संगीत-आस्वादगट :)

मुंबई लोक्स कधी भेटायचे? आणि ठिकाण?

आमचं काय?
आपलं वेळेचं गणित जमायला हवं स्काईपवर यायचं तर. (सिडनी, भारत)
पण मी तय्यार आहे. जमवुया. आणि जमेल तसं मी भाग घेईन.

सध्या लेकाने घरटं सोडून मेलबर्नला भूर्र करायचं ठरवलय. त्याची गाठोडी, तहान-लाडू, भूक लाडू ह्यात अडकलेय. ते एक दोन आठवड्यात सुटेल.
उपक्रमाची रूपरेषा आवडली.
ठरवून दहा मिनिटं प्रश्नं-उत्तर ह्यासाठी ठेवूया का? त्यायोगे, पुढल्या खेपीचं आयोजन अधिक उपयुक्तं असं करता येईल.

अरे वा, दादपण
चैतन्य मला केव्हाही चालेल रे

मुग्धा
दादर ठेव ग भेटायच असल्यास

होय्यो होय्यो होय्यो
सध्या साडेचार तासांचा फरक आहे. आम्ही पुढे आहोत. ५ ऑक्टोबरला तो फरक साडेपाच तासांचा होईल.
तुमची भाबडी प्रमाणवेळेनुसार साडेचार वेळ मला धावेल
(आधी एकदा स्कायपुन बघायला हवं. माझ्या ग्रहदशेत नकटीची लग्नंच जास्तं आहेत)

या उपक्रमात कोणालाही भाग घेता येईल का काही पूर्वतयारी / इलिजिबिलीटी असणे आवश्यक आहे ??

धन्यवाद चैतन्या .....

ओहो, मला पण खुप आवडेल यायला पण अजुन काही महिने बाहेर असल्याने जमणार नाहीये
तोपर्यंत माबोवरच जर चर्चेचा वृत्तांत कोणी अपलोड करू शकल्यास बरे होईल.

मस्त उपक्रम!
स्काईपचं सांगा. जमेल तर मज्जा

मी मुंबईत.

किती वेळ कात्यक्रम असणार ? घरचे इतर , लहान मुले चालतील का ?

मुंबईकर, कधी, कुठे, काय ऐकायला भेटुया?

चैतन्य, या धाग्यावर शास्त्रीय संगिताच्या मैफिलींबद्दल (प्रस्थापीत आणि हौशी) माहिती दिली तर चालेल का रे? म्हणजे कुणाला जायचे असल्यास जाता येइल.

ज्यांना इले. तानपुरा/तंबोरा घेणे शक्य नाही, त्यांच्या साठी, Taanpura droid आणि pocket raaga ही अ‍ॅप आहेत. ती डालो करुन घ्यावीत

http://chandrakantha.com/articles/indian_music/western_Indian_scale.html
हे पण बघा.

http://www.swarganga.org/articles/icmconcepts/icm1.php

चैतन्य, पहिल्या भेटीत सोप्पा राग घेता येतोय का ते बघ... जसा भूप. कोमल, तीव्र वगैरे भानगडी नाहीत, चाल-चलन सरधोपट आहे आहे.
रागाशी निगडीत एखाद दोन गाणी... फिल्म, नाट्य गीत, भावगीत इ.
आणि मग व्होकल किंवा वाद्य असं शास्त्रीय.
संपूर्ण शास्त्रीय ऐकणं असं अगदी जड होणर नाही.

तानपुर्‍याच्या बाबतीत, ....
कुमार तानपुरा लावणे ह्या बाबतीत खूप काटेकोर होते. काही काही घराण्याच्या गायकांना ते तानपुर्‍याच्या बबतीत बहिरे आहेत गायक... असं म्हणत असत.

तानपुरा लावणे म्हणजे रंगवण्यापूर्वी फलक तयार करणे... कॅनव्हास. तो समतल, ताठ हवा. सुरकुत्या नकोत. एकाच रंगाचा हवा... त्याची डायमेन्शन्सही रंगकर्मीस हवी तितकीच हवीत...
च्तसाच तानपुरा
सगळ्या तारा सुरात लागलेल्या हव्यात. ज्या रागात गंधार नाही असा राग गाताना जोडतारा (दोन मधल्या तारा ज्या षड्जात लावलेल्या असतात) ,... अगदी बर्रोब्बर सुरात लागल्या तर त्यातून गंधार ऐकू येतो. त्यासाठी एक तार किंचित कणसूर लावावी लागते.
वाजवणार्‍याने कसातरी एकतारीसारखा तो छेडून उपयोगी नाही. एकसंध तैलधारेसारखा नाद येत राहील असं छेडणं आवश्यक आहे. तानपुर्‍याचा आवाज गाणार्‍याला आवश्यक इतकाच हवा... अधिक नको अन कमीही नको.
म्हणून तानपुरा छेडणे हे सुद्धा एक तांत्रिक कौशल्याचं काम आहे.

