम्ही हिंदू घराण्याचे म्हणून तुम्ही हिंदू असा सुद्धा नियम नाही. तुमचा जन्म हिंदू आई वडिलांच्या पोटी झाला किंवा तुम्हाला हिंदू संस्कारानी वाढवलं म्हणून तुम्ही हिंदू असा सुद्धा नियम नाही. म्हणजे आणखी सोप्या शब्दात सांगायचं, तर तुम्ही हिंदू आहात किंवा नाही हे सिद्ध करण्यासाठी इतर धर्मांच्या धर्तीवर कुठलाही संकेत किंवा नियम उपलब्ध नाही.
याचा मला समजलेला अर्थ असा कि तुम्ही माना किंवा मानू नका, तुम्ही मंदिरात जा, चर्च मध्ये जा, मशिदीत जा, गुरुद्वारा मध्ये जा किंवा आणखी कुठे जा, अथवा कुठेही जाऊ नका पण तुम्ही जर माणूस असाल, आणि माणुसकीवर श्रद्धा ठेवत असाल, जर तुम्ही इतरांशी चांगलं वागावं म्हणून स्वतःत सुधारणा करण्याचा प्रयत्न करत असाल तर तुम्ही हिंदू आहात.

थोडक्यात तुमची जीवपद्धती तुम्ही मनुष्य आहात कि नाही ते ठरवते, आणि तुम्ही मनुष्य असाल तर तुम्ही आपोआपच हिंदू असता, त्यासाठी कुठलेही नियम नाही, अटी पूर्ण करण्याची आवश्यकता नाही. तुम्ही कुठल्या देवतेची आराधना करता किंवा करत नाही याला हिंदू धर्मात महत्व कधीच नव्हतं, नाही, आणि नसेल. बाकी कालौघाने काही बऱ्या वाईट प्रथा पडल्या, तश्या बंदही पडल्या, आणि काही इतक्या पसरल्या कि त्या बंद करण्यासाठी संघर्ष करावा लागला. अनेकांनी आपापल्या कुवतीनुसार धर्म विशद करण्याचा प्रयत्न केला. तो सुद्धा कधी टिकला तर कधी विरून गेला. पण ह्या धर्माची लवचिकता इतकी प्रचंड आहे, कि अशा असंख्य बदलांना पचवून हा धर्म आज अभिमानाने उभा आहे. भविष्यात अश्या अनेक प्रथा पडतील आणि मोडतील सुद्धा धर्माला त्याचा काहीही फरक पडणार नाही.

कर्मकांड, पूजाअर्चा, देवळात जाण, देवळात न जाण अश्या कुठल्याही गोष्टींनी हिंदू धर्माची व्याख्या करणं म्हणजे सध्या डोळ्यांनी दिसणाऱ्या आकाशाला संपूर्ण जग समजण्याइतकं मूर्खपणाचं आहे. मुळात माणसाचं असणं हेच त्याच्या हिंदुत्वाचे प्रतीक आहे. आणि म्हणून मला माझ्या हिंदुत्वाचा, धर्माचा, जीवनपद्धतीचा अभिमान आहे

मला हिंदू धर्माबद्दल आत्मीयता नाही असं मी म्हटलं>>> हिंदू संस्कृती आणि अध्यात्म हा एक महासागर आहे आणि त्यातील खरी रत्ने त्यात खोल डुबकी मारल्यावरच सापडतील परंतु वरवर माहितीवरून संशयरूपी किनाऱ्यावर उभे राहिल्यास फक्त वाळूच मिळेल. सर्व पूर्वग्रह बाजूला ठेऊन एकदा खोल शिरण्याचा प्रयत्न करून बघा आत्मीयता नक्कीच वाटेल

हिंदू धर्मात भरपूर धर्मग्रंथ आहेत , त्यापैकी एकाच्याही वाटेला मी आजपर्यंत गेलेले नाही आणि पुढेही जाण्याची इच्छा नाही >>>> ज्यावेळी अशी इच्छा होईल आणि तुम्ही योग्य ग्रंथ वाचाल किंवा गुरुलाभ होईल तेंव्हा तुम्हाला भारतात आणि हिंदू संस्कृतीत जन्मल्याचा खरा अभिमान वाटेल. तो दिवस लवकरच येवो अशी ईश्वरचरणी इच्छा

या निमित्ताने राजयोग पुस्तकात स्वामी विवेकानंदानी केलेली धर्माची व्याख्या आठवली. ते म्हणतात -
"प्रत्येक जीव अव्यक्त ब्रह्म है। बाह्य एवं अन्तःप्रकति को वशीभूत करके अपने इस ब्रह्मभाव को व्यक्त करना ही जीवन का चरम लक्ष्य है।
कर्म, उपासना, मनःसंयम अथवा ज्ञान, इनमें से एक, एक से अधिक या सभी उपायों का सहारा लेकर अपने ब्रह्मभाव को व्यक्त करो और मुक्त हो जाओ।
बस, यही धर्म है। मत, अनुष्ठानपद्धतियाँ, शास्त्र, मन्दिर अथवा अन्य बाह्य क्रिया-कलाप तो उसके गौण ब्योरे मात्र हैं। "

खग्या खूप सुंदर लिहिलेत. लेख वाचल्यावर मलाही अगदी असेच वाटले होते पण ते इतक्या अचूकपणे मांडता आले नसते.

