भारतीय रेल्वेच्या प्रवासातील हा एक प्रसंग. मी एका प्रवासास प्रारंभ केलेला. गाडीत मध्यम स्वरूपाची गर्दी होती. माझा डबा आरक्षित स्लीपर गटातला होता आणि त्यातली काही आसने रिकामी होती. अशातच तीन हिंदी भाषक माझ्या डब्यात आले आणि माझ्या समोरील रिकाम्या आसनांवर बसले. ते बसल्यानंतर थोड्याच वेळात आमच्या आसपासची शांतता भंग पावली. ते तिघे मोठमोठ्या आवाजात असभ्यपणे हिंदीतून बडबडू लागले. त्यांच्या संभाषणातून ते रेल्वेचेच कर्मचारी असल्याचे समजले. तसेच ते ‘रेल्वे आपल्या ‘बा’चीच आहे’ असे त्यांच्या वर्तनातून जाणवून देत होते. आम्ही प्रवासी ते निमूटपणे सहन करत होतो.
गेल्या काही वर्षांत महाराष्ट्रातील बहुतेक शहरांत वाहतुकीचा बोजवारा उडालेला आहे. बेशिस्त वाहनचालकांनी ‘वाहतूक कशी नसावी’ याचा आदर्श सर्वांसमोर ठेवला आहे. त्यातून मला वाहतुकीसंबंधी काही शब्दांचा अर्थ नव्याने उमगला आहे. अशा शब्दांच्या व्याख्या तुमच्यासमोर ठेवतो. आपणही त्यात भर घालावी अशी विनंती !
१. सिग्नलचा चौक: वाहनचालकांनी वाहतुकीचे प्राथमिक नियम चढाओढीत मोडण्याचे ठिकाण.
२. पदपथ : मुळात पादचाऱ्यांसाठी असलेली परंतु, विक्रेत्यांनी कायमस्वरूपी बळकावलेली बिनभाड्याची जागा.
प्रमाणाबाहेर वाढलेली लोकसंख्या, स्वयंचलित वाहनांचा अनिर्बंध वापर, अरुंद रस्ते आणि बरेचदा बंद पडलेली सिग्नल यंत्रणादि कारणांमुळे बऱ्याच शहरांत वाहतुकीची कोंडी ही नित्याची बाब झाली आहे. वाहतुकीचे प्राथमिक नियम मोडण्याच्या भारतीय नागरिकांच्या प्रवृत्तीमुळे वाहतूक कमालीची बेशिस्त झाली आहे. अशा कोलमडलेल्या वाहतुकीची अजून वाट लावतात त्या निरनिराळ्या मिरवणुका.