एका प्रतिष्ठित गायकास (त्याच्या उमेदीच्या काळात) कुणा प्रसिद्धं बीन वादकामागे तानपुरा घेऊन बसले असता, भर मैफिलीत कानाखाली वाजवून घेण्याचा प्रसग् घडला आहे... कारण वाजवीपेक्षा अधिक जोरात (आवाज) तानपुरा छेडला म्हणून.

आजकाल इलेक्टृओनिक तानपुरे झाले आहेत. ते सहजी अत्यंत सुरात लागतात आणि सुरात रहातात. जुन्या लाकडी तानपुर्‍यांसारखी त्यांना सर्दी-बिर्दी होत नाही... आणि त्यांचे मूडही बिघडत नाहीत.

पण.. एखादा गरम मिजाजी मिरज-बिरज कडला जुना वयस्कर तानपुरा कुणी पहुचे हुए गायक आंजारून-गोंजारून लावतात... त्याचाही मूड बनतो... गडी रंगात येतो... झक्कास लागतो... तेव्हा तो बोलतो.

असा तानपुरा उभा धरून नुस्ता छेडत रहावा...
डावा हात भोपळ्यावर अन उजव्या हाताने छेडत असता तो कधीतरी अलगद खांद्यावर विसावतो. मग हात कान.. खांदा... सगळं शरीर त्या नादाने झिणझिणून उठतं. तानपुरा वेगळा रहात नाही. त्याचा षड्जं, पंचम आपल्या शरिरातून वहायला लागतात.
कान लावून निव्वळ तानपुरा ऐकणं ही एक आपली आपण अनुभवायची मैफिल आहे.

इतकच काय पण असा लागलेला तानपुरा अन गायक... हेच मुळात एक अद्वैत आहे. आम मैफिलींमधे हे बघायला मिळणं विरळा... गायकांचा रियाज बघायला-ऐकायला मिळणं ह्यासारखं भाग्यं नाही. ते अदृष्य राहून बघत आलं तर?
असो... फार लिहिलं.

दाद, लिहित जा प्लीज. खूप छान, मस्त लिहिता तुम्ही. आवडते तुम्ही लिहिता ते वाचायला.

क्या बात है दाद!!

असा तानपुरा उभा धरून नुस्ता छेडत रहावा...
डावा हात भोपळ्यावर अन उजव्या हाताने छेडत असता तो कधीतरी अलगद खांद्यावर विसावतो. मग हात कान.. खांदा... सगळं शरीर त्या नादाने झिणझिणून उठतं. तानपुरा वेगळा रहात नाही. त्याचा षड्जं, पंचम आपल्या शरिरातून वहायला लागतात.
कान लावून निव्वळ तानपुरा ऐकणं ही एक आपली आपण अनुभवायची मैफिल आहे.>> अगदी अगदी अस्संच!
अहाहा!...

तुझा प्रतिसाद वाचून काय वाटलं ते शब्दांत नाही सांगू शकत. मला तुझ्याइतकं छान पण नाही लिहिता येत.

स्स्स्स.. खूप दिवसांत तारा नाही छेड्ल्यात अशा

वा दाद, मस्तच
चैतन्य मला कोणताही दिवस चालेल रे

दाद, कित्ती छान वाटलं वाचून हे. प्रत्यक्ष तानपुरा लावताना जर त्याचे चित्रीकरण करता आले तर किती छान !

चैतन्य.. लेखन रुपातही येऊ द्या.. ! भेटा तेव्हा भेटालच. तोवर एखादे नेटवर उपलब्ध असलेले गाणे घेऊनही लिहा.
म्हणजे सगळ्यांना त्याचा आनंद घेता येईल.

मी १३ सप्टे<ंबरला एक मैफिलीत वाजवतेय.. सॉरी, नेट्भेट होऊ शकणार नाही.
तुमचं काय ठरलं?

मी आजोबांना विचारुन बघतो.. ते आले तर भरपूर माहिती मिळू शकेल.. भेटीचा साधारण कालावधी किती असणार आहे?

काय झालं? भेटलात का? लवकर पोस्टा नं कुणीतरी...