काही सांस्कृतिक कार्यक्रमाकरता ( स्टेज शोज) धोतर नेसण्याचा प्रसंग आला होता ( त्या आधी प्रॅक्टिस म्हणून) - उष्ण हवामानाला अतिशय यथायोग्य असा हा पोशाख आहे. सुटसुटीत, हवेशीर, कम्फर्टेबल. भारतीय पुरुषांनी हा का बरे सोडला असावा असा प्रश्न पडला.
मी पुरुष असते तर मी आनंदाने हा पोशाख परिधान केला असता.
नउवारी , सहावारी त्यामानाने सुटसुटीत वाटत नाहीत तितक्या. कामकरी बायकांची नौवारी नेसून पाहिली पाहिजे.
बाकी विचार वाचून अगदी अगदी झाले. विशेषतः दुसर्‍या धर्माबद्दल राग नाहीये पण माझे विचार स्वातंत्र्य कितपत राहिले असते ह्या शंकेबद्दल.

लेख आवडला. मनातले द्वंद्व अगदी समर्पक शब्दांत मांडले आहे.
सविस्तर नंतर .

लेख आवडला .सर्वच धर्मात काही अयोग्य, कालबाह्य गोष्टी आहेत. शेवटी माणसाने बनवला, माणूस पर्फेक्ट होऊ शकत नाही. But if you want to explore spirituality Hindu religion is the BEST.
मी तर आभार मानते देवाचे ह्या बद्दल. अभिमान नाही बहुतेक पण अपार समाधान आहे एक हिंदू असल्याचे .

@खग्या >> खूप छान लिहिले आहे.

खग्या एकदम परफेक्ट लिहिलेत

खग्या+१

{जर तुम्ही इतरांशी चांगलं वागावं म्हणून स्वतःत सुधारणा करण्याचा प्रयत्न करत असाल तर तुम्ही हिंदू आहात.}
आणि याचा व्यत्यास?

मला वाटतं जसा सुगंध देणे, सहनशीलता हा पृथ्वीचा, शीतलता हा जलाचा, अलिप्तभाव हा वायूचा धर्म आहे तद्वत - दिलेल्या बुद्धीचा वापर करणे हा मनुष्याचा धर्म आहे.
बाकी सारे पूरकच ...............

धर्माबद्दल काहीच ठरवता येत नसेल तर तुम्हाला जसं जगायचं तसं जगा.. कोणी तुम्हाला धर्माभिमान नाही म्हणून कोसणार नाही आणि नसेल काय वाटतं तर इतका विचार कशाला करता?

हिंदु राष्ट्रात सुरक्षित नसेल वाटतं तर आताही जिथे सुरक्षित वाटेल तिथे जाऊ शकता.. अगदी पुढच्या जन्माची वाट पाहायची गरज नाही... आणि बाय दे वे.. पुर्नजन्म ही संकल्पना हिंदु धर्माच्या अगदी जवळची आहे आणि जी पोसिटीव्हिटी आणि नव्या जन्माची आशा आहे ना त्या आशेसाठी किमान तुम्ही हिंदूविषयी अभिमान बाळगू शकता...

मलाही काही गोष्टी खटकत आहेत.(असे वाटण्यास जागा आहे की मी प्रत्येक धाग्यावर तेच तेच बोलत असते पण नाईलाज आहे. क्षमस्व.)
जसे की आत्ता रामायण पुन्हा सुरू झाले आहे. त्यानिमित्ताने राजा जनक आणि त्यांची पत्नी राणी सुनयना यांचे संवाद ऐकून मी"मुलगी"असल्याबद्दल मला क्षणभर प्रचंड guilt आले. असे वाटले की आपण आणि आपल्या पालकांनी खूप मोठे गुन्हे केले ज्याची आपल्याला शिक्षा मिळत रहाणार आहे. जरी दशरथ यांनी स्वतःला जनकांच्या दारचा याचक म्हणवले,तरीही जनक मात्र लाचारीची पराकाष्ठा करत होते. म्हणे आमच्या मुलींना तुमच्या दासी समजून काही चुका झाल्या तर माफ करा. त्यांना तुमच्या चरणाकडे थोडीशी जागा दिलीत तरी अनंत उपकार होतील. मी तुमच्या पायांचा दास आहे(कारण मी वधुपिता आहे आणि तुम्ही वरपिता आहात).तिकडे सुनयना राणींनी चौघींना उपदेश केला:पती के चरणों की एकनिष्ठ समर्पित सेवा करना ही स्त्री का परमकर्तव्य है।उससे वह देवताओं को भी वंदनीय बन जाती है।ससुराल में पती के परिजनों की सेवा करो।अब वहीं आपका घर है।ससुराल में मायके की स्तुती नहीं करनी चाहिए।अब आपका जनकपूर से संबंध समाप्त हो गया है।

