नोनी

या मार्केटिंगवाल्यांचे मला खुप नवल वाटते. कुठल्या वस्तुचे ते मार्केटिंग करु शकतील सांगता येत नाही.

आम्ही लहानपणी मालवणच्या वेळेवर म्हणजे समुद्रकिनार्‍यावर पेवायला म्हणजे पोहायला जात असु, त्या वेळी हि टपोरी फ़ळे किनार्‍यावर पडलेली असत. अर्थात हि झाडे पण भरपुर होती किनार्‍यावर.
त्यावेळी पांढरट पिवळी पिकलेली फळे तोंडात टाकायचा खुप मोह व्हायचा. चुलतभावंडे, आणि काका, न्हय ता काय !, म्हणुन मला वेड्यात काढायची, तरीपण एकदा हळुच खाऊन बघितले होते. कडवटच चव होती.

रात्री आम्ही सगळे परत किनार्‍यावर जात असु. त्यावेळी किनार्‍यावर लाईट्स नव्हते. अंधार्‍या रात्री समुद्राच्या लाटा चमकत असत आणि त्याचवेळी हि फळेही अंधारात उठुन दिसत असत. त्यावेळी हमखास या फळांवर वटवाघळे झेपावताना दिसत असत.

आणि मग अलिकडे या फळाची जोरदार जाहिरात बघितली. प्रत्येक केमिष्टच्या दुकानाच्या दर्शनी भागात नोनि ज्युसची मोठी बाटली दिसत असे. सब दुखोकि एक दवा, अशी जोरदार जाहिरात होत असे याची.

त्याचवेळी या फ़ळाला नोनी म्हणतात, असेहि कळले. मालवणला याला काहि म्हणत असत का ते आठवत नाही.

Morinda citrifolia असे याचे शास्त्रीय नाव. ग्रेट मोरिंडा, इंडियन मलबेरी, बीच मलबेरी अशीही नावे आहेत याला. नोनी हे नाव मात्र आलेय ताहिती बेटावरुन. यालाच ताहितीयन नोनी, असेही नाव आहे.

साधारण दोन तीन मीटर वाढते हे झाड. मोठी चमकदार पाने असतात. पांढरी साधी फुले येतात. आणि साधारण दिड वर्षाचे झाड झाले कि वर्षभर फळे लागायला सुरवात होते.

हे झाड तसे कणखर आहे, रेताड, खार्‍या, मुरबाड अश्या कुठल्याही जमिनीत वाढु शकते. ही फ़ळे आधी हिरवी मग पिवळी आनी मग पांढरी होत जातात. पिकताना एक कडवट वास येतो. त्यावरुन त्याला वॉमिट फ़्रुट असेही नाव आहे. आतमधे बर्‍याच बिया असतात.

या फ़ळाला स्टारवेशन फ़्रुट किंवा फ़ॅमिन फ़्रुट असेही म्हणतात, जरी याची चव कडवट असली तरी अनेक भागात हे फ़ळ कच्चे वा भाजुन खाल्ले जाते. बिया पण भाजुन खातात. यात बर्‍यापैकी कर्बोदके आणि चोथा असतो. अ आणि क जीवनसत्वे, लोह, चुना, पोटॅशियम, नायसिन असे बरेच घटक असतात.

पण या फ़ळाच्या जादुभर्‍या उपयोगांचा बराच गवगवा झाला आहे. यात कोलेस्ट्रॉल, कमी करणारे घटक, तसेच कॅन्सर आणि चक्क एच आय व्ही ला प्रतिकार करणारे घटक असल्याचा दावा केला जातो, पण या फ़ळाचे हे गुणधर्म, अजुनही पुर्णपणे सिद्ध झालेले नाहीत.

संशोधन चालु आहे पण मार्केटिंगवाल्यानी मध्यंतरी त्याचा जोरदार प्रचार सुरु केला होता. या क्षेत्रात अधुनमधुन अश्या गोष्टी होतच असतात. करमणुक होते, सध्यातरी इतकेच.