कही दीप जले कही दिल...

माझ घर १४ व्या माळ्यावर आहे. कधी कधी गुलझारचा चंद्र समोर उभ्या असलेल्या २६ व्या माळ्याच्या इमारतीवर येतो तर कधी "एकसो सोला चांदकी राते..." म्हणत म्हणत तो माझ्या तनामनात शिरतो.

आणखी दोन दिवसांनी अमावस्या आहे. सिंगापुर सारखी शहरे आणखीच लकाकायला लागतात अवसेच्या रात्री. आज धनत्रयोदेशी निमित्त मी दक्षिण दिशेला खिडकीत यमदीप तेवला आणि रुममधील दिवा मालवताना तो मंद मंद प्रकाश बघून मला कमालीचे प्रसन्नचित्त वाटले. तेलातुपाच्या मिणमिणत्या दिव्यामधे एक वेगळेच चैतन्य असते. कधी कधी ह्या दिव्याच्या प्रकाशाने आपल्याही मनातला एखादा उदासिन, काळोखी कोपरा कधी उजळून निघतो हे कळत देखील नाही.

आमच्याकडे कणकेच्या दिव्याचा खूप मान असतो. माडी पौर्णिमेला माझी आई कणकेचे माडे बनवते. हे दिवे उभट असतात. माडी सारखे उंच म्हणून ह्यांना माडे म्हणतात. भुलाबाया ज्या दिवशी उठतात अर्थात कोजागिरीला त्या दिवशी बाजारात नुसते मातिचे माडे विकायला येतात. हल्ली येतात .. पण पुर्वी घरीच माडे बनवत. बावधनच्या आमच्या घराशेजी माती वगैरे मिळत नाही म्हणून आईने कणकेचे माडे बनवले होते.

मी कमळाचे फुल पाहिले ते फक्त चित्रात आणि कधीमधी एखाद्या सिनेमात. कंबोडियाला मात्र कंमळाची फुले गवत उगवावे तसे जिथे तिथे पहायला मिळात. त्यांना ह्या फुलाचे मुळीच वाण नाही. बुद्धाला कमळाचे फुल अर्पण करतात फुलाचे लांब लांब देठ हातात धरुन प्रसन्न शांत चित्ताने भाविक पुढे पुढे पाऊल टाकतो आणि पाठित कमरेत न वाकता गुडघा टेकवून मान वाकवतो आणि बुद्धाला नमस्कार करतो ती त्यांची नमस्काराची पद्धत खूप भावली. एक गरीब देश पण मनाची संस्कृतीची केवढी श्रीमंती!!!!

दिवाळीला विकायला येणारी कमाळाची फुले खरे तर कळी ह्या रुपातच असतात. लवकर नाही घेतली की कळ्यांच्या माना बदकासारख्या खाली वाकतात. मी एकदा एकच कमळाचे फुल घेतले. घरी आणून एका ग्लासात पाणी घरुन त्यात देठ बुडवणार येवढ्यात ग्लास लवंडला कारण देठ जड होते. मग मी फ्रिजमधे ते फुल ठेवले. संध्याकाळी पुजेला बाहेर काढणार तर काठाला असलेल्या पाकळ्या अध्धर बाहेर आल्यात. पणतीसारखा त्यांचा आकार बघून मग मी सगळ्याच पाकळ्या उकलून एक खरी पणती .. एक पाकळी.. एक पणती.. एक पाकळी असे करत करत हे एक ताट सजवले. दिवे मालवले आणि त्या सोनेरी गुलाबी प्रकाशात मी न्हाऊन निघालो.

आयटीमधे काम करणार्‍यांच्याकडे पुजा कधी होत असेल? मला तर दहा अकरा सहज वाजतात. आज मी ११ वाजता दिवे लावले. काल पाण्यात बुडवून ठेवले होते. पहाटे तिरपे करुन ठेवले जेणॅकरुन पाणी निथळून दिवे कोरडे होतील. आज दोन दिवे खिडकीत, दोन दारापुढे, एक रेस्टरुमधे, एक किचनमधे असे सात दिवे लावलेत. १४ माळ्यावरुन पणतीच्या ज्योतीकडे बघताना समोरचे गगनचुंबी जग किती फिके वाटते!!!!

तुम्हा सर्वांना माझ्याकडून दिवाळीच्या उदंड शुभेच्छा!!!!! आयुष्यात आपण आपले आयुष्य उजळून निघायला खूप प्रयत्न करतो. आपल्या आजूबाजूला खूप अंधार आहे. तुमच्या मनात स्वतःसाठी जळणार्‍या दिव्याचा थोडासा प्रकाश त्या अंधाराकडे पोहचू द्या!!!

बी