असे जे काही आपल्याला सांगितले जाते की पत्नीची जागा पतीच्या पायाजवळ,पती परमेश्वर,चांगला पती मिळवण्यासाठी उपास मग तोच पती सात जन्म मिळावा म्हणून उपास,(त्या दिवशी काही खाल्ले तर अमुक होईल तमुक होईल अशा धमक्या कहाण्यांमध्ये वाचायला मिळतात.) ,मुलगी परक्याचे धन,कार्येषु मंत्री सारखे श्लोक, वधुपिता म्हणजे कोणीतरी खालच्या दर्जाचा व्यक्ती, त्याच्याशी कसेही वागले पाहिजे, मंगळसूत्र, बांगड्या इ.ची सक्ती, विधवा म्हणजे अशुभ,इ.स्त्रियांवरील बंधने वगैरे वगैरे अनेक गोष्टी सांगता येतील ज्या स्त्रियांना एक माणूस म्हणून न पाहता वस्तू म्हणून पाहतात,त्या सर्व गोष्टींचा धिक्कार असो.

म्हणे प्रसाद खाल्ला नाही तर रागावून नुकसान करणारा देव ... तेव्हा पुराणातल्या अमुक कर्माला अमुक शिक्षा वगैरे वर्णनं करणारे ग्रंथ>>अगदी अगदी.

माझ्या मते, हिंदू धर्म खूप चांगला आहे मात्र अजूनही काही सुधारणा घडवून आणणे आवश्यक आहे.

इथे मात्र मी हे एक आनंदाने नमूद करेन की त्याच मालिकेतील दशरथ, कौसल्या, कैकेयी,यांचे संवाद:वो बहु बनकर नहीं अयोध्या की बेटी बनकर आयेगी।इ. खूप चांगले होते.

वरच्या पोस्टमुळे कोणाला राग आला तर क्षमस्व.

इथे मात्र मी हे एक आनंदाने नमूद करेन की त्याच मालिकेतील दशरथ, कौसल्या, कैकेयी,यांचे संवाद:वो बहु बनकर नहीं अयोध्या की बेटी बनकर आयेगी>>>

म्हणजेच दोन्ही पक्षांनी लीनता व सर्वसमावेशकता हा आपला प्रमुख गुण मानला. सगळ्यांनीच हा गुण आचरणात ठेवला असता तर आजची वेळ आलीच नसती ना...

सगळ्यांनीच हा गुण आचरणात ठेवला असता तर आजची वेळ आलीच नसती ना...

नवीन Submitted by साधना
सहमत.
पण ते आदर्श होते ना.प्रत्येक जण असा विचार नाही करत.आणि ते चरणों की दासी वगैरे खूपच अन्यायकारक वाटते मला. असे खरे मानून मुलींंनी लग्नच केली नाहीत तर.... म्हणून मग पती चरणों की सेवा के बिना आध्यात्मिक प्रगती होणार नाही असे पिल्लू सोडले असेल.(लग्न हे सर्व समस्यांचे मूळ आहे हे माझे एकट्याचे वैयक्तिक मत झाले आहे आजवरच्या जगाच्या अनुभवातून.)
एकीकडे पतिव्रता महानची टिमकी आणि दुसरीकडे कुंतीने स्वतः च पाच मुलांना सांगितले की द्रौपदीला वाटून घ्या. आणि त्यांनी तसे केले. हे स्त्रीचे वस्तूकरण वाटते मला.
सीतात्याग झाला हे जर खरे असेल तर जणू एक स्वतः ची वस्तू, दुसऱ्याने नेली,प्रतिष्ठेचा प्रश्न बनवला, ती परत आणली आणि टाकून दिली अशासारखे वाटते. तिला सर्वांसमोर पावित्र्य सिद्ध करण्यासाठी अग्निपरीक्षा द्यायला लावणे, तरीही परत कोणीतरी"ती इतके दिवस दुसऱ्याकडे राहिली तरी तिला कसे स्वीकारले" मग परत भर दरबारात शुद्धता सिद्ध करायला सांगणे.भयंकर आहे हे.

मुलगी परक्याचे धन,हुंडा,वंशाला दिवा हवा,इत्यादी मधूनच स्त्रीभ्रूणहत्या सुरू झाली हेमावैम.

@कमला - हे तेव्हाचे झाले. आता सरसकट लागू होत नाही ना? धर्म काळाप्रमाणे बदलतो ना? हेच त्याचे बलस्थान.
सध्या जे रिग्रेशन चालले आहे त्याचे वाईट वाटते मात्र.

सध्या जे रिग्रेशन चालले आहे त्याचे वाईट वाटते मात्र.

Submitted by नानबा
सहमत.
शेवटी आपण जास्त काय करू शकतो म्हणा.आपल्या परीने माणुसकीने वागणे इतकेच आपल्या हातात आहे.