निसर्गाच्या गप्पा (भाग ३४)

फुलांचे सर्व फोटो अप्रतिम, किती सुरेख रंग एकेक.

अगदी बरोबर अदीजो .
Spathodia campanulata
याला पिचकारीच झाड म्हणतात कारण याच्या कळ्या चिमटीत धरून दाबल्यास त्यातून पिच्कारीसारखे पाणी उडते

http://epaper.lokprabha.com/2512407/Lokprabha/24-01-2020#dual/46/1

सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील चिपी गावातील सड्यावरील जैव विविधतेवर आजच्या लोकप्रभा मध्ये आलेला लेख

छान आहे लेख ऋतुराज.

खारुचा फोटो भारी काढलाय! प्रचंड आवडला..

नाव माहीत नाही. खडकवासला येथे दिसली ही फुले.

.

निळी अबोली.
नाव ऋतुराज सांगतील, डरनेका नै.

मस्त फोटोज. या धाग्याने विक्रमी वेळेत एकहजारी गाठल्याबद्दल सर्वांचे अभिनंदन

Eranthemum roseum
रान अबोली, दशमुळी
सध्या बऱ्याच ठिकाणी फुललेली दिसते...

धाग्याने विक्रमी वेळेत एकहजारी गाठल्याबद्दल सर्वांचे अभिनंदन>>>>>> खरच की, हजारी ओलांडली....सर्वांचे अभिनंदन

रानमोडी
सध्या भरभरून फुलणारी रानमोडी ही एक invasive वनस्पती आहे, घाणेरीसारखी ही देखील प्रचंड फोफावते
Chromolaena odorata

मस्त फोटो!

सगळ्यांचे फोटोज खूपच सुंदर

नाव माहीत नाही. हडपसरजवळ एका घराबाहेर हे दिसले.

.

.

अहाहा! खुपच सुंदर फोटोज!

मला ते गुलाबी फुलांचं झाड टॅबुबीया (tabebuia ) वाटतंय ..

ओहोहो टेसू के फूल!!! पलाश, पळस!!!
होळीची आठवण येते. मला ही फुलं फार आवडतात. भर दुपारी ज्या उन्मादात ही फुलतात, रंग विखुरतात ...!!!
>>>>>लो, डाल डाल से उठी लपट! लो डाल डाल फूले पलाश।
यह है बसंत की आग, लगा दे आग, जिसे छू ले पलाश॥
.
लग गयी आग; बन में पलाश, नभ में पलाश, भू पर पलाश।
लो, चली फाग; हो गयी हवा भी रंगभरी छू कर पलाश॥ >>>>>>>>>
- नरेन्द्र शर्मा

सामो, सुंदर कविता!

धन्यवाद मन्या.

वरील पळसाची फुले पाहून उजूने दोन कविता पाठवल्या होत्या. मला आवडल्या म्हणून येथे देतोय.
हे ‘पलास के फुल’ या टिव्ही मालीकेचे शिर्षक गीत आहे.

जब जब मेरे घर आना तुम,
फूल पलाश के ले आना तुम...
जब जब याद मेरी आए तो,
फूल पलाश के ले आना तुम...

मेरा ख्याल है यह, हकीकत हो जाना तुम,
मेरी बाहों में आ कर सो जाना तुम.
अपनी खुशबू से घर को महकाना तुम,
फूल पलाश के ले आना तुम..

दुनिया के नजारे स्वीकार नही,
अपनी मुस्कराहट से मुझे बहलाना तुम.
सुर्ख हो जाये जब ज़िंदगी की फिजा,
फूल पलाश के ले आना तुम..

मौसम बसंत का जब भी आएगा,
अपने आँगन में खुशबू लाएगा,
जब भी हो जाये उदास मन मेरा,
मीठी सी बातों को होठों पे रख लाना तुम.
फूल पलाश के ले आना तुम..

मेरे सपनो को तोड़ कर न जाना तुम,
अपने अटूट रिश्ते का विश्वास,
मेरे बेताब दिल को दे जाना तुम,
फूल पलाश के यूँ ही हर बार,
ले आना तुम...

आणि ही एक कविता.

उतनी दूर मत ब्याहना बाबा !

बाबा!
मुझे उतनी दूर मत ब्याहना
जहाँ मुझसे मिलने जाने ख़ातिर
घर की बकरियाँ बेचनी पड़े तुम्हे

मत ब्याहना उस देश में
जहाँ आदमी से ज़्यादा
ईश्वर बसते हों

जंगल नदी पहाड़ नहीं हों जहाँ
वहाँ मत कर आना मेरा लगन

वहाँ तो कतई नही
जहाँ की सड़कों पर
मान से भी ज़्यादा तेज़ दौड़ती हों मोटर-गाडियाँ
ऊँचे-ऊँचे मकान
और दुकानें हों बड़ी-बड़ी

उस घर से मत जोड़ना मेरा रिश्ता
जिस घर में बड़ा-सा खुला आँगन न हो
मुर्गे की बाँग पर जहाँ होती ना हो सुबह
और शाम पिछवाडे से जहाँ
पहाडी पर डूबता सूरज ना दिखे ।

मत चुनना ऐसा वर
जो पोचाई और हंडिया में
डूबा रहता हो अक्सर

काहिल निकम्मा हो
माहिर हो मेले से लड़कियाँ उड़ा ले जाने में
ऐसा वर मत चुनना मेरी ख़ातिर

कोई थारी लोटा तो नहीं
कि बाद में जब चाहूँगी बदल लूँगी
अच्छा-ख़राब होने पर

जो बात-बात में
बात करे लाठी-डंडे की
निकाले तीर-धनुष कुल्हाडी
जब चाहे चला जाए बंगाल, आसाम, कश्मीर
ऐसा वर नहीं चाहिए मुझे
और उसके हाथ में मत देना मेरा हाथ
जिसके हाथों ने कभी कोई पेड़ नहीं लगाया
फसलें नहीं उगाई जिन हाथों ने
जिन हाथों ने नहीं दिया कभी किसी का साथ
किसी का बोझ नही उठाया

और तो और
जो हाथ लिखना नहीं जानता हो "ह" से हाथ
उसके हाथ में मत देना कभी मेरा हाथ

ब्याहना तो वहाँ ब्याहना
जहाँ सुबह जाकर
शाम को लौट सको पैदल

मैं कभी दुःख में रोऊँ इस घाट
तो उस घाट नदी में स्नान करते तुम
सुनकर आ सको मेरा करुण विलाप.....

महुआ का लट और
खजूर का गुड़ बनाकर भेज सकूँ सन्देश
तुम्हारी ख़ातिर
उधर से आते-जाते किसी के हाथ
भेज सकूँ कद्दू-कोहडा, खेखसा, बरबट्टी,
समय-समय पर गोगो के लिए भी

मेला हाट जाते-जाते
मिल सके कोई अपना जो
बता सके घर-गाँव का हाल-चाल
चितकबरी गैया के ब्याने की ख़बर
दे सके जो कोई उधर से गुजरते
ऐसी जगह में ब्याहना मुझे

उस देश ब्याहना
जहाँ ईश्वर कम आदमी ज़्यादा रहते हों
बकरी और शेर
एक घाट पर पानी पीते हों जहाँ
वहीं ब्याहना मुझे !

उसी के संग ब्याहना जो
कबूतर के जोड़ और पंडुक पक्षी की तरह
रहे हरदम साथ
घर-बाहर खेतों में काम करने से लेकर
रात सुख-दुःख बाँटने तक

चुनना वर ऐसा
जो बजाता हों बाँसुरी सुरीली
और ढोल-मांदर बजाने में हो पारंगत

बसंत के दिनों में ला सके जो रोज़
मेरे जूड़े की ख़ातिर पलाश के फूल

जिससे खाया नहीं जाए
मेरे भूखे रहने पर
उसी से ब्याहना मुझे ।

- निर्मला पुतुल

मला दुपारचे फार आकर्षण आहे. अनेक दुपारी स्मरणंआत आहेत मग ती रंगपंचमीतली भिजणारी गारेगार दुपार असो, की आंब्याच्या सीझनमधली घमघमती दुपार. कॅरम, पत्ते,व्यवहार खेळत मजेत घालवलेल्या दुपारी असोत की उशीरा ऑफिसला जातानाची मुंबईतली रेल्वेतली/बसमधली दुपार असो. अशा दुपारच माझा साथी पळस. त्या माझ्या सच्च्या मित्रावर लिहीलेला हा एक जुना लेख -
_________
अविस्मरणिय पळस
________________
लहानपणी मे च्या सुट्टीत, पेटलेल्या दुपारी
लाल ज्वाळांनी वेढलेला पळस
गॅलरीच्या कठड्यावर रेलून,
अंगावर थंड वार्‍याची झुळुक घेत,अनुभवलेला पळस
आईची मेमधील सुट्टी ,नाचर्‍या आनंदी घरदारात
अनुभवलेली निव्वळ शून्यातीत दुपार
मूड त्या दुपारसारखाच,निरभ्र, निवांत
माठातील वाळ्याचा उन्हाळी सुगंध
माझ्या बालपणाचा साथीदार- भारदस्त पळस
काळाच्या डोळ्यात डोळे घालून म्हणणारी दुपार
तुझा जुलमी अंमल माझ्यावर चालणार नाही
मी अक्षय आहे,
गॅलरीत ऊभ्या असलेल्या त्या लहान मुलीच्या
मनात माझे स्थान चिरंतन,
अविनाशी, अढळ आहे,
मरतेवेळीही जे काही अमृतक्षण तिला आठवतील
त्यामध्ये माझा नंबर अव्वल असेल.

अविस्मरणिय पळस>>>> भारीच!

व्वा, मस्तच फोटो आहेत टॅबुबीया व पळसाचे....
पळस माझं आवडत झाड, ते भरभरून फुललं की नुसतं बघत राहावं

सामो आणि शालीदा कविता खूपच छान.....
पांढरा पळस पण असतो एक, पण फुललेला मी अजून नाही पहिला
पळसवेल मात्र छान फुलते

अमीर खुश्रुने पळसाच्या फुलांना सिंहाच्या रक्तरंजित पंज्याची उपमा दिली आहे

कीरमुखसदृक्षै राजते वसुधा पलाशकुसुमै: !
बुद्धस्य चरण्वन्दनपतितैरिव भिक्षुसंघै:!

पोपटांच्या लालभडक चोचीसारख्या पळसाच्या फुलांनी पृथ्वी अशी शोभते आहे जणू बुद्धाच्या चरणाशी दण्डवत घालणाऱ्या भिक्षुच्या संघासारखं हे दृष्य दिसत आहे. (गाथा सप्तशती)

युवजनहृदयविदारणमनसिजनखरुचिकिंशुकजाले॥

जयदेवाच्या गीतगोविंदामध्ये तो म्हणतो की, तमाल वृक्षांच्या कोवळ्या नाजूक पानांनी सुवासिक अशी कस्तुरी शोषून घेतली आहे व अरण्यातील पलाश फुलांच्या पाकळ्यांची प्रेमरुपी तळपती नखे तरुण हृदयावर घाव करत आहेत.

ऋतुसंहारत कालिदासाने विन्ध्य भूमीचे वर्णन असे केले आहे,
आदिप्तवन्हिसदृशैर्मरुतावधूतै:।
सर्वत्र किंशुकवनै: कुसुमावनम्रै:।
सद्यो वसंतसमये हि समचितेयं।
रक्तांशुका नववधूरिव भाति भूमी ।
सध्या वनामध्ये भडकलेल्या अग्नीसारख्या लाल पळसाच्या फुलांनी पळसाची झाडे झुकलेली आहेत. जणू काही धरित्री ही जणू लाल वस्त्र नेसलेल्या नवपरिणीत वधूप्रमाणे भासत आहे.

कवितांचे झब्बु! मस्त! एकेक वाचुन काढते नंतर..

मुरारी (Rufous-tailed Lark)
(क्लोजप असल्याने आकार मोठा वाटेल पण हा मुरारी चिमणीएवढा असतो. १६ सेंमि.)